آرشیو روزنامه شماره ۶۰۲۴ دنیای اقتصاد

اخبار باشگاه اقتصاددانان - روزنامه شماره ۶۰۲۴

کلوزآپ تحریم ایران

محمدحسین شاوردی: چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری فرصتی است تا یک‌بار دیگر به پرونده تحریم ایران و آثار مخربی که این پدیده بر اقتصاد ملی داشته است بپردازیم. روایت‌‌‌ها درباره اثرگذاری تحریم‌‌‌ها بر اقتصاد ایران متعدد و متفاوت است. شمار کثیری از افراد هستند که استدلال‌‌‌ها و شواهدی له یا علیه اثر تحریم بر اقتصاد ایران ارائه کرده‌‌‌اند. با این‌حال اغراق نیست اگر بگوییم اقتصاد ایران در جزئیات با چالش‌‌‌های بسیاری روبه‌رو شده است که بسیاری فقط بخشی از آن را روایت کرده‌‌‌اند. پرونده‌‌‌ای که پیش‌روی شماست، برخی از ضربات تحریم به اقتصاد ایران را به‌روشنی نشان می‌دهد. این یادداشت‌ها همگی از پایه‌‌‌های پژوهشی و نظری برخوردارند، از سطح رابطه تحریم و رشد اقتصادی کشور فراتر رفته و اثر بیش از یک‌دهه تحریم را به شکل جزئی بر اشتغال و کارآفرینی زنان ایران، سطح فقر چندبعدی، میزان سرمایه‌گذاری خانوارها روی کودکان و نیز متغیرهای اقتصاد کلان نشان می‌دهند.
تحریم‏‏‌ و کارآفرینی زنان در ایران
پژواک ثریائ اوغازى / پروفسور اقتصاد و رئیس دپارتمان اقتصاد دانشگاه سودرتورن سوئد علی حاجی قاسمی/ پروفسور سیاستگذاری اجتماعی در دانشگاه سودرتورن سوئد
به‌کارگیری تحریم به‌عنوان ابزاری موثر برای اعمال فشار بر دولت‌‌‌هایی که سیاست‌‌‌های نامطلوب دولت‌های قدرتمند جهان را دنبال می‌کنند، دیرزمانی است که به عنوان گزینه‌‌‌ای تنبیهی توسط این قدرت‌‌‌ها به کار گرفته شده است. رویکرد تحریم‌‌‌گری قدرت‌‌‌های پرنفوذ اقتصادی در جهان در دهه‌‌‌های اخیر روند فزاینده‌ای داشته و حتی می‌توان گفت در سیستم و مناسبات جهانی حتی نهادینه هم شده است. مطالعه پدیده تحریم نشان می‌دهد ایران هم یکی از کشورهایی بوده که طی دهه‌‌‌های اخیر همواره در معرض آن بوده و دایره تحریم‌‌‌ها علیه این کشور نه‌تنها رو به کاهش نگذاشته، بلکه همواره تشدید شده است.
تحریم‌ها و فقر چندبعدی در ایران۱
دکتر یونس نادمی/ استاد دانشگاه و پژوهشگر اقتصادی هانیه صداقت /پژوهشگر اقتصادی
تحریم‌های بی‌سابقه نفتی و بانکی که از اوایل دهه ۹۰ شمسی بر اقتصاد ایران تحمیل شد، تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متعددی داشته است که ماحصل این تحولات را می‌توان در پدیده فقر چندبعدی در ایران مشاهده کرد؛ زیرا فقر چندبعدی پدیده‌ای چندوجهی محسوب می‌شود که معیارهایی همچون آموزش، سلامت و امکانات یک زندگی متعارف را منعکس می‌کند. به عنوان مثال، این شاخص ترک تحصیل کودکان، سوءتغذیه برحسب کالری دریافتی، نامناسب بودن محل زندگی برحسب متراژ محل سکونت، نداشتن کالاهای بادوام و فقدان دسترسی کافی به سایر امکانات زندگی همچون انرژی را شامل می‌شود. همچنین تحریم‌ها از طریق اثرگذاری بر فقر چندبعدی، اثرات قابل توجهی بر متغیرهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی می‌گذارند. فقر چندبعدی روستایی و شهری برای اقتصاد ایران در نمودارها در بازه زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۸ نشان داده شده است. این نمودارها نشان می‌دهند که فقر چندبعدی در مناطق روستایی همواره بیشتر از مناطق شهری در طول سال‌های مذکور بوده است.
تنگی نفس اقتصاد ایران
پرهام پهلوان/ پژوهشگر اقتصاد در دانشگاه تهران
تا قبل از حمله روسیه به اوکراین، ایران رتبه اول را در کشورهای تحت تاثیر تحریم‌های خارجی داشت. تحریم‌های اقتصادی شدید و بلندمدت، اقتصاد ایران را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. بعد از تسخیر سفارت آمریکا در تهران از سوی دانشجویان پیرو خط امام در نوامبر ۱۹۷۹، ایران تحت تاثیر چهاردهه تحریم‌های اقتصادی پایدار که در زمان‌های مختلف تنها شدت آنها تغییر کرده است و هیچ‌گاه کاملا از بین نرفته‌اند، قرار گرفت. این تحریم‌ها اقتصاد ایران را کوچک کرده‌ و کشور را از نظر روابط بین‌الملل، حفظ ارزش ریال، تامین سرمایه کسب‌وکارها و بسیاری از شاخص‌های اقتصاد خرد و کلان در شرایط ناپایداری قرار داده‌اند.
فقر و آموزش کودکان در عصر تحریم
سیدمحمدصادق موسوی/دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد نظری دانشگاه صنعتی شریف
در پنج‌دهه اخیر و با افزایش نقش سرمایه انسانی در مدل‌‌‌های اقتصادی، اهمیت مقوله آموزش به عنوان مهم‌ترین مولفه موثر بر سرمایه انسانی، در ادبیات اقتصادی تقویت شده است. همچنین، یکی از اهداف اصلی بسیاری از خانوارها بهبود کیفیت سطح فرزندان به‌واسطه افزایش مخارج آموزشی و تحصیلات آنهاست.