حمیدرضا آریان‌پور: چهارشنبه گذشته روبل روسیه در برابر ارزهای عمده جهان شاهد افت قابل ملاحظه‌ای بود که ارز روسیه را به بدترین سطح در تاریخ رساند. سقوطی که با افت بیشتر در هفته جدید نیز ادامه پیدا کرد. آن چهارشنبه هر روبل معادل ۴۲ دلار یا ۵۲ یورو معامله شد. این سقوط توجه بسیاری جلب کرده اما در واقع در ادامه افتی است که از زمان بحران مالی جهانی آغاز شده است. روبل پس از ناتوانی در فاصله گرفتن از پیامدهای بحران مالی جهانی پیوسته به از دست دادن ارزش خود ادامه داد تا نوبت به تشدید مشکل با درگیری بر سر اوکراین برسد. پوتین پس از انقلاب مردم اوکراین علیه دولت هوادار روسیه، شبه‌جزیره کریمه را اشغال کرد و پس از آن ادامه تنش‌های روزافزون در شرق اوکراین باعث شد تحریم‌های کشورهای غربی علیه روسیه آغاز شود. به این ترتیب اقتصاد روسیه که پیش‌تر هم با اعتماد کامل سرمایه‌گذاران روبه‌رو نبود نه تنها با خروج سرمایه مواجه شد که شاهد سقوط ارز ملی نیز شد. بدتر آنکه با رشد تورم زندگی مردم نیز تحت‌تاثیر قرار گرفته است.

روبل که در اکتبر ۲۰۱۳ در مقابل دلار شاهد نرخ برابری ۰۳/۰ بود، در اکتبر ۲۰۱۴ با ثبت برابری ۰۲/۰ به پایین‌ترین ارزش خود در تاریخ خود رسید. این ارز از ابتدای سال جاری میلادی حدود ۲۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است که ۱۵ درصد آن پس از اعمال تحریم‌ها توسط غرب بوده است. همچنین تخمین زده می‌شود که در نیمه نخست سال جاری میلادی حدود ۷۵ میلیارد دلار سرمایه از روسیه خارج شده باشد. در گیر و دار مشکلات اقتصادی بهای نفت خام نیز سقوط کرد تا ارز نفتی این کشور هم از بازار این کالای اساسی اثر بگیرد. هر یک دلار افت در بهای نفت برابر با ۷/۱ میلیارد دلار کاهش درآمد روسیه است و این در حالی است که بهای نفت برنت در یک سال گذشته حدود ۲۱ درصد کاهش داشته است. تردیدی نیست که اعتبار اقتصاد روسیه از این داده‌ها آسیب دیده است. موسسه مودی روز شنبه با اشاره به خطرات ناشی از بحران اوکراین و تحریم‌های بین‌المللی، رتبه روسیه را از Baa۲ به Baa۱ تقلیل داد. این کاهش اعتبار در روزهایی انجام شده که بانک مرکزی روسیه ناتوان از دفاع از ارز کشور شده است. بانک مرکزی روسیه در تنها ۱۰ روز، ۶ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را هزینه کرده تا از تداوم سقوط روبل جلوگیری کند، اما ارز این کشور به افت شدید خود در برابر دلار و یورو ادامه داد. روبل فقط در سه ماه گذشته ۱۳ درصد از ارزش خود را از دست داده است. ذخایر ارزی روسیه در سال ۲۰۱۴ با ۱۱ درصد کاهش به کمترین میزان در چهار سال گذشته؛ یعنی ۴۵۲ میلیارد دلار رسیده و با توجه به شرایط موجود احتمالا با کاهش بیشتری نیز روبه‌رو خواهد شد تا کاهش اعتبار عجیب به نظر نرسد. به این ترتیب اعلام شده که روسیه در سال ۲۰۱۵ برای دومین بار از سال ۲۰۰۹ وارد رکود خواهد شد. کارشناسان بر این باورند که اقتصاد روسیه درسال ۲۰۱۴ نیم درصد رشد خواهد کرد و بعد در سال ۲۰۱۵، یک درصد کوچک‌تر خواهد شد. این داده‌ها نه فقط اقتصاد که سیاست را نیز درگیر خود کرده‌اند. مباحث اقتصادی و سیاسی پیرامون سقوط روبل را می‌توانید در نوشته‌های پیرو مطالعه کنید.