سرمایه‌گذاری تبهکاران در سیاست

کوین کازاس زامورا دبیر امور سیاسی در موسسه کشورهای آمریکای لاتین در تحقیق درباره چگونگی شکستن پیوند میان جنایت سازمان‌یافته و سیاست می‌توان به آنچه در آمریکای لاتین در حال اتفاق بوده و هست رجوع کرد. در این منطقه، سیاست مدت‌ها جذب‌کننده پول مواد مخدر بوده است. مثلا سیاستمداران کاستاریکا در دهه ۱۹۷۰ متهم به دریافت هدایای رابرت وسکو، یک آمریکایی فراری بودند که بخشی از ثروت او از قاچاق هروئین تامین شده بود. کلمبیا و مکزیک هم مثال‌های مشابه بسیاری دارند. در دهه‌های گذشته تلاش‌هایی در این منطقه برای مبارزه با تاثیر گرفتن سیاست از پول کثیف در جریان بوده، اما پرواضح است که مسیر پیش رو بسیار دشوار است. حتی شواهد زیادی در دست است که نشان می‌دهد سیاست آلوده به پول کثیف ریشه دوانده و عمیق‌تر شده است. بسیاری از نامزدهای انتخابات مختلف در کشورهای مختلف علنا متهم به ارتباط به جنایات سازمان‌یافته می‌شوند.

به‌رغم تلاش‌های گسترده برای قلع و قمع مزارع تولید مواد مخدر و جلوگیری از قاچاق آن، آمریکای لاتین همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده کوکائین در جهان است و در تولید دیگر مخدرها نیز نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کند. چه به صورت تولیدکننده، چه به شکل کشورهای محل ترانزیت، چه به‌عنوان نقطه شروع بازار، چه به‌عنوان محل پولشویی و چه به‌عنوان بازار بزرگ مصرف، تمام کشورهای این منطقه در تجارت مواد مخدر که ده‌ها میلیارد دلار را جابه‌جا می‌کند نقش دارند. این پول از طریق شبکه‌های جنایی به دیگر فعالیت‌های نامشروع راه پیدا می‌کند و دست آخر بر سیاست اثرگذار می‌شود.

تامین پول برای احزاب و نامزدهای انتخاباتی تنها یکی از جبهه‌هایی است که در آن میان گروه‌های سازمان‌یافته و نهادهای دموکراتیک جنگ درگرفته است. این جبهه البته یکی از مهم‌ترین جبهه‌ها است.

سرمایه‌گذاری در سیاست یک قدم حساب شده برای صنعتی است که به اعمال ضعیف قانون و کاهش کنترل بر نهادهای عمومی حیاتی نیاز دارد. کمک به دوستان منتخب می‌تواند درهایی را به روی گروه‌های سازمان‌یافته بگشاید و تاثیر آنها بر سیاست را از طریق پول کثیف افزایش دهد. این روش اغلب برای آنها نتایج بهتری از اقداماتی از قبیل رشوه دادن، حق‌السکوت گرفتن و تهدید به خشونت دارد.این بازی به نام محافظت سیاسی از خود انجام می‌شود، اما تصمیم آنها به کمک به احزاب و نامزدها دلایل دیگری نیز دارد. این روند، تلاش برای نفوذ به حلقه‌های سیاسی برای دست یافتن به احترام اجتماعی است. این ما را به تقلای جالب و نامعمول سیاستمداران آمریکای لاتین می‌رساند. در میدان سیاست این منطقه نزاعی وجود دارد که در آن نخبه‌های اقتصادی سنتی در رقابت با تازه‌واردان قاچاقچی قرار گرفته‌اند. در کشورهایی با تنوع سیاسی- اجتماعی مکزیک، هندوراس و کلمبیا، امور مالی مربوط به سیاست یکی از ابزارهای جدیدی است که به وسیله آن توحشی مدرن به باشگاه‌ها و قصرهای کشور راه می‌یابد.

