سیدمحمد هاشمی: «باشگاه اقتصاددانان» در پرونده امروز خود به موضوع تایلند و سیاست‌‌‌ها و چالش‌‌‌های این کشور در زمینه توسعه و ایجاد رونق اقتصادی و افزایش بهره‌‌‌وری پرداخته است. امروز طیف محصولاتی که دارای برچسب «ساخت تایلند» هستند متنوع و جذاب است. صنعت نساجی و پوشاک تایلند به دلیل تولید با کیفیت بالا، به‌‌‌ویژه ابریشم و لباس‌‌‌های ورزشی کاربردی، در جهان زبانزد است. تایلند به‌‌‌عنوان یکی از مراکز مهم در بخش خودروسازی جنوب شرقی آسیا، در تولید قطعات و لوازم جانبی خودرو سرآمد است.

پس از بروز بحران اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، دولت جدید تایلند تمرکز خود را روی افزایش نرخ رشد اقتصادی قرار داد. رشد اقتصادی تایلند به دلیل وابستگی زیاد به صادرات و بخش گردشگری، بیشتر از دیگر همسایگان جنوب شرقی آسیا از جمله اندونزی یا ویتنام با کاهش مواجه شد.

تایلند برای احیا -و نوسازی- اقتصاد خود سخت در تلاش است و این مسیر تغییرات اجتماعی عمیقی را در کشور به وجود آورده است. این کشور که تنها یک‌نسل پیش به‌‌‌خاطر نقش‌‌‌آفرینی در بحران مالی آسیا به بدنامی شهرت یافت، امروز با چالش‌‌‌های دشواری مانند رشد منفی و پیری جمعیت دست‌‌‌به‌‌‌گریبان است، در حالی که کشورهایی مثل ژاپن، کره‌جنوبی و سنگاپور به دلیل نرخ پایین زاد و ولد و آمار بالای سالمندان، بیشتر توجهات جهانی را به خود جلب کرده‌‌‌اند. این سه کشور حداقل آن‌قدر اقبال داشتند که قبل از پیری جمعیت، ثروتمند شوند. در همین حال مالزی و فیلیپین که از نظر ثروت در جایگاه پایین‌‌‌تری از نام‌‌‌های فوق قرار دارند، با کاهش نرخ زادوولد دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ اما این روند هنوز به چالش عمده در عرصه سیاستگذاری بدل نشده است.

نخست‌‌‌وزیر تایلند، سرتا تاویسین، حدود ۱۴میلیارد دلار بودجه برای اجرای طرح پرداخت کمک‌‌‌های نقدی موسوم به «کیف پول دیجیتال» اختصاص داده است؛ زیرا دولت او به دنبال ایجاد جهش در اقتصادی است که طبق آمارها از اکثر کشورهای جنوب شرقی آسیا عقب‌‌‌ مانده است.براساس تصمیمی که یک کمیته ویژه در کابینه سرتا تاویسین، آن را نهایی کرده است، قرار است در سه‌ماهه چهارم سال بیش از ۵۰میلیون تایلندی با استفاده از یک‌کیف پول دیجیتال مبلغی در حدود ۲۷۵دلار دریافت کنند؛ تصمیمی که به دنبال ماه‌‌‌ها تاخیر و اختلاف با احزاب مخالف دولت بر سر نحوه تامین بودجه آن از جانب ائتلاف حاکم اعلام شد.

در حالی که دولت ایالات‌متحده تلاش گسترده‌‌‌ای را برای محدودکردن واردات خودروهای برقی پیشرفته و ارزان‌‌‌قیمت چینی به بازار خود اعمال کرده است و در شرایطی که شرکت‌های خودروساز آمریکایی، حضور فعالی در چین دارند، محدودیت‌های واشنگتن بر ضد چین موجب شده است تا شرکت‌های آمریکایی به دنبال گشودن مرزهای جدید و انتقال فعالیت‌‌‌های خود به مقاصد جدید باشند تا ضمن دورزدن این محدودیت‌ها، هم‌‌‌زمان بتوانند بر چالش‌‌‌های رقابت فزاینده، اختلالات زنجیره تامین و افزایش هزینه‌‌‌های مواد خام فائق آیند.

محمدحسین شاوردی: چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری فرصتی است تا یک‌بار دیگر به پرونده تحریم ایران و آثار مخربی که این پدیده بر اقتصاد ملی داشته است بپردازیم. روایت‌‌‌ها درباره اثرگذاری تحریم‌‌‌ها بر اقتصاد ایران متعدد و متفاوت است. شمار کثیری از افراد هستند که استدلال‌‌‌ها و شواهدی له یا علیه اثر تحریم بر اقتصاد ایران ارائه کرده‌‌‌اند. با این‌حال اغراق نیست اگر بگوییم اقتصاد ایران در جزئیات با چالش‌‌‌های بسیاری روبه‌رو شده است که بسیاری فقط بخشی از آن را روایت کرده‌‌‌اند. پرونده‌‌‌ای که پیش‌روی شماست، برخی از ضربات تحریم به اقتصاد ایران را به‌روشنی نشان می‌دهد. این یادداشت‌ها همگی از پایه‌‌‌های پژوهشی و نظری برخوردارند، از سطح رابطه تحریم و رشد اقتصادی کشور فراتر رفته و اثر بیش از یک‌دهه تحریم را به شکل جزئی بر اشتغال و کارآفرینی زنان ایران، سطح فقر چندبعدی، میزان سرمایه‌گذاری خانوارها روی کودکان و نیز متغیرهای اقتصاد کلان نشان می‌دهند.

