طرح جامع مسکن با هدف ترسیم و سیاست‌گذاری برای تولید و عرضه مسکن در ۱۲ سال آینده و به منظور ارائه راهکارهایی برای تامین مسکن محرومان رونمایی شد. برای دستیابی به هدف نهایی طرح که منطبق با قانون اساسی کشور مبنی بر تامین مسکن متناسب با نیاز همه آحاد و اقشار جامعه است پنج هدف راهبردی تعیین شده است. فراهم کردن امکان دسترسی همه خانوارها به مسکن مناسب، افزایش موجودی مسکن با رویکرد تعادل‌بخشی به بازار با تاکید بر عرضه مسکن در استطاعت، ایجاد هماهنگی بین برنامه‌های مسکن و برنامه‌های توسعه شهری و منطقه‌ای، ایجاد نهادهای جدید مورد نیاز مسکن و کاهش نابرابری‌های منطقه‌‌ای پنج هدف راهبردی این طرح تعیین شده است.بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۹۱، شاخص تقاضای موثر مسکن در دهک‌های درآمدی نقاط شهری ۱۲ سال است؛ به عبارتی هر شخص در مدت انتظار ۱۲ سال می‌تواند مسکن مورد نیاز خود را تامین کند. در طرح جامع راهبردها و راهکارهای تامین مسکن کم‌درآمدها تعیین شده که به شرح زیر است:

- ایجاد صندوق ضمانت تسهیلات مسکن برای «بانک پذیر» کردن کم‌درآمدها.

- استفاده از ظرفیت خیریه و وقف برای تامین مسکن اقشار کم‌درآمد.

- هم‌پیوندی بین برنامه‌های بهسازی و نوسازی پهنه‌های نابسامان شهری و روستایی با برنامه‌های تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد.

- تدوین بسته‌های تشویقی و حمایتی از طرف وزارت راه‌و‌شهرسازی برای ترغیب نهادهای فعال عمومی و اجتماعی به تامین مسکن افراد زیر پوشش.

- تبدیل «استیجار» به یکی از ابزارهای اصلی تامین مسکن کم‌درآمدها و ایجاد انگیزه برای ساخت مسکن استیجاری توسط بخش خصوصی.

- تعیین و تدقیق وظایف نهادهای متولی و هماهنگ‌کننده مسکن اجتماعی.

اما در بخشی از طرح جامع مسکن روش ارائه تسهیلات برای خانه‌دار شدن اقشار کم‌درآمد ارائه شده است:

پرداخت سالانه ۶۰هزار فقره تسهیلات ۱۰ساله خرید مسکن که مبلغ متوسط این تسهیلات ۴۰۰ میلیون ریال خواهد بود. این برنامه به‌طور مکمل با صندوق‌های پس‌انداز معرفی شده در برنامه پیشین و همچنین به‌طور مستقل قابل اجرا است. بخشی از این تسهیلات برای نوسازی بافت فرسوده و بخشی نیز با توجه به ظرفیت توسعه شهرها از طریق تامین زمین شهری جدید، اختصاص خواهد یافت. به منظور کاهش اقساط این تسهیلات، دولت و سازمان‌های متولی هر دو مسوولیت پرداخت مابه‌التفاوت سود را به عهده خواهند داشت.

واجدان شرایط نیز در این طرح از طریق بنیاد مسکن و با معرفی نهادهای حمایتی فعال چون بهزیستی، صندوق بازنشستگی و کمیته امداد از میان دهک‌های درآمدی ۲ تا ۴ و با شرط عدم برخورداری از مسکن ملکی و عدم استفاده از امکانات دولتی در گذشته، تعیین می‌شوند.

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از وزارت راه‌و‌شهرسازی، صندوق ضمانت تسهیلات رهنی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، بانک مرکزی، شبکه بانکی، نهادهای حامی و دارنده منابع مالی برای پرداخت کمک هزینه و شهرداری‌ها بنا به مورد کمک خواهد گرفت.

برآورد می‌شود اجرای این طرح به سالانه ۲۴هزار میلیارد ریال منابع بانکی نیاز خواهد داشت و با فرض تعیین نرخ بهره۷ درصد به‌عنوان نرخ بهره در استطاعت خانوارهای هدف، اجرای این طرح نیازمند حدود ۱۶۸۰میلیارد ریال یارانه (در سال اول) از محل بودجه عمومی و ۱۶۸۰میلیارد ریال کمک‌های حمایتی از محل سایر نهادهای مسکن اجتماعی خواهد بود.

صفحه امروز باشگاه اقتصاددانان به بررسی کارشناسی «طرح جامع مسکن؛ چالش‌ها و ضرورت‌ها» پرداخته است که در ادامه می‌خوانید: