فولادسازان حال و روز خوبی ندارند
احمد سعدی
مدیرعامل مجتمع فولاد البرز غرب
در مبادلات بین‌المللی به فروش کالا با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار داخلی نیز به‌طور معمول دامپینگ می‌گویند.
دامپینگ معمولا با اهداف زیر صورت می‌گیرد:
۱- بیرون کردن رقبای خارجی و به دست آوردن انحصار بازار، حتی با تحمل زیان‌های کوتاه‌مدت.
۲- کاهش مازاد موقتی ذخایر کار به‌منظور جلوگیری از پایین آمدن قیمت‌های داخلی و در نتیجه درآمد تولیدکنندگان.
۳- به دست آوردن سهمی از بازار کالای مربوطه.
احمد سعدی
مدیرعامل مجتمع فولاد البرز غرب
در مبادلات بین‌المللی به فروش کالا با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار داخلی نیز به‌طور معمول دامپینگ می‌گویند.
دامپینگ معمولا با اهداف زیر صورت می‌گیرد:
۱- بیرون کردن رقبای خارجی و به دست آوردن انحصار بازار، حتی با تحمل زیان‌های کوتاه‌مدت.
۲- کاهش مازاد موقتی ذخایر کار به‌منظور جلوگیری از پایین آمدن قیمت‌های داخلی و در نتیجه درآمد تولیدکنندگان.
۳- به دست آوردن سهمی از بازار کالای مربوطه.
۴- کاهش ضررهای مربوط به کالایی که قابلیت رقابت و فروش ندارند.
دامپینگ هنگامی رخ می‌دهد که قیمت یک محصول صادر شده از یک کشور به کشور دیگر کمتر از قیمت نظیر آن در عرف معمول تجاری برای کالای مشابهی باشد که برای مصرف به کشور صادر‌کننده اولیه وارد می‌شود. براساس بند یک ماده ۶ قانون تجارت جهانی، از آنجا که در داخل، قیمت‌های مقایسه‌ای وجود ندارد، از این رو مقایسه باید با قیمت‌های صادراتی در کشور ثالث یا با هزینه تولید در کشور مبدا صورت گیرد.
اثرات دامپینگ
اثرات منفی دامپینگ: کشورهای ثروتمند قدرت رقابت مصنوعی به کالاهای خود می‌دهند و آن را به بازارهای جهانی ازجمله کشورهای توسعه نیافته صادر می‌کنند؛ بنابراین قدرت رقابت را از کالاهای کشورهای توسعه‌نیافته می‌گیرند، این اقدام نتیجه‌ای جز افزایش فقر و بدبختی و نابودی صنایع و کارآفرینان ندارد. پیامد آن بیکاری، ناهنجاری و ده‌ها موارد منفی دیگر است که به مرور زمان در جامعه به شکل‌های مختلف بروز پیدا می‌کند. ناگفته نماند که در نهایت تمام مشکلات حاصل از دامپینگ گریبان دولت و ملت را خواهد گرفت.
البته بعضی‌ها فکر می‌کنند دامپینگ جنبه‌های مثبتی هم دارد: ازجمله محصول با قیمت پایین‌تر به مصرف‌کننده می‌رسد که باید گفت این جنبه مثبت موقتی است.
اصولا دامپینگ را به سه نوع فصلی، کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم‌بندی می‌کنند.
دامپینگ فصلی معمولا با تغییر فصل اتفاق می‌افتد به‌دلیل عدم استفاده از کالاهای موجود در انبارها به‌دلیل تغییر فصل مثل: بازار پوشاک.
دامپینگ کوتاه‌مدت: در این نوع دامپینگ شرکت‌های بزرگ برای حذف رقبای خود از بازارهای خارجی برای مدتی معین کالاهای خود را به قیمتی پایین‌تر از قیمت فروش آن یا حتی کمتر از قیمت تمام شده در بازارهای خارجی به فروش می‌رسانند.
دامپینگ بلندمدت: اصولا در مورد کالایی اتفاق می‌افتد که با افزایش تولید هزینه‌ها کاهش می‌یابد و بنگاه‌ها امکان کاهش قیمت را دارند.
برای مقابله با دامپینگ چاره‌ای جز آنتی‌دامپینگ نیست. به اقدامات ضدقیمت‌شکنی، آنتی‌دامپینگ می‌گویند.