به‌کارگیری تحریم به‌عنوان ابزاری موثر برای اعمال فشار بر دولت‌‌‌هایی که سیاست‌‌‌های نامطلوب دولت‌های قدرتمند جهان را دنبال می‌کنند، دیرزمانی است که به عنوان گزینه‌‌‌ای تنبیهی توسط این قدرت‌‌‌ها به کار گرفته شده است. رویکرد تحریم‌‌‌گری قدرت‌‌‌های پرنفوذ اقتصادی در جهان در دهه‌‌‌های اخیر روند فزاینده‌ای داشته و حتی می‌توان گفت در سیستم و مناسبات جهانی حتی نهادینه هم شده است. مطالعه پدیده تحریم نشان می‌دهد ایران هم یکی از کشورهایی بوده که طی دهه‌‌‌های اخیر همواره در معرض آن بوده و دایره تحریم‌‌‌ها علیه این کشور نه‌تنها رو به کاهش نگذاشته، بلکه همواره تشدید شده است.

تحریم‌های بی‌سابقه نفتی و بانکی که از اوایل دهه ۹۰ شمسی بر اقتصاد ایران تحمیل شد، تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متعددی داشته است که ماحصل این تحولات را می‌توان در پدیده فقر چندبعدی در ایران مشاهده کرد؛ زیرا فقر چندبعدی پدیده‌ای چندوجهی محسوب می‌شود که معیارهایی همچون آموزش، سلامت و امکانات یک زندگی متعارف را منعکس می‌کند. به عنوان مثال، این شاخص ترک تحصیل کودکان، سوءتغذیه برحسب کالری دریافتی، نامناسب بودن محل زندگی برحسب متراژ محل سکونت، نداشتن کالاهای بادوام و فقدان دسترسی کافی به سایر امکانات زندگی همچون انرژی را شامل می‌شود. همچنین تحریم‌ها از طریق اثرگذاری بر فقر چندبعدی، اثرات قابل توجهی بر متغیرهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی می‌گذارند. فقر چندبعدی روستایی و شهری برای اقتصاد ایران در نمودارها در بازه زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۸ نشان داده شده است. این نمودارها نشان می‌دهند که فقر چندبعدی در مناطق روستایی همواره بیشتر از مناطق شهری در طول سال‌های مذکور بوده است.

تا قبل از حمله روسیه به اوکراین، ایران رتبه اول را در کشورهای تحت تاثیر تحریم‌های خارجی داشت. تحریم‌های اقتصادی شدید و بلندمدت، اقتصاد ایران را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. بعد از تسخیر سفارت آمریکا در تهران از سوی دانشجویان پیرو خط امام در نوامبر ۱۹۷۹، ایران تحت تاثیر چهاردهه تحریم‌های اقتصادی پایدار که در زمان‌های مختلف تنها شدت آنها تغییر کرده است و هیچ‌گاه کاملا از بین نرفته‌اند، قرار گرفت. این تحریم‌ها اقتصاد ایران را کوچک کرده‌ و کشور را از نظر روابط بین‌الملل، حفظ ارزش ریال، تامین سرمایه کسب‌وکارها و بسیاری از شاخص‌های اقتصاد خرد و کلان در شرایط ناپایداری قرار داده‌اند.

در پنج‌دهه اخیر و با افزایش نقش سرمایه انسانی در مدل‌‌‌های اقتصادی، اهمیت مقوله آموزش به عنوان مهم‌ترین مولفه موثر بر سرمایه انسانی، در ادبیات اقتصادی تقویت شده است. همچنین، یکی از اهداف اصلی بسیاری از خانوارها بهبود کیفیت سطح فرزندان به‌واسطه افزایش مخارج آموزشی و تحصیلات آنهاست.

پرهام پهلوان: حدود سه‌هفته پیش جیم سیمونز، یکی از تاثیرگذارترین افراد در حوزه صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge Fund) در تاریخ مالی، ۱۰ مه ‌۲۰۲۴ در ۸۶سالگی درگذشت. سیمونز، ریاضی‌‌‌دان و رمزنگار برجسته‌‌‌ای بود که با تاسیس شرکت رنسانس تکنولوژی، به خاطر استفاده از روش‌های کمی و الگوریتمی برای سرمایه‌‌‌گذاری به شهرت رسید. عملکرد درخشان صندوق پوشش ریسک مشهور مدالیون (Medallion Fund) توجه‌‌‌ها را به اهمیت استفاده از روش‌های ریاضی و الگوریتمی در بازارهای مالی جذب می‌کند. استفاده از مدل‌‌‌های ریاضی در بازارهای مالی امکان تجزیه و تحلیل کلان‌‌‌داده‌‌‌ها را فراهم می‌کند که می‌‌‌تواند الگوها و روندهای پنهان را برای تصمیم‌‌‌گیری بهتر در اختیار تحلیلگران قرار دهد.

