حمل و نقل؛ بستر توسعه

منبع: اکونومیست رشد تکنولوژی در آفریقا را می‌توان در بخش حمل و نقل جاده‌ای و راه آهن مشاهده کرد. برای نمونه، دولت کنیا طی گزارشی اعلام کرده که سیستم جدید حمل‌ونقل ریلی نقش زیادی در افزایش توانمندی‌های اقتصادی این کشور داشته و حداقل به طور سالانه ۵/ ۱ درصد در رشد اقتصادی موثر است، چراکه هزینه‌های ایاب وذهاب و حمل و نقل را تا۶۰درصد کاهش می‌دهد. نخستین مرحله نصب خط راه آهن به طول ۶۰۹ کیلومتر از بندر مومباسا تا نایروبی در ماه آوریل آغاز و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۷ اجرای این طرح به پایان برسد. قرار است در ادامه مسیر تا کشور کنگونیز ادامه داشته باشد.

از طرفی، طبق گزارش بانک جهانی، بخش تولید در سراسر قاره خواهد توانست سالانه تا ۲درصد موجب رشد اقتصادی قاره شود. هرچند که بررسی اولویت طرح‌های ساخت بیمارستان، مدرسه و برق بسیار مهم است ولی دسترسی به همه امکانات ازقبیل بازار، مدرسه و بیمارستان نیازمند داشتن حداقل یک شبکه حمل‌ونقل مناسب است که مردم بتوانند به راحتی به شهرها و روستاهای خود رفت و آمد داشته باشند.

گسترش سیستم حمل‌ونقل دارای اهمیت بسیاری در آفریقا است؛ چراکه برابر گزارش بانک جهانی، هم اینک کشورهای جنوب صحرای آفریقا، سالانه ۸/ ۶میلیارد دلار برای جاده‌سازی هزینه می‌کنند، ولی رقم واقعی مورد نیاز تا ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است. بسیاری از کشورهای این منطقه توانسته‌اند بودجه مناسبی برای توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای، راه آهن و کشتیرانی به کار بگیرند.

طبق گزارش بانک توسعه آفریقایی، شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای در آفریقای زیر صحرا، سالانه و طی دهه گذشته با میانگین ۷۵۰۰ کیلومترمربع در حال توسعه بوده و نسبت به یک دهه قبل افزایش قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده است. دراین میان دوکشور تانزانیا ولسوتو به ترتیب با ۱۵درصد و ۲۴درصد شاهد سریع ترین توسعه حمل‌ونقل بوده‌اند.

در سال ۲۰۱۶، قراراست شهر قاهره و کیپ تاون برای اولین بار از طریق جاده، هم‌زمان با پایان آخرین بخش تکمیلی در شمال کنیا به هم متصل شوند.

دیگر راه جاده‌ای در حال ساخت به «بزرگراه صحرا» مشهوراست که قرار است از الجزایر تا لاگوس (پایتخت نیجریه) امتداد داشته باشد. تا کنون ۸۵درصد جاده‌سازی شده و طبق پیش‌بینی تا پایان سال جاری میلادی به بهره‌برداری خواهد رسید.

خط آهن مسیر مومباسا - نایروبی نیز از جمله مهم‌ترین خطوط ریلی در شرق آفریقا است که در حال تعمیر و بازسازی است. قرار است دومسیر ریلی دیگر در شرق آفریقا ساخته شود که اولی لامو در سواحل کنیا را به سودان جنوبی و اتیوپی و خط دوم دارالسلام در تانزانیا رابه رواندا و بروندی متصل کند.

قرار است هزینه طرح‌های فوق نه فقط از بودجه‌های ملی یا کمک‌های سازمان‌های حمایتی، بلکه ازطریق سرمایه‌گذاران خصوصی و وام‌دهندگان تامین شود. از جمله مشارکت‌کنندگان اصلی دراین بخش کشورچین است که به‌تازگی با امضای قرارداد همکاری بلندمدت با اتحادیه آفریقا، قرار است پروژه ساخت «شبکه قطارهای تندرو» را در دست بگیرد. درصورت انجام این قرارداد، کلیه کشورهای قاره آفریقا طی چند دهه آتی به هم متصل خواهندشد.

طی سالیان اخیر، چندین کشورآفریقایی ضمن ورود موثر در بازارهای بین‌المللی ضمانت‌های لازم رابرای اجرا برعهده گرفته‌اند. برای نمونه، زامبیا با تلاشی ارزشمند توانسته بودجه‌ای را تا بیش از یک میلیارد دلار در سال یعنی یک هفتم بودجه سالانه خود، برای تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل اختصاص دهد.

بخش خصوصی هم با سرمایه‌گذاری خود، نقش مهمی در طرح‌های یادشده دارد. یک شرکت مصری، از سال ۲۰۰۹ تا کنون، با سرمایه‌ای برابر ۲۳۴ میلیون دلار ضمن مشارکت در برنامه ۲۵ ساله ساخت و بازسازی خط آهن دولت‌های آفریقایی، قرار است اجرای پروژه خطوط آهن کنیا و اوگاندا را دردست بگیرد. تاکنون، شهرهای داکار در سنگال و ابیجان در ساحل عاج برای بزرگراه‌ها و پل‌های ساخته شده اخیر، عوارض هم برقرارکرده اند.

آنگولا، یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران تجاری است که اخیرا ۱/ ۱ میلیارد دلار برای بازسازی وساخت حمل‌ونقل اختصاص داده است. سرمایه‌گذاران حمل‌ونقل درآفریقا برگشت سریع هزینه‌ها را طی ۱۰ سال آتی پیش‌بینی کرده‌اند.