آزمون اتحاد اوپک
با سقوط قیمتهای جهانی نفت خام، وزیر خارجه ونزوئلا در جریان کنفرانسی درباره تغییر وضعیت آب و هوا در جزیره مارگاریتا در آمریکای جنوبی درخواست دیدار با مقامات ارشد عربستان سعودی را کرد. علی النعیمی، وزیر نفت عربستان انتظار درخواست کاهش تولید نفت و تشنه کردن بازار را داشت و این پیشبینی محقق شد اما بر اساس گفتههای افراد نزدیک به این ماجرا، او به رافائل رامیرز، وزیر خارجه ونزوئلا به صراحت گفت که عربستان سعودی تولید خود را کاهش نخواهد داد. انتظارها این است که آقای نعیمی این پیام را در آخرین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت در وین نیز تکرار کند.
با سقوط قیمتهای جهانی نفت خام، وزیر خارجه ونزوئلا در جریان کنفرانسی درباره تغییر وضعیت آب و هوا در جزیره مارگاریتا در آمریکای جنوبی درخواست دیدار با مقامات ارشد عربستان سعودی را کرد. علی النعیمی، وزیر نفت عربستان انتظار درخواست کاهش تولید نفت و تشنه کردن بازار را داشت و این پیشبینی محقق شد اما بر اساس گفتههای افراد نزدیک به این ماجرا، او به رافائل رامیرز، وزیر خارجه ونزوئلا به صراحت گفت که عربستان سعودی تولید خود را کاهش نخواهد داد. انتظارها این است که آقای نعیمی این پیام را در آخرین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت در وین نیز تکرار کند. این انتظاری است که با اظهارنظرهای مقامهای عربستان و همچنین مقامهای اوپک شکل گرفته است. این نشاندهنده اختلافی درون این سازمان است که سوالهای جدیدی را مطرح کرده است. آیا اوپک با ادامه جنگ درونی و افزایش تولید جهانی به ویژه با توجه به تولید نفت شیل ایالات متحده همچنان میتواند بهعنوان کارتلی بینالمللی عمل کند؟ شکست در به نتیجه رساندن مذاکرات این گروه در نشست پنجشنبه ممکن است نفوذ این گروه در تعیین قیمتهای جهانی را که همین حالا هم آسیب دیده، باز هم بیشتر تضعیف
کند.
دوگانگی اوپک روی نمودار هم عیان است. محمد الصبان، مشاور ارشد پیشین آقای نعیمی میگوید: «نشست اواخر نوامبر اوپک سختترین نشست قرن حاضر خواهد بود. به نظر میرسد که اوپک چگونگی همکاری را از یاد برده است.» مقامات این گروه به گونه فزایندهای نگران این هستند که اختلافات درون گروهی به تضعیف بیشتر قیمتهای نفت کمک کند. یکی از مقامات اوپک گفته بود که «اگر اوپک در به نتیجه رساندن گفتوگوهای نوامبر شکست بخورد، قیمت نفت به سقوط خود ادامه خواهد داد.»
بر اساس دادههای سازمان بینالمللی انرژی، این گروه در حال حاضر روزانه حدود نیم میلیون بشکه نفت بیشتر از میزان هدف 30 میلیون بشکه در روز به بازار تزریق میکند. اعضای اوپک در حال بررسی کاهش تولید به سطح هدف بودهاند، اما بر سر این موضوع اختلافات زیادی وجود دارد.