همه ما چند بار در زندگی با این سوال مواجه شده‌ایم که می‌‌‌خواهیم چه شغلی را انتخاب کنیم؟ می‌‌‌دانیم عموما در ذهن یک کودک یا نوجوان اطلاعات کافی برای پردازش آن وجود ندارد و معمولا به جواب‌‌‌های کلیشه‌‌‌ای حاوی عنوانی کلی از یک حرفه یا مهارت که شناخته‌شده‌‌‌تر از بقیه هستند یا توسط ارزش‌‌‌ها و ساختارهای اجتماعی به ذهن ما تحمیل شده، منتهی می‌شود. برای جیم سیمونز این تجربه نسبتا مشابه بود. اما به نظر می‌رسد تفاوت‌‌‌های جزئی در شخصیت او که سرشار از کنجکاوی و اشتیاق برای حل مساله است، نتایجی خارق‌العاده را رقم زد. نقل شده که وقتی پزشک خانوادگی آنها به او پیشنهاد می‌کند پزشک شود، پاسخ جیم این بود که «می‌‌‌خواهم ریاضیدان یا دانشمند شوم». پاسخی که دریافت می‌کند به گوش بسیاری از ما آشناست؛ «از ریاضیات پول درنمی‌‌‌آید پسرجان!» پاسخ جیم هم به دکتر این بود: «می‌‌‌خواهم تلاشم را بکنم.» چنین ذهنی در مواجهه با قانون و قاعده این‌گونه می‌‌‌اندیشد که حتما استثنایی همین دور و بر پرسه می‌‌‌زند و تا زمانی که آن را نیابد آرام نخواهد نشست. با چنین نوع نگاهی به‌سختی می‌‌‌توان قبول کرد که راهی برای حل مساله وجود ندارد. تنها یک‌چیز تعیین می‌کند که به پاسخ برسید و آن، این است که تا چه حد می‌‌‌خواهید تلاش کنید؟

با ثروت تخمینی ۳۱.۴میلیارد دلار، پنجاه‌ویکمین فرد ثروتمند دنیا ۱۰مه ‌۲۰۲۴ در ۸۶سالگی دیده از جهان فروبست. این ثروت کلان که قسمت عظیمی از آن صرف فعالیت‌‌‌های خیرخواهانه شد، از نگرش یک ذهن ریاضیدان به بازارهای مالی پدید آمده بود. جمع‌‌‌آوری این ثروت نه با استفاده از مدل‌‌‌های سرمایه‌گذاری معمولی وال‌‌‌استریتی، بلکه با استفاده از مدل‌‌‌های پیچیده محاسباتی و تجمیع تمامی اطلاعات مرتبط یا به‌ظاهر نامرتبط با بازارهای مالی و تحلیل آنها توسط الگوریتم‌‌‌های پیشرفته و با نظارت ذهن‌‌‌های برجسته علوم پایه صورت گرفت.

طرفداران ریاضیات مالی می‌‌‌گویند، ریاضیات مالی به عنوان ستون‌فقرات مالی مدرن عمل کرده و چارچوب‌‌‌های لازم را برای درک و تعیین کمیت پدیده‌‌‌های مالی فراهم می‌کند. با استفاده از مدل‌‌‌های ریاضی و تجزیه و تحلیل آماری، متخصصان مالی می‌‌‌توانند فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری و ریسک‌‌‌ها را ارزیابی کنند، ارزش دارایی‌‌‌ها را تعیین کرده و استراتژی‌‌‌هایی را برای مدیریت پرتفوی ایجاد کنند.

مردی که وال‌استریت را شکست داد، نابغه‌ترین سرمایه‌گذار تاریخ، جادوگر الگوریتم‌‌‌ها و... همه القابی هستند که به جیم هریس سیمونز یا به اختصار جیم سیمونز (Jim Simons) نسبت داده می‌شود. برای همه جیم سیمونز فردی آشنا در دنیای مالی و هِج‌فاند است. کمتر متخصصی در بازارهای مالی وجود دارد که نام او را نشنیده و مسحور آوازه و توانایی‌‌‌های این شخص نشده باشد. در این یادداشت قصد داریم به حقایق جالبی از زندگی این نابغه تکرارنشدنی بپردازیم. او در حالی که فقط ۲۳ سال داشت، مدرک کارشناسی ریاضی را از دانشگاه MIT و دکترای ریاضی را از دانشگاه برکلی اخذ کرد.