اخبار باشگاه اقتصاددانان - روزنامه شماره ۵۸۷۵

• گمشده در بازار کار

  دنیای اقتصاد: یکی از دغدغه‌ها در بازار کار، گرفتن فرصت‌های شغلی توسط مهاجران خارجی است. شواهد نشان می‌دهد که از بین رفتن فرصت‌ها برای شهروندان تنها در کوتاه‌مدت بروز می‌یابد؛ اما به مرور از این رهگذر، فرصت‌های تازه ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، مهاجرانی که به‌طور کامل هزینه خود را تقبل می‌کنند و از یارانه بهره نمی‌برند، خود در سمت تقاضا، نیازهای تازه را بروز می‌دهند که ما به ازای آن فرصت‌های تازه اشتغال، خودنمایی می‌کند. اقتصاد ایران که با پدیده مهاجرت شهروندانش مواجه است، می‌تواند با پذیرش اتباع خارجی، بخشی از خلأهای بازار کار را پر کند؛ هرچند ویژگی‌های مهاجران ایرانی و اتباعی که وارد می‌شوند، با یکدیگر متفاوت است. مساله اصلی برای استفاده از این فرصت، داشتن استراتژی منسجم درباره مهاجران است. به این معنی که ضمن داشتن نگاه باز به مهاجران خارجی، باید ظرفیت‌ها سنجیده شود و متناسب با آن اقدام به پذیرش آنان از مبادی رسمی صورت گیرد و در عین حال راه مناسبی را برای به شهروندی درآوردن نیروهای مفید آنها اتخاذ کرد. فقدان این استراتژی می‌تواند به اقتصاد زیرزمینی و تنش‌های اجتماعی منجر شود.

• پیدا و پنهان حضور مهاجران افغان در ایران

  فائزه پوزش: اگرچه سال‌هاست که حضور مهاجران افغانستانی یکی از چالش‌های مهم دولت و جامعه ایران بوده، اما با قدرت گرفتن طالبان و تشدید حضور این افراد در خاک ایران، فصل تازه‌ای از حضور این مهاجران در ایران رقم خورده است. در پی این اتفاق، گزارش‌های متعددی درباره آثار مختلف موج اخیر مهاجرت افغان‌ها به خاک ایران تنظیم شد که پیدا و پنهان حضور پرتعداد این گروه در کشور را تا حدودی برملا می‌سازد. نکته برجسته گزارش‌های تازه از حضور مهاجران در ایران فرارفتن آن از سطح مسائل اقتصادی است. اگر تا پیش از این عمده انتقادات به حضور اتباع همسایه شرقی به بازار کار و رقابت با نیروی کار ایرانی محدود بود، گزارش‌ها از دور تازه مهاجرت آنها به ایران نسبت به تبعات اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی حضور این تعداد از افراد فاقد اسناد هویتی به کشور هشدار می‌دهد.
• 

  خوب و بد مهاجران برای اقتصاد ایران

  محمدمهدی دهدار/ پژوهشگر سیاستگذاری مهاجرت

  حضور مهاجران در ایران همواره با انتقادهای مختلف بخش‌‌‌هایی از جامعه ایران همراه بوده است و بخش مهمی از این انتقادها به آثار اقتصادی مهاجران بر اقتصاد ایران مربوط می‌شود. برای نمونه بسیاری معتقدند که مهاجران مشاغل بسیاری را از نیروی کار ایرانی ربوده‌‌‌ و موجب پایین‌‌‌ آمدن سطح دستمزدها در مشاغل ساده و بیکاری نیروی کار ایرانی در چنین مشاغلی شده‌‌‌اند. از جنبه دیگری منتقدان می‌‌‌گویند که نتیجه مهاجران برای اقتصاد ایران، فشار بر منابع طبیعی از یک‌سو و فشار بر اقتصاد ایران به‌واسطه هزینه‌‌‌های آنها در بخش‌‌‌های آموزش، بیمه و بهداشت و درمان بوده است. علاوه بر آن بسیاری نیز معتقدند که مقصر بخش قابل‌توجهی از گرانی مسکن، به‌خصوص در بازار اجاره، مهاجران هستند. البته شاید مهم‌تر از همه، یارانه‌‌‌ای است که همه مهاجران به‌واسطه مصرف آب و نان و انرژی به‌طور غیرمستقیم از آن بهره‌‌‌مند می‌‌‌شوند.
• 

  وطن جایی است که تو آن را می‏‏‌سازی

  پیمان حقیقت‏‏‌طلب/ مدیر پژوهش اندیشکده‏‏ دیاران

  چند سال پیش برای دیدن کارگران افغانستانی مشغول کار در کارگاه‌‌‌های سمت چهارراه سیروس تهران، باید گذارتان به کوچه‌‌‌های پشتی می‌‌‌افتاد. آنها را عموما آنجا در کارگاه‌‌‌های تنگ و تاریک و زیرزمین‌‌‌ها مشغول کار می‌‌‌دیدید یا اینکه در کوچه‌‌‌ها در حال خرید از فروشندگان ایرانی مشاهده می‌شدند. اما این روزها دیدن افغانستانی‌‌‌ها در مغازه‌‌‌های عمده‌‌‌فروشی کیف به‌عنوان فروشنده چیز عجیبی نیست. علاوه بر این شاید دیدن دکه‌‌‌های خوراکی‌‌‌های خاص کشور افغانستان در اطراف خیابان مولوی و بازار نیز جلوه‌‌‌گری کند. چرخی‌‌‌های کوچکی که شورنخود و چکن‌سوپ می‌‌‌فروشند و حتی اگر بگردی بولانی و آشک هم به‌راحتی پیدا می‌شود. مشتری‌‌‌هایشان علاوه بر افغانستانی‌‌‌ها ایرانی‌‌‌ها هم هستند.