کشورهای عضو اوپک هنوز روی هم رفته بیش از یکسوم تقاضای نفت جهان را تولید میکنند. بر اساس گزارشهای «دویچه بانک» این کارتل از سال ۱۹۸۴، ۱۱ بار برونداد خود را برای مقابله با افت قیمت نفت کاهش داده که تولید را بهطور میانگین در هر روز ۲۴/۱ میلیون بشکه کاهش داده است. دویچه بانک میگوید که همیشه پس از کاهش تولید، قیمتهای نفت خام برنت که شاخصی بینالمللی است ظرف دو تا سه ماه پس از اقدام اوپک با افزایش روبهرو شده است. حرکت جمعی برای کاهش برونداد میتواند قیمتها را افزایش دهد، اما بر درآمد کشورهای عضو اوپک هم تاثیرخواهد گذاشت. اینکه اقتصادهای آسیبپذیری مانند ونزوئلا و نیجریه تا چه زمانی میتوانند بدون گشودن شیرهای نفت کاهش تولید را تحمل کنند مشخص نیست. گردهمایی اواخر نوامبر برخلاف نشستهای پیشین، دوگانگی مضاعفی را برجسته میکند. این گروه با بالا نگه داشتن قیمتهای نفت سرمایهگذاری دیگران در صنعت نفت ازجمله سرمایهگذاریهای آمریکا در تولید نفت شیل را تشویق خواهد کرد. ایالات متحده نفت خام تازهای را به بازار سرازیر کرده که به کاهش قیمتها کمک کرده است، اما تولید نفت شیل نیز به قیمتهای بالای نفت نیاز دارد. این انگیزهای برای اوپک است که فعلا هیچ کاری نکند، در صورتی که اعضای آن از درد سقوط قیمت نفت در کوتاهمدت جان به در ببرند.
عربستان سعودی در مورد تعهد جمعی دیگر اعضا برای کاهش تولید تردید دارد. این چیزی است که از گفتههای مقامهای سعودی و مدیران صنعت نفت این کشور معلوم میشود و ریاض مایل نیست درد کاهشی یکجانبه را تحمل کند و در میان این روند در مورد از دست دادن مشتریان در هراس باشد. موضع ناسازگار عربستان از دهه ۱۹۸۰ نشات میگیرد، هنگامی که سعودیها با ظهور عرضه تازه از نفت دریای شمال، تولید نفت را برای افزایش قیمت نفت به شدت کاهش دادند اما دیگر اعضای اوپک، به تولید ادامه دادند و تلاش کردند سهم بیشتری از بازار به دست بیاورند.
آقای صبان، دستیار سابق آقای نعیمی میگوید: «عربستان سعودی قطعا روشن کرده که دفاع از بازار نفت مسوولیتی جمعی است و هیچ کشور عضوی نباید انتظار داشته باشد که عربستان سعودی به تنهایی عمل کند. اگر بر سر چنین مساله سادهای موافقت وجود نداشته باشد، عربستان سعودی به دفاع از سهم خود از بازار ادامه خواهد داد.»
عربستان سعودی با ذخایر هنگفت نقدیاش در برابر ضعف کوتاهمدت قیمتها مصون است. با این حال، این پادشاهی هم به نفت حدودا ۱۰۰ دلاری برای متوازن کردن بودجه خود در این سال مالی نیاز دارد. این در حالی است که نفت هم اکنون با سقوط به زیر مرز ۸۰ دلار در پایینترین سطح در ۴ سال گذشته نوسان میکند.
همزمان رشد تقاضای جهانی هم به ویژه در آسیا کند شده است. سازمان بینالمللی انرژی در ماه مارس اعلام کرد که انتظار دارد تولید نفت تا ۳۵/۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۴ افزایش پیدا کند اما برآوردها تحقق نیمی از این پیشبینیها را نشان میدهد. انعکاس منازعات اوپک ورای مرزهای اعضای آن گسترش مییابد. کاهش قیمتهای نفت مثلا اقتصاد روسیه را به دردسر انداخته است، اقتصادی که پیشتر هم از تحریمهای غرب و نزول روبل آسیب دیده است. مصرفکنندگان ایالات متحده از کاهش قیمتها نفع میبرند، اما کاهش قیمتهای نفت جریان پول را در بسیاری از شرکتهای نفتی ایالات متحده بهویژه شرکتهای درگیر با تولید نفت گران شیل، کاهش میدهد. اگر قیمتهای پایین، تولیدکنندگان به ویژه تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا را وادار به ترک چاههای هزینهزا بکند، بازار در نهایت به نفع اوپک عمل خواهد کرد.
مقامات سعودی تحت رهبری ناصرالدوساری، نماینده این کشور در اوپک، در اوایل ماه اکتبر در سمیناری در نیویورک شرکت کردند که یک شرکت مشاوره انرژی آن را ترتیب داده بود. آقای دوساری به شرکتکنندگان گفته بود که ریاض از سقوط قیمتها نگران نیست و بهطور یکجانبه تولید خود را کاهش نخواهد داد. شرکتکنندگان در این نشست این سخنان را بهعنوان سیگنالی از تلاش عربستان برای مقابله با تولید نفت شیل آمریکا دانستند، سیگنالی که نشان میدهد برخی از پروژههای شیل ممکن است به لحاظ اقتصادی بهصرفه نباشند. میبینیم که نشست اوپک و اختلافات اعضای آن نه فقط برای کشورهای این سازمان بلکه برای بیشتر اقتصادها مهم است.
دوگانگی اوپک روی نمودار هم عیان است. محمد الصبان، مشاور ارشد پیشین آقای نعیمی میگوید: «نشست اواخر نوامبر اوپک سختترین نشست قرن حاضر خواهد بود. به نظر میرسد که اوپک چگونگی همکاری را از یاد برده است.» مقامات این گروه به گونه فزایندهای نگران این هستند که اختلافات درون گروهی به تضعیف بیشتر قیمتهای نفت کمک کند. یکی از مقامات اوپک گفته بود که «اگر اوپک در به نتیجه رساندن گفتوگوهای نوامبر شکست بخورد، قیمت نفت به سقوط خود ادامه خواهد داد.»
بر اساس دادههای سازمان بینالمللی انرژی، این گروه در حال حاضر روزانه حدود نیم میلیون بشکه نفت بیشتر از میزان هدف 30 میلیون بشکه در روز به بازار تزریق میکند. اعضای اوپک در حال بررسی کاهش تولید به سطح هدف بودهاند، اما بر سر این موضوع اختلافات زیادی وجود دارد.
کشورهای عضو اوپک هنوز روی هم رفته بیش از یکسوم تقاضای نفت جهان را تولید میکنند. بر اساس گزارشهای «دویچه بانک» این کارتل از سال ۱۹۸۴، ۱۱ بار برونداد خود را برای مقابله با افت قیمت نفت کاهش داده که تولید را بهطور میانگین در هر روز ۲۴/۱ میلیون بشکه کاهش داده است. دویچه بانک میگوید که همیشه پس از کاهش تولید، قیمتهای نفت خام برنت که شاخصی بینالمللی است ظرف دو تا سه ماه پس از اقدام اوپک با افزایش روبهرو شده است. حرکت جمعی برای کاهش برونداد میتواند قیمتها را افزایش دهد، اما بر درآمد کشورهای عضو اوپک هم تاثیرخواهد گذاشت. اینکه اقتصادهای آسیبپذیری مانند ونزوئلا و نیجریه تا چه زمانی میتوانند بدون گشودن شیرهای نفت کاهش تولید را تحمل کنند مشخص نیست. گردهمایی اواخر نوامبر برخلاف نشستهای پیشین، دوگانگی مضاعفی را برجسته میکند. این گروه با بالا نگه داشتن قیمتهای نفت سرمایهگذاری دیگران در صنعت نفت ازجمله سرمایهگذاریهای آمریکا در تولید نفت شیل را تشویق خواهد کرد. ایالات متحده نفت خام تازهای را به بازار سرازیر کرده که به کاهش قیمتها کمک کرده است، اما تولید نفت شیل نیز به قیمتهای بالای نفت نیاز دارد. این انگیزهای برای اوپک است که فعلا هیچ کاری نکند، در صورتی که اعضای آن از درد سقوط قیمت نفت در کوتاهمدت جان به در ببرند.
عربستان سعودی در مورد تعهد جمعی دیگر اعضا برای کاهش تولید تردید دارد. این چیزی است که از گفتههای مقامهای سعودی و مدیران صنعت نفت این کشور معلوم میشود و ریاض مایل نیست درد کاهشی یکجانبه را تحمل کند و در میان این روند در مورد از دست دادن مشتریان در هراس باشد. موضع ناسازگار عربستان از دهه ۱۹۸۰ نشات میگیرد، هنگامی که سعودیها با ظهور عرضه تازه از نفت دریای شمال، تولید نفت را برای افزایش قیمت نفت به شدت کاهش دادند اما دیگر اعضای اوپک، به تولید ادامه دادند و تلاش کردند سهم بیشتری از بازار به دست بیاورند.
آقای صبان، دستیار سابق آقای نعیمی میگوید: «عربستان سعودی قطعا روشن کرده که دفاع از بازار نفت مسوولیتی جمعی است و هیچ کشور عضوی نباید انتظار داشته باشد که عربستان سعودی به تنهایی عمل کند. اگر بر سر چنین مساله سادهای موافقت وجود نداشته باشد، عربستان سعودی به دفاع از سهم خود از بازار ادامه خواهد داد.»
عربستان سعودی با ذخایر هنگفت نقدیاش در برابر ضعف کوتاهمدت قیمتها مصون است. با این حال، این پادشاهی هم به نفت حدودا ۱۰۰ دلاری برای متوازن کردن بودجه خود در این سال مالی نیاز دارد. این در حالی است که نفت هم اکنون با سقوط به زیر مرز ۸۰ دلار در پایینترین سطح در ۴ سال گذشته نوسان میکند.
همزمان رشد تقاضای جهانی هم به ویژه در آسیا کند شده است. سازمان بینالمللی انرژی در ماه مارس اعلام کرد که انتظار دارد تولید نفت تا ۳۵/۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۴ افزایش پیدا کند اما برآوردها تحقق نیمی از این پیشبینیها را نشان میدهد. انعکاس منازعات اوپک ورای مرزهای اعضای آن گسترش مییابد. کاهش قیمتهای نفت مثلا اقتصاد روسیه را به دردسر انداخته است، اقتصادی که پیشتر هم از تحریمهای غرب و نزول روبل آسیب دیده است. مصرفکنندگان ایالات متحده از کاهش قیمتها نفع میبرند، اما کاهش قیمتهای نفت جریان پول را در بسیاری از شرکتهای نفتی ایالات متحده بهویژه شرکتهای درگیر با تولید نفت گران شیل، کاهش میدهد. اگر قیمتهای پایین، تولیدکنندگان به ویژه تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا را وادار به ترک چاههای هزینهزا بکند، بازار در نهایت به نفع اوپک عمل خواهد کرد.
مقامات سعودی تحت رهبری ناصرالدوساری، نماینده این کشور در اوپک، در اوایل ماه اکتبر در سمیناری در نیویورک شرکت کردند که یک شرکت مشاوره انرژی آن را ترتیب داده بود. آقای دوساری به شرکتکنندگان گفته بود که ریاض از سقوط قیمتها نگران نیست و بهطور یکجانبه تولید خود را کاهش نخواهد داد. شرکتکنندگان در این نشست این سخنان را بهعنوان سیگنالی از تلاش عربستان برای مقابله با تولید نفت شیل آمریکا دانستند، سیگنالی که نشان میدهد برخی از پروژههای شیل ممکن است به لحاظ اقتصادی بهصرفه نباشند. میبینیم که نشست اوپک و اختلافات اعضای آن نه فقط برای کشورهای این سازمان بلکه برای بیشتر اقتصادها مهم است.
ارسال نظر