آینده سرمایه‌گذاری خارجی در بازارهای مالی ایران
اسماعیل فوادیان
مدیرعامل کارگزاری مهرآفرین
۱- ضرورت حضور سرمایه‌گذاران خارجی در اقتصاد هر کشور از جمله ایران
جذب سرمایه‌گذاری خارجی امروز در کلیه کشورها اعم از توسعه‌یافته و در حال توسعه یکی از مسائل مهم برای توسعه و گسترش بخش‌های مختلف اقتصادی به خصوص تولید و خدمات است.
اصولا عملکرد سرمایه‌گذاری خارجی موجبات تامین مالی برای حوزه کسب و کار کشورها را فراهم آورده و از آن طرف هم سرمایه‌گذار با بهره‌مندی از عملکرد سرمایه و منابع مالی خود در محل مناسب و امن و با تکیه بر حفظ آن و سودآوری به این امر اقدام می‌کند، بنابراین هنر مدیریت حاکم بر کشور در این است که بتواند با حفظ اصول، پذیرای سرمایه‌گذار خارجی در حد ضرورت باشد.
اسماعیل فوادیان
مدیرعامل کارگزاری مهرآفرین
1- ضرورت حضور سرمایه‌گذاران خارجی در اقتصاد هر کشور از جمله ایران
جذب سرمایه‌گذاری خارجی امروز در کلیه کشورها اعم از توسعه‌یافته و در حال توسعه یکی از مسائل مهم برای توسعه و گسترش بخش‌های مختلف اقتصادی به خصوص تولید و خدمات است.
اصولا عملکرد سرمایه‌گذاری خارجی موجبات تامین مالی برای حوزه کسب و کار کشورها را فراهم آورده و از آن طرف هم سرمایه‌گذار با بهره‌مندی از عملکرد سرمایه و منابع مالی خود در محل مناسب و امن و با تکیه بر حفظ آن و سودآوری به این امر اقدام می‌کند، بنابراین هنر مدیریت حاکم بر کشور در این است که بتواند با حفظ اصول، پذیرای سرمایه‌گذار خارجی در حد ضرورت باشد.
نکته دیگر در سرمایه‌گذاری خارجی موضوع اقتصاد سیاسی است که به اعتقاد من از اوایل دهه ۸۰ میلادی اثرات تصمیمات سیاسی دولت‌ها در اقتصاد شدت یافته؛ به‌طوری که هر سرمایه‌گذاری که قصد انتقال سرمایه خود را به سایر کشورها دارد قطعا این موضوع را مدنظر قرار می‌دهد. این یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های سرمایه‌گذاران خارجی است که در ادامه به راهکارهای کاهش این نگرانی‌ها اشاره می‌شود.
برخی از صاحب نظران معتقدند سرمایه‌گذاری خارجی یک شمشیر دو لبه است به این معنی که اگر موجبات کسب و کار را فراهم می‌آورد، خطر آن در این است که وابستگی اقتصادی یا حتی سیاسی برای کشور در بر داشته یا دیگران از منافعی که از پتانسیل اقتصادی و کسب کار در کشور وجود دارد استفاده کنند و موجب فقر بیشتر برای آحاد ملت شوند.
از طرف دیگر موافقان آن معتقدند که امکانات تولید و خدمات در کشور با منابع مالی بیشتری که از خارج به داخل هدایت می‌شود سرعت و رونق کسب وکار را افزایش داده و سطح رفاه اجتماعی و ثروت را دربر خواهد داشت، اما مدیریت حاکم باید با هدایت سرمایه به بخش‌های اقتصادی مناسب و نظارت دقیق، استفاده بهینه از این سرمایه‌گذاری‌ها را به عمل آورند. من هم نه تنها با این امر موافقم بلکه همان‌طور که اشاره شد آن را هنر می‌دانم.
2-ارزیابی حضور نهادهای مالی بین‌المللی بزرگ و مهم‌ترین نگرانی‌های سرمایه‌گذار خارجی
نهادهای مالی بزرگ به لحاظ چند‌ملیتی بودن، قدرت مالی بیشتر، مدیریت، استفاده از تکنولوژی پیشرفته و حضور در بازارهای متعدد بین‌المللی می‌توانند در تولید کالا و ارائه خدمات موثر باشند، اما نگرانی‌های سرمایه‌گذار خارجی به سیاست‌های اقتصادی کشور بر‌می‌گردد و اینکه به راحتی نتواند کالا و خدمات خود را در بازار دلخواه عرضه کند یا رفتار سیاست‌های مالی و پولی کشور بر میزان سود به دست آمده آنها اثر داشته باشد. حتی درپاره‌ای از موارد مثل وضعیت کنونی کشور ایران این نگرانی وجود دارد که عدم امکان نقل و انتقال وجوه یا تحریم‌ها حاصل سرمایه‌گذاری آنها را به خطر اندازد.
با مدیریت بر سرمایه‌گذاری خارجی و حتی سرمایه‌گذاری داخلی در بخش‌های مختلف اقتصادی نه تنها می‌توان از خطراتی که باعث تضعیف یا حتی ورشکستگی بنگاه‌های داخلی می‌شود جلوگیری کرد، بلکه با ایجاد رقابت سالم در توسعه، رشد و سودآوری هر دو بخش کمک شایانی خواهد کرد.
3- عوامل مورد نیاز بازار سرمایه ایران برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی
امنیت سرمایه‌گذاری از اهم موارد است که باید سازمان‌ها و نهادهای حاکمیتی با ایجاد هماهنگی با یکدیگر و جلوگیری از تصمیم‌های متعدد و مختلف توسط هر یک از آنها در تحقق این امر کوشا بوده تا جایی‌که سرمایه‌گذار این امنیت را احساس درک کرده و به آن اطمینان داشته باشد. به اعتقاد من ارکان حاکمیتی که می‌توانند در جذب یا دفع سرمایه‌گذاری موثر باشند اولین آنها وزارت امور اقتصادی و دارایی است که اعمال سیاست‌های خود از طریق بانک مرکزی و سیستم بانکی، سازمان مالیاتی، گمرکی و بیمه‌ای هم می‌تواند برای سرمایه‌گذار خطرساز باشد و هم تقویت‌کننده و کاهش‌دهنده ریسک سرمایه‌گذاری. البته وزارت صنعت، معدن و تجارت به لحاظ صدور مجوز‌ها و سیاست‌های تعرفه‌ای نیز نقش موثر دارد. از طرفی نهادهای دیگر به لحاظ فرهنگی، امنیتی مثل وزارت ارشاد اسلامی و امور خارجه باید به گونه‌ای عمل کنند که سرمایه‌گذار با حضور فیزیکی خود احساس کند که در تمام امور و مسائل داخلی و ارزش‌های حاکم بر جامعه باید مواردی را رعایت کند و این نهاد‌ها هم با رفتار‌های عملی خود به آنها اطمینان دهند که فعالیت‌های آنها موجب سودآوری لازم و استفاده از آن به نحو مطلوب برای سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر خواهد بود. دیوان‌سالاری گسترده، وجود نهادهای مشابه و عدم هماهنگی و همخوانی آنها یکی از مشکلات اساسی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی است که باید برای آن چاره‌ای اندیشید. قیمت‌گذاری‌های بی‌مورد برای کالا و خدمات توسط مقامات حاکمیتی و نظارت‌های فیزیکی بی‌مورد از عوامل موثر در عدم جذب سرمایه‌گذار خارجی است.
4-جایگاه بازار سرمایه ایران در جذب سرمایه‌گذار خارجی، زیرساختهای لازم و نقش نهادهای تصمیم‌ساز آن برای تسهیل در این امر
در حال حاضر بازار سرمایه ایران با توجه به قوانین و مقررات مصوب سال‌های اخیر و توسعه ابزارهای مالی می‌تواند نقش موثری در رابطه با حضور و جذب سرمایه‌گذار خارجی در این بازار ایفا کند.
با توجه به حجم وسیع و قابل دسترسی اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس‌ها و تا حدود بسیاری شفاف که زمینه‌ساز تصمیم‌گیری است و عدم نیاز به مطالعاتی پیچیده در بررسی‌های اقتصادی، فنی و مالی این شرکت‌ها تصمیم‌سازی برای حضور سرمایه‌گذاران را تسهیل می‌کند. زیرساختهای لازم در بازار سرمایه برای بین‌المللی شدن تا حدودی وجود دارد اما باید با عملیاتی کردن آنها و رفع موانع، توسعه و گسترش و قابل‌دسترس بودن آن را فراهم آورد که از جمله آنها سیستم‌های ارتباطی و نرم‌افزاری و سخت‌افزاری رایانه‌ای و با تکنولوژی پیشرفته اعم از کمی و کیفی و به‌روز می‌تواند نقش موثری در جذب سرمایه‌گذار خارجی داشته باشد.
از جمله دیگر موارد برای جذب و تداوم فعالیت سرمایه‌گذار خارجی که باید انجام داد، تدوین قوانین و مقررات پایدار می‌باشد و باید از تصویب و تدوین قوانین و مقررات و ضوابط خلق‌الساعه و ناپایدار جلوگیری کرد و ارکان تصمیم‌گیری از جمله رکن تصمیم‌ساز بازار سرمایه باید آن را مدنظر قرارداده و طوری عمل کند که سرمایه‌گذار به این نتیجه برسد که در کشور ما چنین مواردی وجود نداشته و نخواهد داشت.
5-تاثیر گردهمایی‌های تخصصی و بیان افق‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی ایران
با توجه به وجود منابع طبیعی و نیروی کار موجود در کشور، آینده سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور افق بسیار روشنی دارد، بازار سرمایه ایران از شفاف‌ترین بازارهای مالی ایران است که می‌تواند با هدایت سرمایه‌گذار خارجی به بخش‌های سودآور و پایدار این بازار در جذب آنها بسیار موثر باشد. از طرفی کنفرانس‌ها و گردهمایی‌ها نیز باید به منافع کل جامعه توجه داشته و افق‌ها باید طوری برنامه‌ریزی و اجرایی شود که سرمایه‌گذار به حضور میان‌مدت و بلند‌مدت فکر کرده و از اهداف روزمره و کوتاه‌مدت پرهیز کند. گردهمایی‌ها ضمن اینکه باید تخصصی باشند، اداره‌کنندگان نیز باید هدف خود را برای جذب در حد اعلا به‌کار گیرند و از اموری‌که باعث دفع سرمایه‌گذار شود جدا خودداری کنند. از طرفی اهداف، برنامه‌ها و تصمیمات مدیریت حاکمیتی کشور و متولیان بازار سرمایه باید به طرف تدوین برنامه‌های قابل‌اجرا و با هدف درون‌زا و برون‌گرا توجه داشته باشد بدین معنی که سرمایه‌گذاری باید در درون کشور زایش داشته، موجبات توسعه، گسترش و فعال‌تر کردن بخش‌های مختلف اقتصاد را در برداشته باشد. علاوه بر آن از امکانات فنی و تکنولوژی خارجی استفاده بهینه کرده و در تولید کالا و ارائه خدمات با کمیت و کیفیت مناسب و قابل رقابت در بازارهای جهانی نقش ایفا کند.
6-نقش زیرساختهای مالی بازار سرمایه و نهادهای مالی فعال در تحقق امر سرمایه‌گذاری خارجی
به نظر اینجانب اگر‌چه زیرساختهای بازار سرمایه مثل دامنه نوسان، توقف و گشایش به‌موقع معاملات و این قبیل امور وجود دارد اما چنانچه انجام امور دستخوش تغییر و تحول‌‌های کوتاه‌مدت نشود و با توجه به زمان و وضعیت بازار تبیین و تدوین شود، می‌تواند موثر باشد.
اما آنچه در بازار سرمایه برای سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند موثر باشد، اموری است که قبلا و در بندهای فوق به آن اشاره شده که از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.
نهادهای فعال در بازار سرمایه نیز باید با اندیشه هزینه کردن در حال حاضر و استفاده بردن از آن در آینده و بلند مدت وارد حوزه جذب سرمایه‌گذار خارجی شوند و با ایجاد دفاتر و امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و نیز بالابردن سطح اطلاعات خود برای ارائه به سرمایه‌گذار با دقت و کیفیت هرچه تمام برنامه‌ریزی و آن را اجرایی کنند.
7- مزایای حضور سرمایه‌گذار خارجی در ایران
در حال حاضر و با عصر انفجار اطلاعات و انتقال آن با سرعتی بیش از حد انتظار در سراسر جهان و استفاده آن در جذب سرمایه‌گذاری خارجی امکان انتقال تکنولوژی، اشتغال‌زایی، صادرات بیشتر، واردات کمتر، مشارکت در مدیریت، مدیریت مشارکتی، بالا بردن سطح کیفیت تولید و خدمات و بهره‌وری از جمله مزایای این امر است.
با توجه به وضعیت کنونی جهان در امر ارتباطات، اقدام برای بین‌المللی شدن اقتصاد کشور امری اجتناب‌ناپذیر است و از جمله مزایای جذب و حضور سرمایه‌گذار خارجی در یک کشور کمک به تحقق آن است.
از دیگر مزایای سرمایه‌گذاری خارجی این است که با ارائه خدمات، عرضه تولیدات و صادرات حاصل از آن به توسعه سایر امور و بخش‌ها از جمله شبکه حمل و نقل نیاز داشته که مدیریت کشور با برنامه‌ریزی و اجرایی کردن آن موجبات استفاده آن را برای همه بخش‌های اقتصادی و سرمایه‌گذار داخلی نیز فراهم می‌آورد.
موارد فوق به‌صورت کلی مطرح شده و در صورت ضرورت باید به جزئیات پرداخت چون به اعتقاد اینجانب طرح جزئیات و از آن به کلیات رسیدن نیز می‌تواند مورد توجه قرارگیرد.
ارسال نظر