پاسخ هماهنگ آسیا به توافق تغییرات آب و هوایی پاریس (COP21)

کنفرانس «پاسخ هماهنگ آسیا و اقیانوسیه به توافق اجلاس سران تغییرات آب و هوایی( COP۲۱)» در شهر سئول کره‌جنوبی و به میزبانی موسسه بانک توسعه آسیایی (ADBI) برگزار شد. این کنفرانس سه روزه(۱۷ تا ۱۹ فوریه ۲۰۱۶) با حضور مسوولان ارشد دولتی و اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران در حوزه‌های انرژی و محیط‌زیست بیش از ۱۵ کشور آسیایی به منظور هماهنگی در جهت توافقاتی که سال گذشته در زمینه آب و هوای جهانی در پاریس صورت گرفته بود، برپا شد. در سال ۲۰۱۵ کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل که به COP۲۱ یا CMP ۱۱ معروف است در فاصله بین روز‌های ۳۰ نوامبر تا ۱۲ دسامبر در شهر پاریس فرانسه برگزار شد. این رویداد در بیست و سومین سال از اولین کنفرانس سازمان ملل درخصوص تغییرات آب و هوایی در سال ۱۹۹۲ و در فاصله هجدهمین سال از نشست کیوتو که به امضای پیمان کیوتو منجر شد، برگزار گردید.

دکتر فرهاد تقی‌زاده حصاری، یکی از سخنرانان نشست تغییرات آب و هوایی سئول درخصوص اجلاس سران COP۲۱ و توافقات حاصل شده از آن گفت: در این اجلاس سران که به توافق پاریس معروف است، اجماع جهانی(۱۹۶ کشور) برای کاهش تغییرات آب و هوایی ایجاد شد. استاد اقتصاد انرژی در دانشگاه‌های کیو و توکیو ژاپن و دستیار رئیس موسسه بانک توسعه آسیایی، دستاورد اصلی این اجلاس را اجماع جهانی درخصوص تعیین سقف برای محدود کردن گرم شدن کره زمین، عنوان کرد و گفت: محدود کردن سطح افزایش میانگین دمای کره زمین به کمتر از ۲ درجه سلسیوس بالاتر از دوران ماقبل صنعتی شدن و تلاش برای محدود کردن افزایش دمای کره زمین تا ۵/ ۱ درجه پیش از سطح صنعتی شدن، از دیگر نتایج این نشست بوده است.


۴ ضعف اساسی توافق پاریس

به گفته تقی زاده حصاری هرچند متن این توافق به اجماع نمایندگان 196 کشور حاضر در این رویداد رسید، اما این توافق تنها زمانی الزام قانونی پیدا می‌کند که مشترکا توسط 55 کشور که در مجموع حداقل 55 درصد از گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند، تصویب شود. وی گفت به منظور اجرایی شدن توافق پاریس این اعضا باید توافق پاریس را در نیویورک در فاصله بین روز‌های 22 آوریل 2016 (روز زمین) و 21 آوریل 2017 امضا کرده و در نظام قانونی کشور‌های خود به اجرا در آورند. در همین راستا این استاد اقتصاد انرژی، به 4 ضعف اساسی توافق پاریس اشاره کرد که به زعم وی اصلی‌ترین آنها فقدان ضمانت اجرایی است. علاوه بر این به اعتقاد تقی زاده حصاری «تردید‌هایی هم برای عدم موافقت ایالات‌متحده به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان گاز‌های گلخانه‌ای وجود دارد. به گفته وی پیش‌تر نیز پیمان کیوتو به دلیل عدم تصویب آن توسط آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری بوش شکست خورد و به اجرا در نیامد.» تقی‌زاده حصاری درباره سومین ضعف این توافق اضافه کرد: حتی در صورت تصویب توافق پاریس، باز هم سقف کاهش در انتشار آلاینده‌ها برای هر یک از اعضا انتخابی خواهد بود و الزامی برای میزان آن وجود ندارد. ضعف چهارم توافق پاریس به گفته این استاد دانشگاه‌های ژاپن این است که «در توافق پاریس، مکانیزمی اندیشیده نشده است که در صورتی که هر یک از اعضا از سقف‌های اعلام شده تخطی کرد، جریمه‌ای برای آن در نظر گرفته شود.»


2 توافق نشست سئول

سخنران نشست تغییرات آب و هوایی سئول گفت: در نشست سئول، اکثر قریب به اتفاق حضار بر این باور بودند که یکی از دلایل عدم موفقیت توافق‌هایی که در عرض بیش از ۲ دهه اخیر درخصوص تغییرات آب و هوایی انجام شده است، فقدان نهادی بین‌المللی است که مکانیزمی را برای ضمانت اجرایی و الزام توافقات ایجاد کند. به‌عنوان مثال برای موضوع امنیت بین‌المللی، شورای امنیت در بدنه سازمان ملل وجود دارد. اگر هر کشوری به هر دلیلی امنیت جامعه جهانی را به خطر بیندازد این نهاد به‌عنوان بالاترین مرجع حقوقی بین‌المللی وارد میدان می‌شود و با قطعنامه‌های خود، به آن کشور فشار وارد کرده و آن را محدود می‌کند. اما برای مقوله انتشار گازهای گلخانه‌ای، نهاد بین‌المللی وجود ندارد که این الزامات را ایجاد کند. وی در زمینه یکی دیگر از نتایج این نشست گفت: درست است که در حال حاضر انتشار گازهای گلخانه‌ای در منطقه آسیای جنوب‌شرقی بیشترین سرعت رشد را در قیاس با سایر نقاط کره زمین دارد، اما گرم شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی در حال حاضر ناشی از فعالیت‌های صنعتی کشور‌هایی که از دهه‌های قبل از آلوده‌کننده‌ترین کشور‌های جهان بوده‌اند، کشور‌هایی نظیر آمریکا، استرالیا و برخی از کشور‌های اروپایی. از این‌رو بیشتر هزینه جبران خسارات ناشی از تغییرات اقلیمی و سرمایه‌گذاری‌های لازم برای ارتقای سطح فناوری‌های موجود برای کاهش سطح آلایندگی در بخش‌های مختلف، باید توسط این آلوده‌کنندگان قدیمی به کشور‌های درحال توسعه پرداخت شود.


عواقب وضعیت گرم شدن کره زمین

دستیار رئیس موسسه بانک توسعه آسیایی همچنین درباره وضعیت گرم شدن کره زمین و عواقب به بار آمده از آن گفت: در فاصله بین 650 هزار سال قبل تا سال 1950 میلادی، سطح دی‌اکسید کربن در اتمسفر هیچ‌گاه به بیش از 300ppm نرسیده بود. اما از سال 1950 تاکنون این رقم به بیش از 400ppm رسیده است که به دلیل افزایش فرآیند صنعتی شدن در نقاط مختلف کره‌زمین و به موجب آن افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای بوده است. افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر به گرم‌تر شدن کره زمین و ایجاد تغییرات آب و هوایی می‌شود که عواقب مختلفی نظیر بالا آمدن سطح آب دریاها، گرم شدن اقیانوس‌ها، آب شدن لایه‌های یخی، آب شدن یخ‌های قطبی، آب شدن یخچال‌ها، اسیدی شدن اقیانوس‌ها و رویداد‌های اقلیمی وخیم را به بار آورده است. وی افزود: در قرن اخیر سطح آب دریا‌ها تقریبا 17 سانتیمتر افزایش داشته است. سرعت بالا آمدن سطح آب دریا‌ها در دهه اخیر دوبرابر شده است. اقیانوس‌ها بخش عمده‌ای از افزایش دمای کره زمین را جذب کرده‌اند، این امر منجر به افزایش 302هزارم درجه فارنهایتی در 700 متری بالای اقیانوس‌ها از سال 1960 تاکنون شده است، که خطر بزرگی برای حیات آبزیان است. گرینلند و لایه‌های یخی قطب جنوب، بخش قابل ملاحظه‌ای از سطح خود را از دست داده‌اند.