براساس توافق نامه سازمان تجارت جهانی (WTO) انجام عمل دامپینگ ممنوع است و به دولت‌ها اجازه می‌دهد اگر عمل دامپینگ اثبات شود، بتوانند بر کالاها و خدمات وارداتی که موجب ضرر و زیان جبران‌ناپذیر برای صنایع داخلی شده است، مقررات اعمال کنند و از صنایع خود دفاع کنند.
در اصل ضد دامپینگ ابزاری برای اطمینان از تجارت عادلانه است و اقدامی برای حمایت از صنایع داخلی در برابر آسیب‌های ناشی از دامپینگ است.
به اختصار، حوادث و اتفاقاتی که طی چهار سال گذشته در منطقه خاورمیانه بوده و هست و اثرات آنها بر بازارهای داخلی ازجمله فولاد کشور که حال و روز خوبی ندارد اشاره می‌کنیم:
بحران سوریه، عراق، یمن، اوکراین، ترکیه و تحریم ایران اثرات جبران‌ناپذیری بر اقتصاد ازجمله صنایع فولاد کشور به شرح ذیل داشته است.
۱- کاهش شدید ارزش پول اوکراین، روسیه، آذربایجان و ترکیه که باعث کاهش قیمت تمام شده محصولات آنها در مقایسه با رقبای خارجی می‌شود؛ بنابراین کالای کشورهای موصوف با قیمت بسیار پایین‌تری به کشور ما وارد می‌شود.
۲- تحریم ایران و در نتیجه افزایش هزینه صنایع داخلی ازجمله فولاد و کاهش قدرت رقابت صنایع داخلی.
۳- کاهش شدید بودجه‌های عمرانی دولت‌های منطقه ازجمله ایران.
۴- کاهش نرخ رشد چین و اقدام به دامپینگ فولاد از سوی چین.
۵- تحریم روسیه از سوی غرب که خود باعث توجه روس‌ها به صادرات فولاد ارزان به کشورهای دیگر ازجمله ایران شده است، به‌منظور جبران کسری بودجه روسیه.
۶- پیشنهاد چین و هند به ایران در خصوص تهاتر ارزهای بلوکه شده ایران با فولاد آنها.
همه می‌دانند طی دو سال گذشته هزینه تولید شرکت‌های فولادی افزایش حداقل ۶۰ درصدی داشته است به‌عنوان مثال حقوق و دستمزد ۵۵ درصد، برق ۵۰درصد، گاز بیش از ۸۰ درصد، حمل و نقل ۵۰ درصد و در سایر موارد حداقل ۵۰ درصد افزایش داشته‌ایم، اما قیمت‌های فولاد نزدیک به ۴۰ درصد افت داشته است و هم‌اکنون نیز ادامه دارد.
۷- بهره بانکی ناعادلانه گاهی تا ۳۰ درصد. هنگامی که دولت اعلام می‌کند تورم ۱۴ درصد است چرا باید بهره بانکی با هزینه‌های جانبی تا ۳۰ درصد باشد؟
۸- اخیرا دولت چین ارزش پول ملی خود یوآن را کاهش داده است. این مساله تمام بازارهای منطقه ازجمله فولاد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و نتیجه آن عرضه فولاد ارزان چینی است.
با توجه به مشکلات پیش‌روی شرکت‌های فولادی چنانچه فکری اساسی در این خصوص نشود، باعث افت تولید، توقف و بیکاری می‌شود.
راه حل چیست؟ چه باید کرد تا تولید بهتر شود و به هدف‌گذاری ۵۵ میلیون نزدیک شویم؟
فولادسازان ترکیه چندین ماه است که ده‌ها کنفرانس و سمینار داخلی و خارجی داشته‌اند و اخیرا تمامی آنها جهت مطالعه و بررسی تولید چین به کشور چین سفر کرده‌اند و تولید ۸۰ میلیون تن را هدف قرار داده‌اند.
لازم به یادآوری است که دولت ترکیه در بحث دامپینگ کاملا هدفمند از فولادسازان داخلی حمایت و بلافاصله تعرفه ۳۰ درصد مثل اکثر کشورها اعمال کرد.
توجه شما را به ماده ۷ قانون امور گمرکی مصوب ۱۳۵۰ جلب می‌کنم:
هر گاه کالایی با قیمت نامتناسب یا تسهیلات غیر‌عادی از کشوری برای ورود به ایران عرضه شود (دامپینگ Dammping) و این عمل برای اقتصاد کشور ناسالم تلقی شود، هیات و وزیران می‌تواند در هر موقع بنا به پیشنهاد وزارت اقتصاد برای ورود کالای مزبور از آن کشور سود بازرگانی ویژه‌ای برقرار کند.
