مریم بابائی:
تحولات جهانی و دستیابی به اهداف تعریفشده در زمینه حذف انتشار کربن تا سال ۲۰۵۰، توسعه زنجیره مس را در اولویت کشورهای مختلف قرار داده است. براین اساس پیشبینی میشود تقاضای جهانی مس با رشد تقریبا دوبرابری، از کمی بیش از ٢٥میلیون تن در سال ٢٠٢١ به نزدیک به ٤٩میلیون تن در سال ٢٠٣٥ برسد. کاربردهای متعدد فلز مس از جمله در زمینه خودروهای برقی و انرژیهای تجدیدپذیر و بخشهای مختلف صنعت، علاوه بر افزایش تقاضای جهانی، روند صعودی قیمت جهانی این فلز باارزش را به دنبال داشته است. آمارها حاکی از این است که افزایش میانگین سالانه قیمت جهانی کاتد مس در ٢٠سال اخیر ٣٠٠درصد بوده است. با افزایش نوسانات قیمتی اما سهم تجاری بالادست زنجیره مس از ٦٦ به ٨٣درصد افزایش یافته است.
تحولات جهانی حاکی از افزایش تقاضا برای فلز مس است. این در حالی است که بررسیها حاکی از فقدان تناسب بین عرضه و تقاضای این فلز باارزش جهانی است. بررسی تاریخچه فلز نشان میدهد این فلز از دیرباز مورد استفاده بشر بوده و در ادامه بهمرور زمان و با تغییراتی که در جهان رخ داده، مصرف مس تغییر کرده و گستردهتر شده است. تاکید بر استفاده کمتر از کربن و عدماستفاده از سوختهای فسیلی، باعث شده است تا جهان با سرعت بیشتری به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مثل انرژی باد، خورشید و... پیش برود. این تحولات به طور جدی بر استفاده از فلز مس تاثیرگذار است. از طرفی خودروها نیز به سمت برقی شدن رفتهاند.
بهمنظور ارزیابی وضعیت تولید مس در کشور و زنجیره ارزش این فلز باارزش، ضروری است در ابتدا نگاهی به آمار و تحولات جهانی داشته باشیم. بررسیها حاکی از این است که موجودی انبارهای LME بورس لندن در یکماه اخیر کاهش چشمگیری پیدا کرده است که این موضوع حاکی از تداوم افزایش قیمت و لااقل حفظ شدن سطح قیمت در کانال ۱۰هزار دلاری برای چند ماه آینده است. همچنین پیشبینی میشود میزان ذخایر مس جهان طی پنجسال آینده بین ۳ تا ۳.۵درصد افزایش پیدا کند و بالطبع بهرهبرداری از این منابع نیز افزایش یابد که در راستای اهداف محیطزیستی کربن صفر خواهد بود.
حامد عادلینیک/ مدیر گروه معدن و صنایع معدنی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
با توجه به روندهای جهانی گذار انرژی و حرکت به سمت اقتصاد بدون کربن، عدم سرمایهگذاری و توسعه زنجیره ارزش مس میتواند در آینده به چالش امنیت اقتصادی و حتی امنیت ملی و استراتژیک کشورها تبدیل شود. از اینرو کشورهای محتلف توسعه زنجیره مس را در اولویت خود قرار دادهاند. اهمیت روزافزون مس برای اقتصاد و صنعت جهانی با کلانروند (گذار) جهانی به سمت اقتصاد کمکربن بیش از پیش نمایان شده و بازارهای جهانی برای این فلز باارزش فرش قرمز پهن کردهاند. فلز مس یکی از ۵عنصر مورد استفاده در فرآیندهای کمکربن است. در این راستا تقاضا برای مس از دو مسیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و همچنین افزایش تولید خودروهای برقی با افزایش شدیدی مواجه شده است. ایران با قرارگرفتن بر روی کمربند کوهزایی آلپ-هیمالیا، موقعیت ویژهای در برخورداری از ذخایر غنی معدنی در بین کشورهای مختلف دارد. در مورد مزیتهای ایران در توسعه صنعت مس میتوان به موارد زیر اشاره کرد: