تعطیلات در چهارگوشه جهان

مترجم: رفیعه هراتی ببتعطیلات آخر هفته روزهایی هستند که برای استراحت پس از یک هفته کار و فعالیت در نظر گرفته می‌شوند. در اکثر کشورهای غربی روزهای کاری از دوشنبه تا جمعه هستند و آخر هفته شامل روزهای شنبه و یکشنبه می‌شود. در فرهنگ مسیحیت یکشنبه «روز خدا» و روز عبادت و استراحت است. در فرهنگ یهودی شنبه روز«سبت» نامیده می‌شود و از غروب جمعه آغاز می‌شود و تا شنبه شب ادامه دارد. در فرهنگ اسلامی جمعه روز عبادت است و بنابراین در اکثر کشورهای مسلمان روزهای پنج‌شنبه و جمعه یا جمعه و شنبه آخر هفته محسوب می‌شود، اما اخیرا در بسیاری از کشورهای مسلمان بجای تعطیلات پنج‌شنبه- جمعه، تعطیلات جمعه-شنبه یا شنبه-یکشنبه پذیرفته شده است. در سال ۱۹۰۸ برای نخستین بار پنج روز کاری در ایالات متحده توسط کارخانه نخ‌ریسی نیوانگلند ایجاد شد تا به کارگران یهودی امکان شرکت در مراسم سبت داده شود. در سال ۱۹۲۶ هنری فورد کارخانه‌های خودروسازی خود را در کل روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل کرد. در سال ۱۹۲۹ اتحادیه کارگری کارکنان صنعت پوشاک ایالات متحده اولین اتحادیه کارگری بود که درخواست پنج روز کاری را ارائه کرد و با درخواست آن موافقت شد. پس از آن به تدریج پنج روز کاری در دیگر صنایع ایالات متحده پذیرفته شد، اما به‌طور رسمی در سال ۱۹۴۰ بود که تعطیلات آخر هفته دو روزه در سراسر آمریکا به اجرا درآمد. در آن سال بر اساس «قانون استانداردهای منصفانه کار» حداکثر ۴۰ ساعت کار هفتگی به اجرا درآمد و دو روز تعطیل اعلام شد.

در دهه‌های بعد، به ویژه در دهه‌های ۱۹۴۰، ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ کشورهای بیشتری به منظور هماهنگی با بازارهای بین‌المللی تعطیلات دو روزه جمعه-شنبه یا شنبه-یکشنبه را به اجرا گذاشتند. در اواسط تا اواخر دهه ۲۰۰۰ و اوایل دهه ۲۰۱۰ اصلاحاتی در روزهای کاری جهان عرب صورت گرفت تا این کشورها به لحاظ ساعات کار، مدت روزهای کاری و روزهای آخر هفته با اکثریت کشورهای جهان هماهنگ شوند. در میان کشورهای مسلمان فقط دو کشور ایران و افغانستان دارای تعطیلات آخر هفته یک روزه هستند. در این دو کشور روزهای جمعه تعطیل است و روزهای پنج‌شنبه نصف روز تعطیل است، اما برای اکثر مشاغل پنج‌شنبه هم روز کاری محسوب می‌شود.در کشورهایی که مسلمانان اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند یا میزان قابل توجهی از جمعیت، مسلمان هستند، تعطیلات آخر هفته شنبه-یکشنبه است. اما روزهای جمعه یک تعطیلی میان روز برای عبادت به مسلمانان اختصاص داده شده است. در اندونزی، روزهای جمعه زمان نهار به ۲ ساعت یا بیشتر افزایش می‌یابد. در این کشور روزهای شنبه و یکشنبه مراکز خرید باز هستند. برخی بانک‌ها به ویژه شعبه‌هایی که در نزدیکی مراکز خرید قرار دارند، در آخر هفته هم خدمات بانکی ارائه می‌دهند. در لبنان، روزهای کاری از