فرصت‌ها و تهدید‌های پیش‌رو

ابوالفضل شهرآبادی مدیرعامل شرکت لوتوس پارسیان برای صحبت درخصوص وضعیت آتی بازار در نیمه دوم سال، به نظرم ابتدا باید بررسی مختصری درخصوص علل بروز وضعیت فعلی بازار داشته باشیم. حدود ۹ ماه است که بورس تهران دچار حالت رکود و سستی شده و با زیان روبه‌رو است، به طوری که از اول سال جاری تاکنون بیش از ۹ درصد زیان و در ۹ ماهه گذشته نیز بیش از ۱۹ درصد زیان داشته است.اگر بخواهیم برخی از علل چنین وضعیتی را فهرست‌وار ذکر کنیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: - جذب بخشی از نقدینگی بازار توسط دولت به منظور کنترل تورم که باعث کاهش دادوستد و گردش پول شده است. در نتیجه این امر پایه پولی و سرعت گردش پول نیز در جامعه کاهش یافته و باعث نوعی رکود شده است. به همین جهت نقدینگی از بورس رخت بربسته و پول جدید نیز وارد نشده است. کلیت این زنجیره باعث کاهش دادوستد در بورس شده و بر نقدشوندگی آن تاثیر منفی گذاشته است، به طوری که دفعات و حجم و همچنین ارزش معاملات روزانه کاهش چشمگیری طی ماه‌های گذشته یافته است. - کاهش هزینه‌های عمرانی دولت که به سبب نبود پول و منابع کافی آن رخ داده است بر سودآوری شرکت‌های مختلف از جمله شرکت‌های بورسی اثر منفی گذاشته است.- قیمت‌های جهانی تولیدات معدنی و فلزات اساسی از دیگر عوامل افزایش رکود و کاهش سودآوری در بورس بوده است.- اعمال برخی سیاست‌های کنترلی دولت بر قیمت برخی محصولات نظیر خودرو که به منظور جلوگیری از تورم بوده نیز به این رکود دامن زده است.- در مجموع ابهام در بازار طی این مدت افزایش یافته است که این ابهام خود باعث خروج تدریجی سرمایه‌گذاران از بازار شده است.- مجامع برگزار شده در سال ۹۳ هم اخبار خوبی را به همراه نداشت و این مساله به ابهام و ناامیدی سرمایه‌‌گذاران دامن زده است. - سیاست‌های کنترلی و پیشگیرانه سازمان بورس نیز به عنوان نهاد ناظر بازار هر بار موثر نبوده و مشکلی را حل نکرده است. شرکت بورس نیز در این خصوص منفعل بوده و خود را عاجز از هرگونه اقدام مثبت اثرگذار نشان داده است.البته عوامل دیگری نیز در این خصوص وجود دارد که به دلیل اختصار از آن خودداری می‌شود.با این اوصاف ارائه یک پیش‌بینی دقیق برای ۶ ماهه آینده این بازار کار آسانی نیست.آنچه مسلم است این است که وضعیت کلی بازار تابع نحوه پیشرفت و نتایج مذاکرات هسته‌ای است و در صورت مثبت بودن مذاکرات می‌توان انتظار داشت که چهره بازار به کلی دگرگون شود و وضعیت بسیار مثبتی پیدا کند، ولی از آنجا که خود این امر نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، از این رو نمی‌توان خیلی خوش‌بینانه به آن نگریست. با شرایط موجود به تفکیک صنعت می‌توان موارد زیر را ابراز کرد: - در صنعت خودرو که شاید جزو معدود صنایع نسبتا مثبت ۶ ماه آینده باشد، می‌توان با توجه به رشد نسبی تولید و فروش آنها انتظار رشد مثبت محدودی را داشت. این صنعت در صورت برطرف کردن مشکلات نقدینگی خود می‌تواند رشد محدودی داشته باشد. البته بالا بودن ضریب P/E در این صنعت یک عامل بازدارنده در رشد قیمت آن می‌تواند باشد. - در صنعت پتروشیمی و پالایشگاه به دلیل ابهام در موضوع قیمت‌گذاری خوراک آنها توسط دولت، ابهام وجود دارد. با توجه به نیاز دولت به منابع مالی، احتمال افزایش قیمت مزبور دور از تصور نیست. صحبت برداشتن معافیت مالیاتی صادرات پتروشیمی‌ها نیز یک تهدید برای این صنعت است. - در زمینه صنعت بانکداری می‌توان گفت در صورت کاهش نرخ سود بانکی، انتظار می‌رود حداقل در کوتاه‌مدت، کاهش سودآوری داشته باشیم. در صورت عدم کاهش نرخ بهره نیز در شرایط فعلی تحول خاصی در این صنعت انتظار نمی‌رود، مگر اینکه نتیجه مذاکرات هسته‌ای مثبت باشد و مشکل سوئیفت بانک‌ها حل شود که در آن صورت رشد قابل‌توجهی در این صنعت خواهیم دید.- صنایع معدنی به دلیل کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور چین و برخی عوامل دیگر با کاهش قیمت جهانی مواجه بوده‌اند ولی از طرفی تولید داخل به‌تدریج کفاف نیاز مصرف آن را به‌خصوص برای فولادی‌ها نمی‌دهد و احتمال می‌رود به‌تدریج نیاز به واردات نیز در این صنعت داشته باشیم. این امر می‌تواند باعث افزایش قیمت داخلی محصولات آنها شود و در نیمه دوم سال انتظار رشد در قیمت سهام این صنعت را می‌توان داشت. - در صنعت سیمان به دلیل کاهش صادرات به کشورهای آسیای میانه و روسیه به دلیل سردی هوا در نیمه دوم سال، معمولا شرکت‌های هم‌جوار با آن کشورها با کاهش تولید روبه‌رو می‌شوند. در سال‌های گذشته معمولا کارخانه‌های سیمان غرب کشور در فصل سرما صادرات بیشتری به کشور عراق داشتند که با توجه به شرایط فعلی نامناسب عراق، انتظار می‌رود در سال جاری، اوضاع صادرات شرکت‌های غرب کشور نیز مناسب نباشد.- در صنایع دارویی نیز شایعه افزایش ۷ یا ۸ درصدی قیمت محصولات وجود دارد که با توجه به فشار کنترلی دولت بر قیمت‌ها به‌ویژه قیمت دارو بعید به نظر می‌رسد که این امر محقق شود. در آن صورت این صنعت نیز با رشد خاصی در نیمه دوم سال مواجه نخواهد بود. - صنایع نیروگاهی و تجهیزاتی نیز در صورت رفع مشکل نقدینگی خود می‌تواند. رشد خوبی داشته باشند، به‌ویژه با توجه به قیمت پایین فعلی آنها.در روزهای اخیر شاهد کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی اروپا در آن اتحادیه بودیم که این امر باعث کاهش قیمت یوور و افزایش قیمت دلار خواهد شد. در آن صورت انتظار می‌رود قیمت کالاهایی مثل نفت و طلا و برخی فلزات مثل روی، مس و سنگ‌آهن کاهش یابد.در حال حاضر بازار نسبت به گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌ها نیز چندان خوش‌بین نیست و این امر نیز در صورت محقق شدن و ارائه گزارش‌های نامطلوب می‌تواند به جریان منفی بازار دامن بزند.در کل آنچه می‌تواند تا حد قابل توجهی جهت حرکت بازار را تغییر مثبت دهد همانا شنیدن خبرهای خوش از مذاکرات هسته‌ای و ایجاد گشایش در روابط بین‌الملل است.