«دنیای‌اقتصاد» تحولات دو شاخص قیمتی در اسفند ۹۴ را بررسی کرد
۶ واقعه تورمی در آخر سال
گروه بازار پول: آمارهای بانک مرکزی در دو گزارش تورمی «شاخص بهای تولیدکننده» و «شاخص بهای مصرف‌کننده» در اسفند ۹۴ از ۶ رویداد مهم خبر می‌دهد. «نزول تورم ۹۴ به زیر ۱۲ درصد»، «ثبت کمترین میزان تورم خوراکی‌ها در یک دهه اخیر»، «ثبت کمترین میزان تورم نقطه‌به‌نقطه مصرف‌کننده در ۶ سال و دو ماه اخیر»، «ثبت کمترین میزان تورم ماهانه اسفند ماه در ۷ سال اخیر»، «کاهش شکاف تورم مصرف‌کننده و تولیدکننده» و « ثبت کمترین میزان تورم متوسط تولیدکننده در ۶ سال اخیر» مهم‌ترین نکاتی است که می‌توان از دو گزارش تورمی در انتهای سال گذشته مشاهده کرد.
گروه بازار پول: آمارهای بانک مرکزی در دو گزارش تورمی «شاخص بهای تولیدکننده» و «شاخص بهای مصرف‌کننده» در اسفند ۹۴ از ۶ رویداد مهم خبر می‌دهد. «نزول تورم ۹۴ به زیر ۱۲ درصد»، «ثبت کمترین میزان تورم خوراکی‌ها در یک دهه اخیر»، «ثبت کمترین میزان تورم نقطه‌به‌نقطه مصرف‌کننده در ۶ سال و دو ماه اخیر»، «ثبت کمترین میزان تورم ماهانه اسفند ماه در ۷ سال اخیر»، «کاهش شکاف تورم مصرف‌کننده و تولیدکننده» و « ثبت کمترین میزان تورم متوسط تولیدکننده در ۶ سال اخیر» مهم‌ترین نکاتی است که می‌توان از دو گزارش تورمی در انتهای سال گذشته مشاهده کرد. علاوه‌بر این، با تداوم این روند می‌توان به حصول تورم تک‌رقمی در انتهای فصل اول سال ۹۵ خوش بین بود.
بانک مرکزی در سال جدید دو گزارش مهم تورمی شاخص بهای تولیدکننده (PPI) و مصرف‌کننده (CPI) را منتشر کرد. شاخص بهای تولیدکننده مانند شاخص بهای مصرف‌کننده از جمله شاخص‌های قیمتی است که در بررسی روند سطح قیمت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. این شاخص از معیارهایی است که به منظور سنجش تغییرات قیمتی کالا و خدمات در مبدا تولید منتشر می‌شود. از این رو، تاثیر قابل توجهی بر تصمیم‌گیری صاحبان صنایع، سرمایه‌گذاران و حتی سیاستمداران خواهد داشت. تحلیل این تاثیرات و پیش‌بینی آنها تا با آمادگی بیشتری خود را در مقابل ریسک‌های احتمالی نوسانات بازار ایمن سازند. هدف از محاسبه شاخص بهای تولیدکننده، اندازه‌گیری تغییرات قیمت‌هایی است که تولیدکنندگان در ازای فروش کالاها و خدمات خود دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر می‌توان عنوان کرد که این شاخص قیمت کالاها در کارخانه را در نظر می‌گیرد. این شاخص به صورت یک شاخص وزنی از قیمت عمده‌فروشی کالاها یا قیمت‌های تولیدکننده محاسبه می‌شود؛ به همین دلیل برخی شاخص بهای تولیدکننده را شاخصی می‌دانند که روندهای قیمتی در بازارهای عمده‌فروشی، صنایع تولیدی و بازار کالاها را منعکس می‌کند. در ادبیات اقتصادی از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) یاد می‌شود به این معنی که با بررسی این شاخص می‌توان از سطح تغییر قیمت‌ها در بازار کالا و خدمات مصرفی یا تورم اطلاع کسب کرد. به بیان دیگر، هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص بهای تولیدکننده با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده می‌شود، اما تورمی که در ادبیات اقتصادی یا نزد عموم مطرح می‌شود، از تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده محاسبه می‌شود و معیار اصلی برای تورم این شاخص است. اقتصاددانان معتقدند اگرچه ممکن است در کوتاه مدت تفاوت‌های میان تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده وجود داشته باشد، اما در بلندمدت جهت حرکتی این دو شاخص یکسان است. شاخص بهای تولیدکننده و شاخص بهای مصرف‌کننده در ایران دارای اقلام مشترک زیادی هستند که این موضوع نیز در تغییرات مشابه شاخص تاثیر دارد.
رکورد ۶ ساله در تورم نقطه‌به‌نقطه
براساس آمار بانک مرکزی شاخص بهای مصرف‌کننده در آخرین ماه سال 94 به عدد 8/ 234 رسید. این رقم نشان می‌دهد که تورم ماهانه اسفند ماه 7/ 0 درصد ثبت شده است. به طور میانگین نیز در ماه‌های سال 94، تورم ماهانه معادل 7/ 0 درصد ثبت شده و تورم اسفند ماه با میانگین تورم ماهانه سال 94 برابر شده است. این در حالی است که در سال‌های گذشته به طور معمول تورم ماهانه اسفند رقم بیشتری نسبت به تورم ماه‌های دیگر بوده است. تورم ماهانه در اسفند 94 از سال 87 کمترین مقدار ثبت شده و تنها در این سال بوده که تورم ماهانه آخرین ماه سال با ثبت رقم 4/ 0 درصد کمتر از مقدار مشابه آن در سال 94 گزارش شده است. همچنین در 25 سال گذشته، تورم اسفند ماه 94، در مقام دوم کمترین تورم ماهانه (با مقایسه آمارهای اسفند در هر سال) قرار گرفته و از این حیث نیز آمار تورمی این ماه قابل توجه است.
تورم تک‌رقمی در نیمه نخست
در ماه مورد بررسی علاوه‌بر تورم ماهانه مصرف‌کننده، تورم نقطه‌به‌نقطه نیز کاهش یافته و به ۳/ ۸ درصد رسیده است. این رقم در ۶ سال و دو ماه اخیر کمترین میزان تورم نقطه‌به‌نقطه بوده است. آخرین بار در دی ماه سال ۸۸ تورم نقطه‌به‌نقطه با ثبت رقم ۸/ ۷ درصد کمترین از این میزان گزارش شده است. تورم نقطه‌به‌نقطه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده نسبت به ماه مشابه در سال قبل را اندازه می‌گیرد. از آذر سال ۹۴ این متغیر به زیر ۱۰ درصد نزول کرد و در سه ماه آخر سال نیز این کاهش تداوم یافت.
آمار مهم دیگر تورم متوسط یا ۱۲ ماهه است که در اسفند سال ۹۴به زیر ۱۲ درصد نزول کرده است.«دنیای اقتصاد» در آخرین گزارش تورمی خود در سال گذشته با عنوان «سه رکورد جدید در کاهش تورم» در تاریخ ۶ اسفند از کاهش تورم به زیر ۱۲ درصد برای سال ۹۴، خبر داده و عنوان کرده بود: در صورتی که رخداد غیر‌عادی در روزهای پایانی سال رخ ندهد، ثبت تورم زیر ۱۲درصد برای سال ۹۴ حتمی خواهد بود. این روند باعث شده که احتمال حصول تورم تک‌رقمی در خرداد ماه افزایش یابد. مطابق بررسی‌ها، اگر تورم سه ماه نخست سال جاری، براساس میانگین تورمی سال گذشته حرکت کند. تورم متوسط در خرداد ماه به زیر ۱۰ درصد نزول می‌کند. مسوولان بانک مرکزی قصد دارند در سال آینده تورم را تک‌رقمی کنند. با تداوم این روند، هدف‌گذاری تورمی در فصل اول سال آینده حاصل می‌شود.
کمترین تورم خوراکی در یک دهه اخیر
یکی دیگر از نکات قابل توجه گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده، نزول تورم نقطه‌به‌نقطه خوراکی‌ها به رقم 5/ 3 درصد است. به بیان دیگر، رشد قیمتی این گروه در اسفند ماه سال 94 نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر از 4 درصد بوده است. آخرین بار در فروردین 85 تورم نقطه‌به‌نقطه از این مقدار کمتر بوده است. گروه خوراکی و آشامیدنی‌ها حدود 28 درصد از وزن شاخص بهای مصرف‌کننده را در اختیار دارد و تغییرات این گروه تاثیر قابل توجهی، در روند شاخص کل دارد. به نظر می‌رسد که در دو سال اخیر، ثبات نرخ ارز، کاهش قیمت مواد غذایی در دنیا و همچنین تغییر در انتظارات تورمی، اثر قابل توجهی در پایین آمدن تورم مواد غذایی داشته است. برخی از اقتصاددانان معتقدند که نرخ ارز با تغییرات گروه خوراکی هم بستگی بالایی دارد و ثبات نرخ ارز نسبت به سایر عوامل، اثر بیشتری در ثبات قیمتی این گروه ایفا کرده است. این در حالی است که بالا بودن تورم مواد غذایی در سال‌های گذشته، به یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌گذار اقتصادی تبدیل شده بود و رفاه اقشار کم درآمد را با تهدید مواجه کرده بود.
تداوم روند نزولی تورم تولیدکننده
مانند تورم مصرف‌کننده، تورم تولیدکننده نیز همچنان در مدار نزولی حرکت می‌کند. آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در اسفند ماه سال گذشته به ۸/ ۲۱۵ رسیده است. تورم ماهانه تولیدکننده در این ماه معادل ۶/ ۰ درصد ثبت شده است. این رقم در بهمن‌ماه سال گذشته منفی ۲/ ۰ درصد گزارش شده است. با ثبت این رقم میانگین تورم ماهانه تولیدکننده در سال ۹۴ به رقم ۳/ ۰ درصد رسیده است. بنابراین تورم ماهانه تولیدکننده در اسفند‌ماه سطح بالاتری نسبت به ماه‌های اخیر داشته است. این روند باعث شده که تورم نقطه‌به‌نقطه تولید در اسفند نسبت به ماه قبل افزایش جزئی داشته باشد. در اسفند ماه تورم نقطه‌به‌نقطه تولیدکننده معادل ۵/ ۳ درصد گزارش شده، حال آنکه این رقم در اسفند ماه معادل ۴/ ۳ درصد ثبت شده بود. به رغم افزایش جزئی تورم نقطه‌به‌نقطه، روند نزولی تورم میانگین تولیدکننده نیز ادامه یافته است. مطابق آمارهای بانک مرکزی تورم میانگین تولیدکننده در آخرین ماه سال گذشته به ۹/ ۴ درصد رسیده است. این رقم در ۶ سال گذشته، کمترین مقدار بوده است. اگرچه این روند نشان می‌دهد فشار تورمی از سمت کالاهای تولید در شاخص بهای مصرف‌کننده وجود ندارد، اما از سوی دیگر نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های وجود رکود باشد. براساس آمارهای بانک مرکزی، شاخص گروه ساخت (صنعت) که نیمی از وزن شاخص بهای تولیدکننده را در اختیار دارد، در اسفند سال ۹۴ نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۶/ ۰ درصد کاهش یافته است. نکته قابل توجه دیگر این است که به رغم کاهش تورم کالایی، تورم بخش خدمات تولیدکننده در سطح بالایی قرار دارد. مطابق گزارش بانک مرکزی، شاخص بخش خدمات در اسفند ۹۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/ ۱۲ درصد رشد کرده است. همچنین رشد بخش خدمات طی یک ماه معادل ۹/ ۱ درصد بوده است.
کاهش شکاف دو تورم
بررسی‌های آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که فاصله تورم نقطه‌به‌نقطه مصرف‌کننده و تولیدکننده در اسفند ماه سال جاری به 8/ 4 واحد درصد رسیده است. این مقدار کمترین میزان در یک سال اخیر بوده است و نشان می‌دهد که شکافی که در ابتدای سال میان این دو متغیر به وجود آمده بود، در انتهای سال کاهش یافته است. در اردیبهشت 94 شکاف میان این دو تورم حدود 10 واحد درصد گزارش شده بود. به نظر می‌رسد که این روند در سال جدید نیز تداوم داشته باشد و دو تورم در مسیر همگرایی حرکت کنند. در این مسیر سیاست‌گذار اقتصادی می‌تواند در سال جدید با اتخاذ سیاست‌های مناسب زمینه را برای حصول تورم تک‌رقمی پایدار ایجاد کند.
ارسال نظر