دوشنبه تا جمعه است و ساعات کار ۸ ساعت در روز یا ۴۰ ساعت در هفته است. مراکز خرید بزرگ این کشور در روزهای شنبه و یکشنبه باز هستند، اما اکثر فروشگاه‌های کوچک روزهای یکشنبه تعطیل‌ هستند. پاکستان از استاندارد بین‌المللی ۴۰ ساعت کار در هفته و روزهای کاری دوشنبه تا جمعه پیروی می‌کند و شنبه و یکشنبه در این کشور تعطیل است، اما در بسیاری از مدارس و شرکت‌های خصوصی جمعه‌ها معمولا نصف روز کاری محسوب می‌شود. در برونئی روزهای کاری غیرمتوالی هستند یعنی از دوشنبه تا پنج‌شنبه به علاوه شنبه روز کاری محسوب می‌شود و روزهای جمعه و یکشنبه تعطیل است. برخی از شرکت‌های غیردولتی در این کشور روزهای کاری دوشنبه تا جمعه را پذیرفته‌اند و آخر هفته آنها روزهای شنبه و یکشنبه است. بسته به قوانین شرکت‌ها، کارکنان می‌توانند روزهای شنبه، نصف روز کار کنند. در روسیه، معمولا روزهای کاری از دوشنبه آغاز می‌شود و روز جمعه پایان می‌یابد. قانون فدرال مدت روزهای کاری را ۵ یا ۶ روز تعریف کرده است به‌طوری که ساعات کاری از ۴۰ ساعت تجاوز نکند. در هر صورت روزهای یکشنبه در این کشور تعطیل است. اگر شرکتی پنج روز کاری را بپذیرد، کارفرما تعیین می‌کند غیر از یکشنبه چه روزی تعطیل باشد که معمولا روز شنبه تعطیل در نظر گرفته می‌شود، اما برخی از سازمان ها (معمولا سازمان‌های دولتی) روزهای دوشنبه تعطیل هستند. دفاتر دولتی روزهای شنبه خدمات ارائه می‌دهند. در روسیه اگر تعطیلات رسمی با تعطیلات آخر هفته همزمان شود، روز کاری بعدی، تعطیل خواهد شد. تعطیلی رسمی نمی‌تواند جایگزین تعطیلی آخر هفته شود. هر سال دولت می‌تواند روزهای کاری نزدیک به تعطیلات رسمی را به منظور بهینه‌سازی تقویم کاری، تغییر دهد. برای مثال، اگر در یک هفته کاری پنج روزه سه شنبه یا پنج‌شنبه تعطیل رسمی باشد، به منظور فراهم کردن روزهای کاری معقول، تقویم کاری تغییر می‌کند. این در شرایطی است که مدت واقعی روزهای کاری در کشورهای توسعه یافته کاهش یافته است. هر کاهش مدت روزهای کاری با افزایش سرانه درآمد واقعی همراه بوده است. از سوی دیگر، «بنیاد اقتصاد جدید»-اتاق فکر بریتانیایی فعال در زمینه عدالت اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی- پذیرش استاندارد ۲۱ ساعت کاری را پیشنهاد داده است تا از این طریق به موضوعاتی مانند مشکل بیکاری، انتشار بالای گاز کربن، سطح پایین رفاه، نابرابری‌های تثبیت شده، کار مفرط، مراقبت از خانواده و به‌طورکلی فقدان زمان فراغت پاسخ داده شود، اما دیگر اقتصاددانان نگران هستند که کاهش روزهای کاری به‌طور ناعادلانه موجب افت پتانسیل درآمدی افراد شده و کشورهای توسعه یافته را در رقابت با کشورهای درحال توسعه تضعیف کند. با این وجود «مرکز تحقیقات سیاسی و اقتصادی»-اتاق فکر آمریکایی- خاطرنشان می‌کند که کاهش مدت روزهای کاری روند تغییرات آب و هوایی را کند می‌کند و همچنین مزایای زیست محیطی فراوانی درپی دارد.