در حالی که مواد مخدر و سیاست تاریخ درازی در این منطقه با هم دارند، چندین عامل سیاسی جدید، سیاست آمریکای لاتین را نسبت به جنایات سازمان‌یافته آسیب‌پذیرتر کرده‌اند:

دموکراسی‌های رقابتی: انتخابات در بیشتر کشورهای آمریکای لاتین رقابتی است. در ۴۳ انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شده در ۱۸ کشور این منطقه بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰، نامزدهای مخالف در ۵۳ درصد موارد موفق شده‌اند. در حالی که انتخابات رقابتی و احزاب مخالف فعال به بهبود سطح شفافیت سیاسی کمک می‌کنند، به افزایش هزینه‌های سیاسی نیز یاری می‌رسانند. گرچه شواهد قابل اتکا در مورد تامین مالی احزاب توسط گروه‌های بزهکار اندک است، اما داده‌های موجود یافته‌های نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد.

اهمال در اعمال قانون: در حالی که کشورهای آمریکای لاتین موفقیت‌های بزرگی در تنظیم قوانین مالی- سیاسی داشته‌اند، اعمال این قوانین همچنان ضعیف مانده است. به استثنای السالوادور، همه کشورهای منطقه انواع خاصی از تامین مالی سیاسی را منع یا محدود کرده‌اند. همچنین در تمام کشورهای منطقه (باز به استثنای السالوادور) احزاب موظفند گزارش‌هایی درباره منابع تامین مالی خود به مقامات انتخاباتی بدهند، اجباری که در چندین کشور برای نامزدها نیز وجود دارد. با وجود این، در بیشتر موارد به این قوانین اعتنایی نمی‌شود یا این قوانین به درستی اجرا نمی‌شوند. در کشورهای آمریکای مرکزی، به‌رغم وجود قوانین متعدد مربوط به مسائل مالی- سیاسی، حتی یک حکم هم علیه کسی داده نشده است. مکزیک تنها کشوری است که واقعا در حال تلاش برای اعمال قدرتمند قوانین است.

عدم تمرکزگرایی: تمایل گسترده منطقه به عدم تمرکزگرایی، نفوذ گروه‌های جنایات سازمان‌یافته را تسهیل کرده است. از سوی دیگر، فرآیندهای مربوط به عدم تمرکزگرایی باعث افزایش هزینه‌های سیاسی می‌شود. این عامل خود به عامل اهمال در اعمال درست قوانین مالی-سیاسی اضافه می‌شود. این عوامل در سطح ملی سیاست را به چالش می‌کشند. از دیگر سو، نزول قدرت‌ها حتی قدرت‌های پلیسی به سطح مقامات محلی انگیزه مداخله در جنایات سازمان‌یافته می‌شود. حتی در کشورهای کوچک هم نهادهای ملی یکدیگر را به همکاری نمی‌پذیرند. تمام آنها گرفتار هدایا، رشوه‌گیری و خشونت هستند. در چنین بافتی همکاری نهادها با یکدیگر دشوارتر، پرهزینه‌تر و خطرناک‌تر از همکاری مقامات محلی با قاچاقچیان است.

احزاب ضعیف: ضعف احزاب و نظام‌های حزبی در این منطقه پیامدهای مالی مشکل‌آفرینی دارد. کمیابی اعضایی که به حزب حق عضویت بدهند و کمبود سرمایه برای نامزدها باعث می‌شود که احزاب و نامزدهای انتخاباتی آمریکای لاتین به شدت به توانایی جذب کمک‌کنندگان خصوصی وابسته باشند. سیستم ضعیف حزبی در بیشتر کشورهای این منطقه همچنین آنها را مستعد ظهور برخی تازه‌واردان سیاسی می‌کند که مورد حمایت ماشین انتخابات هستند. توجه مقام‌ها به منافع مالی خبر بدی برای دموکراسی است. «هر نفر یک رای» در این منطقه به چالش کشیده شده است. این به تسهیل جریان یافتن پول کثیف در سیاست کمک می‌کند.