دولت تدبیر و امید چه کرده است؟
متاسفانه دولت در این خصوص، چندان جدی نبوده و به‌رغم اعتراض کارخانه‌های فولاد‌سازی با تاخیر فراوان و پس از ماه‌ها یک تعرفه ضعیف در نظر گرفته است که تاحدودی مثبت است، اما کافی نیست.
از دیگر اقدامات مفید دولت که این نیز با تاخیر زیاد انجام شد تعیین فرمول قیمت گندله، آهن اسفنجی براساس قیمت شمش فولاد خوزستان یعنی گندله ۲۰درصد و آهن اسفنجی ۴۷ درصد قیمت شمش فولاد خوزستان. اما آیا شرکت‌های تولیدکننده، آهن اسفنجی به مصوبه و ابلاغیه وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت پایبند هستند؟
البته مشکلات دیگر هم وجود دارد که نمی‌توان به همه پرداخت، اما به‌عنوان نمونه معاون اول رئیس‌جمهور اخیرا بخشنامه‌ای را به گمرک اعلام کرده است که در صورتی معافیت ماشین‌آلات خطوط تولید پذیرفته می‌شود که با یک پروفرما و از یک شرکت باشد. همه می‌دانند که ما در شرایط تحریم هستیم و همان‌طور که رئیس‌جمهور فرمودند هزینه‌های واردات تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد و همچنین می‌دانیم که ماشین‌آلات خطوط تولید را هیچ شرکتی به‌طور کامل تولید نمی‌کند.
به‌عنوان مثال در یک خط فولاد‌سازی سازنده ماشین‌آلات چندین شرکت هستند. از سوی دیگر واردات ماشین‌آلات از کشورهای اروپایی با LC مقدور نیست یا شرکت‌های سازنده ماشین‌آلات اصولا LC نمی‌پذیرند و به ناچار تولیدکننده مجبور می‌شود با پذیرش ریسک پرداخت‌های خود را به‌صورت TT ترانسفور انجام دهد.
در این صورت بانک مرکزی برای هر پروفرما حداکثر یک میلیون یورو را می‌پذیرد پس تولیدکنندگان چه می‌توانند انجام دهند؟ آیا بخشنامه‌ای که به گمرک ابلاغ شده است با سیاست‌های دولت در بانک مرکزی مغایر نیست؟ آیا موارد فوق باعث زیان و خسران تولیدکنندگان و تاخیر در اجرای پروژه نمی‌شود؟
هم‌اکنون ده‌ها کانتینر این شرکت به دلایلی که گفته شد چند ماه است که در گمرکات کشور خاک می‌خورد!
مشکل دیگر این است که چنانچه معافیت ماشین‌آلات تولید اعمال نشود به ناچار باید ۹ درصد ارزش‌افزوده پرداخت شود.
آیا ماشین‌آلات خطوط تولید شامل ارزش‌افزوده می‌شود؟
از مسوولان محترم می‌پرسیم:
چه ارزش‌افزوده‌ای در این ماشین‌آلات ایجاد شده است؟
راهکارهایی که دولت می‌تواند از تولید داخل حمایت کند عبارتند از:
۱- وضع تعرفه مناسب و به موقع
۲- تسهیل امور گمرکی
۳- کاهش نرخ بهره تسهیلات
۴- کمک به خروج کشور از رکود عمیق
۵- پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش به تولیدکنندگان با نرخ مناسب
۶- خودداری از تغییر آنی و لحظه‌ای مقررات
۷- دریافت ارزش‌افزوده از ارزش‌افزوده، نه از ارزش کالا
۸- عدم دریافت ارزش‌افزوده از ماشین‌آلات خطوط تولید
۹- تخصیص ارز به ماشین‌آلات تولید و مواد اولیه
۱۰- ایجاد رقابت عادلانه بین بخش خصوصی و دولتی
در پایان ضمن تشکر از انجمن تولیدکنندگان فولاد، روزنامه وزین «دنیای اقتصاد» و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و با توجه به اینکه، فولاد صنعت مادر است از دولت تدبیر و امید انتظار داریم به دغدغه و مشکلات تولیدکنندگان به‌ویژه فولادسازان توجه کند.
۱۱- جلوگیری از واردات بی‌رویه فولاد.
ارسال نظر