سرعت در افزایش نرخ بهره

ریچارد لئونگ و جاناتان اسپایسر

خبرنگاران رویترز

مترجم: الهام آقایی

با آنکه معامله‌گران، کارشناسان بازار و اقتصاددانان از موضوع افزایش نرخ‌های بهره فدرال رزرو، نرخ مرجع وام‌دهی بانک مرکزی آمریکا، برای اولین بار در یک دهه اخیر صحبت می‌کنند، بحث‌های دیگری نیز در دیگر بازارها وجود دارد.

وقتی در نهایت امر بانک مرکزی آمریکا شروع به افزایش نرخ بهره کند، بانک‌ها و دیگر سرمایه‌گذاران نمی‌خواهند خود را با بدهی کم بازده درگیر کنند. به‌طور کلی نظرات مثبت فدرال رزرو درباره اقتصاد که در بیانیه پایانی نشست سیاست پولی دو روزه ماه جولای خودنمایی کرد، به اکثریت نشان داد که افزایش نرخ بهره می‌تواند در همین ماه سپتامبر اتفاق بیفتد.

به گفته گنادی گلدبرگ، استراتژیست بخش ایالات متحده در موسسه «تی دی سکیوریتیز»، اطمینان درباره بالا رفتن نرخ بهره واقعا افزایش یافته است: «شما می‌توانید دست کم روی یک افزایش نرخ در سال ۲۰۱۵ حساب باز کنید.»

برخی نرخ‌ها پیش از آن شروع به افزایش کرده است. برای مثال نرخ‌های استقراض بین بانکی شبانه در مقطع بزرگی از سال جاری در حال افزایش بوده است و حدود ۳۶ درصد بالاتر از ماه مه ‌۲۰۱۴ قرار گرفته است. در آن مقطع زمانی در سال گذشته، این نرخ‌ها به پایین‌ترین میزان خود رسیده بودند.

اما فدرال رزرو علاوه‌بر چالش‌هایی مانند ضعف بازار اوراق قرضه، با چالش‌های دیگری نیز روبه‌رو است. جمعه گذشته مشخص شد که هزینه‌های اشتغال آمریکا به مراتب ضعیف‌تر از حد انتظار است و این نشان‌دهنده این است که فدرال‌رزرو نمی‌تواند افزایش دستمزدی که خواهان آن بود را تا قبل از افزایش نرخ‌ها به دست آورد.

فدرال رزرو هنوز می‌توانست در برابر عواملی مانند مشکلات بدهی تسویه نشده یونان و غوغای بازار سهام در چین، دومین بازار بزرگ جهان مقاومت کند. فشار ایجاد شده توسط بازار نفت نیز می‌تواند حرکت تورم در جهت مطلوب فدرال رزرو را مشکل کند.

بنابراین، بسیاری از معیارهای مورد توجه بانک مرکزی آمریکا حاکی است که احتمال اقدام بانک مرکزی تا قبل از دسامبر تقریبا وجود ندارد. فدرال رزرو مدت‌ها است تاکید کرده که انتظار دارد نرخ بهره فقط به تدریج افزایش یابد؛ اما تورم به‌رغم افزایش به‌دلیل فشار کاهشی قیمت‌های انرژی با چالش مواجه بوده است.

با این همه موضوعی که به تازگی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است، نحوه افزایش نرخ‌های بهره است. درحالی‌که توجه بازارها پیش از این بیشتر به زمان افزایش نرخ‌های بهره فدرال رزرو بود، هم‌اکنون سرعت این روند نیز مورد توجه قرار گرفته است. در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، سیاست‌گذاران تاکید کردند که زمان‌بندی افزایش نرخ بهره اولیه کم‌اهمیت‌تر از چگونگی تکامل یافتن اقتصاد پس از آن است و این درحالی است که لورتا مستر رئیس بانک فدرال ایالت کلیولند نیز در سخنرانی این ماه خود گفت: «زمان‌بندی همه موضوع نیست.»

افزایش هزینه‌های استقراض بین بانکی شبانه یک نشانه قابل اعتماد از این واقعیت است که معامله‌گران انتظار دارند نرخ‌های بهره کوتاه‌مدت آمریکا زودتر به سمت افزایش پیش رود. از آنجا که فدرال رزرو زمان‌بندی برای افزایش نرخ بهره اولیه را بسیار بی‌اهمیت جلوه داده است- به ویژه در زمان شهادت جانت یلن رئیس بانک مرکزی آمریکا در کنگره در اواسط جولای- کام کرورکر از مدیران «مزیرو فایننشال» در نیویورک تاکید می‌کند که «بازارها از همین حالا به جنگ انتظار رفته‌اند و خود قیمت‌ها را با احتمالات آینده تنظیم کرده‌اند.» نکته جالبی که او اشاره می‌کند این است که «شما این واقعیت را در بازار دلار، در بازار کالاهای پایه، در بازار سهام و در همه بازارها می‌بینید.»

نرخ مهم دیگر، نرخ بهره استقراض بین‌بانکی لندن یا «لیبور» است که معیاری برای ارزش گذاری ۳۵۰ تریلیون دلار مشتقات مالی در سراسر جهان است. این نرخ در روز چهارشنبه برای نخستین بار از ژانویه ۲۰۱۳ با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شد. روز جمعه هم لیبور بیشترین افزایش را از سال ۲۰۱۱ تجربه کرد. با این همه برای برای برخی، گویاترین علامت در روزهای اخیر همان افزایش بازدهی اوراق قرضه کوتاه‌مدت است.

نرخ بهره اوراق قرضه کوتاه‌مدت سه ماهه که سررسید آن در ۱۷ سپتامبر و در زمان انتشار بیانیه اجلاس سیاسی بعدی فدرال است تقریبا ۷ واحد پایه در روز پنج‌شنبه افزایش یافته که بیشترین افزایش در طول ۱۴ ماه است. معمولا آخرین حرکت مربوط به نرخ‌های اوراق قرضه کوتاه‌مدت است تا به گفته گلدبرگ از موسسه تی دی سکیوریتیز، همه منتظر افزایش نرخ‌های بهره معیار از سوی فدرال رزرو باشند.