الزامات حرکت در مسیر بانکداری باز

همایون محبوبی

مدیر تولید شرکت توسن

صنعت بانکداری در حال ورود به دنیای بانکداری باز است؛ البته، باوجود همه نگرانی‌های امنیتی که در این صنعت به‌شدت کنترل شده وجود دارد. تا به امروز مدیران ارشد فناوری اطلاعات سه محرک کسب‌وکار اصلی برای ایجاد و ارائه استراتژی بانکداری باز در اختیار داشتند:

• اولویت‌های کسب‌وکار مدیران ارشد اجرایی: بانکداری باز امکان تحقق اولویت‌های کسب‌وکاری مدیران اجرایی را فراهم می‌کند؛ رشد سودآوری، افزایش بازدهی، بهبود تجربه کاربری و جذب و استفاده از نخبگان.

• حرکت به سمت دیجیتالی شدن یا اصطلاحا دگرگونی‌های دیجیتال: بانکداری باز عنصر کلیدی در دیجیتالی شدن است زیرا کانال جدیدی را باز می‌کند و اکوسیستمی از شرکای داخل و خارج از بانک را تشکیل می‌دهد.

• فشارهای رقابتی: برخی شرکت‌های فعال در حوزه تکنولوژی‌های مالی به‌طور جسورانه‌ای از بانکداری باز در راستای دگرگونی‌های دیجیتال استفاده کرده‌اند و تعدادی از بانک‌ها هم می‌خواهند در این مسیر قدم بردارند. اما در حال حاضر دولت‌ها و نهادهای حاکمیتی محرک جدیدتر و البته قدرتمندتری برای پیشبرد استراتژی‌ها و تکنولوژی‌های بانکداری باز در اختیار مدیران ارشد فناوری اطلاعات بانک‌ها قرار داده‌اند. تا کنون چندین نهاد حاکمیتی در دنیا API‌های استاندارد یا درگاه‌های ارتباطی بانکداری را تدوین کرده‌اند یا در حال بررسی و تهیه هستند، مانند بریتانیا، هند و اتحادیه اروپا. انتظار می‌رود نهادهای نظارتی و حاکمیتی در نیمی از کشورهای جی۲۰ تا سال ۲۰۱۸، API‌های استاندارد و درگاه‌های بانکداری باز را تدوین کنند که این کار منجر به گسترش سریع و تثبیت استراتژی‌ها و تکنولوژی‌های بانکداری باز خواهد شد. بانکداری باز کشف، تدارک و ایجاد کسب‌وکارها و سرویس‌های جدید توسط اکوسیستم‌های درون یا بیرون بانک‌ها است. APIها، برنامه‌ها، فروشگاه‌های برنامه، اکوسیستم توسعه‌دهنده/ شریک و سایر تکنولوژی‌ها ابزاری در اختیار مدیران ارشد فناوری اطلاعات است تا بتوانند اهداف ذیل را پیش ببرند:

• امکان تحول و نوآوری: به‌طور مثال با ایجاد جامعه توسعه دهندگان ثالثی که می‌توانند با دسترسی به API ها، برنامه‌های موبایل تولید کنند؛ و یک فروشگاه که مشتریان امکان دانلود و اعلام نظر در خصوص برنامه‌ها را داشته باشند.

• افزایش دسترسی به محصول و سرویس: مثلا ارائه API‌هایی برای ایجاد و قیمت‌گذاری محصولات و سرویس‌های جدید.

• ایجاد مدل‌های کسب‌وکار جدید: به‌طور مثال ارائه API و زیرساخت به کاربران برای ایجاد و فروش سرویس‌های خود.

بانکداری باز بدون ریسک نیست. سرویس‌ها و خدمات مهندسی ویژه‌ای مورد نیاز است تا امنیت، یکپارچگی، نظارت، توزیع بار، ترکیب، همگام‌سازی و... را فراهم کند. همکاری قوی با واحد مدیریت ریسک سازمان و بخش‌های حقوقی نیاز است تا از تطبیق با قوانین حاکمیتی اطمینان حاصل شود. همچنین مسائل مالکیت معنوی که در حیطه نرم‌افزارهای بانکداری موانعی دارد، در محیط‌های باز بر پیچیدگی‌هایش اضافه می‌شود. نکته جالب اینجاست که اولین نمونه‌های بانکداری باز در بانک‌هایی اجرا می‌شود که معماری، زیرساخت و عملیات پیچیده‌ای دارند. فرصت‌های بانکداری باز، به همراه تهدید گمنامی و بی‌ارتباط بودن با مشتریان در دنیای دیجیتال، بانک‌ها را به سمت مقابله با این ریسک‌ها سوق می‌دهد. اگر این ریسک‌ها پوشش داده شوند، بانکداری باز امکان دگرگون ساختن بانک ها، به نحوی که بانک‌ها شایسته آن هستند را به مدیران ارشد فناوری اطلاعات و رهبران کسب‌وکار خواهد داد.