ترامپ چگونه میتواند از اوکراین حمایت کند؟
شرایط حلوفصل به رهبری ترامپ، در حالی که بهطور رسمی مشخص نشده، در رسانهها مورد بحث قرار گرفته است. در این رسانهها گزارش شده است چنین توافقی که شامل پایان دادن به خصومتها میشود، با حضور نیروهای حافظ صلح اروپایی (و شاید نیروهای حافظ صلح از دیگر نقاط جهان) در دو طرف خط جداکننده میان دو طرف متخاصم صورت خواهد گرفت. همچنین، این طرح صلح شامل تعهد هر دو طرف به عدماستفاده از ابزار نظامی برای تصرف یا بازپسگیری قلمرو، حمایت غرب از بخش دفاعی اوکراین و تعلیق ۲۰ساله عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است.
با این حال، حلوفصل جنگ با این شرایط با موانع بزرگی روبهرو خواهد شد. مهمترین آنها مخالفت ولادیمیر پوتین با هرگونه حلوفصلی است که طبق آن اوکراین بتواند بار دیگر در آینده موی دماغ روسیه شود. بر این اساس، پوتین شرایط پایان جنگ را شامل واگذاری قلمرو بیشتری در مناطق شرقی اوکراین در کنار بیطرفی سیاسی و همچنین، غیرنظامی شدن اوکراین میداند. لکن، این شرایط همگی به معنای پایان حاکمیت اوکراین به معنای واقعی کلمه است.
دولت ترامپ باید اهرمهای جدیدی پیدا کند تا پوتین را از سختگیری خود در خصوص جنگ اوکراین دور کند. از جمله تهدیدهایی مبنی بر افزایش هزینههای اقتصادی تداوم جنگ و در نتیجه، افزایش درد و رنجی که روسها و روسیه برای این جنگ در حال تحمل هستند. این نوع راهبرد، همان چیزی است که ترامپ به آن نیز اشاره کرده است. همانطور که در یک مقاله منتشرشده توسط موسسه سیاسی همسو با ترامپ «اول آمریکا» اشاره شده است، سیاست موفق مستلزم «توانایی اوکراین برای مذاکره از موضع قدرت» و توسعه «معماری امنیتی بلندمدت برای دفاع اوکراین» است. با این حال، توانایی ترامپ برای تحت فشار قرار دادن پوتین بهمنظور پذیرش یک توافق میتواند توسط بیانیههای عمومی و اظهارنظرهای مشتاقانه بسیاری از اعضای حلقه داخلی ترامپ برای کاهش یا توقف هزینههای آمریکا در اوکراین تضعیف شود.
مسیر ترامپی دیگری نیز وجود دارد که مطابق آن، هم هزینههای جنگ اوکراین تامین خواهد شد و هم کمکهای ایالاتمتحده به اوکراین کاهش خواهد یافت. این مسیر مستلزم بهکار گرفتن ۳۰۰میلیارد دلار ارز (سخت) روسی در بانکهای غربی است که بیشتر آن در Euroclear -سرویس تسویه و تصفیه بینالمللی در بلژیک- است. دولت بایدن و رهبران اروپایی تمایلی به بهرهبرداری از این داراییها نداشتهاند؛ زیرا میترسند که چنین کاری دلار و یورو را تضعیف کند.
اما شرایط امروز غرب را مجبور میکند تا اقدامی دیگر صورت بخشد. [به زعم ما] روسیه نهتنها به یک کشور مستقل حمله کرده است؛ بلکه بخشی از قلمرو این کشور را که یک قلمرو بینالمللی به رسمیت شناخته شده است، به قلمرو کشور خود ضمیمه کرده است.[به زعم ما] از زمان تاسیس سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸، تنها یک مورد مشابه وجود داشته است و آن مورد مشابه نیز حمله عراق به کویت و الحاق آن کشور به قلمرو خود است. در آن هنگام، دولت بوش پدر، میلیاردها ذخایر ارزی دولت عراق را که در ایالاتمتحده نگهداری میشد، توقیف کرد و آن را به عنوان غرامت برای تهاجم، به کویت منتقل کرد.
در خصوص نوع مواجهه آمریکا با روسیه، دو کهنهسرباز چند دولت جمهوریخواه -مشاور سابق وزارت امور خارجه فیلیپ زلیکوف و رابرت زولیک، رئیس سابق بانک جهانی- به همین تجربه عراق اشاره کردهاند. آنها استدلال میکنند اقدامات روسیه در اوکراین به نحوی بوده است که به ما این بهانه را بدهد تا ادعا کنیم مسکو از هنجارهای بینالمللی در دوران جنگ، از جمله حق داراییهای دولتی خود در بانکهای غربی باید محروم شود. بنابراین، آنها بیان میکنند که این داراییها را میتوان مصادره کرد و برای خرید تسلیحات ساخت ایالاتمتحده و ساخت بینالمللی برای تلاشهای جنگی اوکراین و در صورت پایان جنگ، برای بازسازی اوکراین استفاده کرد.
به زعم آنان، تلاش سیاسی-اقتصادی اینچنینی میتواند کرملین را که از قبل با اقتصاد تحت فشار مخارج دفاعی در حال دست و پنجه نرم کردن است، به سمت آتشبس وادار کند. [به زعم آنان] این فشارها به همراه تهدیدی که به اوکراین اجازه میدهد از موشک برای حمله به عمق خاک روسیه، از جمله هدف قرار دادن مسکو و شبکه برق آن استفاده کند، میتواند کرملین را به پذیرش توافقی که ترامپ در نظر دارد، سوق دهد.
پذیرش هرگونه حلوفصلی که ۲۰درصد از خاک اوکراین را در اختیار روسیه بگذارد، برای اوکراینیها سخت خواهد بود؛ اما بیشتر اوکراینیهای آسیبدیده از جنگ احتمالا چیزی را میپذیرند که حاکمیت کشورشان را از طریق تضمینهای امنیتی دوجانبه تقویت میکند و با منابعی که به اوکراین اجازه میدهد تا توانایی نظامی خود را تقویت کند و شهرهایش را بازسازی کند، از درگیریهای آینده با روسیه جلوگیری میکند.
* کاراتنیکی از اعضای ارشد شورای آتلانتیک و نویسنده کتاب «میدان نبرد اوکراین: از استقلال تا جنگ با روسیه» است.