ظرفیتهای تعاون و خلأهای آگاهی عمومی
توسعه اقتصادی محلی: تعاونیها معمولا در سطح محلی فعالیت کرده و به تقویت اقتصادهای محلی کمک میکنند. این نهادها ایجاد شغل و افزایش درآمد در جوامع محلی را تسهیل میکنند.
تقسیم عادلانه سود: در سیستم تعاونی، سودها بین اعضا بهنسبت مشارکت آنها تقسیم میشود. این موضوع به ایجاد عدالت اقتصادی و افزایش رفاه اعضا کمک میکند.
توانمندسازی جامعه: تعاونیها به اعضا امکان میدهند تا در تصمیمگیریهای اقتصادی مشارکت کنند. این امر توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی را تقویت کرده و به ایجاد حس مسوولیت در جامعه کمک میکند.
پشتیبانی از کسبوکارهای کوچک: تعاونیها میتوانند به کسبوکارهای کوچک و متوسط کمک کنند تا از مزایای اقتصادی بیشتری بهرهمند شوند. این نهادها میتوانند منابع مشترکی را برای خرید مواد اولیه، بازاریابی و توزیع فراهم کنند.
پایداری اقتصادی: تعاونیها معمولا بهدلیل وابستگی به اعضا و بازارهای محلی، پایدارتر از شرکتهای بزرگ و چندملیتی هستند. این پایداری میتواند به کاهش نوسانات اقتصادی و ایجاد امنیت شغلی کمک کند.
ترویج همکاری و همبستگی: مدل تعاونی بر اصول همکاری و همبستگی تاکید دارد. این امر میتواند به تقویت روابط اجتماعی و ایجاد شبکههای حمایتی در جوامع کمک کند.
توسعه مهارتها و آموزش: تعاونیها معمولا برنامههای آموزشی برای اعضا ارائه میدهند. این برنامهها میتوانند به افزایش مهارتها و دانش اقتصادی کمک کنند و به توسعه فردی و حرفهای اعضا منجر شوند.
احترام به محیطزیست: بسیاری از تعاونیها به توسعه پایدار و حفاظت از محیطزیست توجه دارند. این نهادها میتوانند در پروژههای زیستمحیطی مشارکت کرده و به حفظ منابع طبیعی کمک کنند.
از منظر آماری نیز طبق دادههای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ایران دارای حدود ۱۰۰هزار تعاونی در زمینههای مختلف است که ۵۲درصد آنها صنعتی و تولیدی است. در عین حال این تعداد که شامل تعاونیهای کشاورزی، مصرف، مسکن، صنعتی و خدماتی هستند، حدود یکمیلیون و ۹۰۰هزار شغل ایجاد کردهاند و سهم عظیمی در رشد رفاه کشور دارند. براین مبنا تعاونیها بهویژه در مناطق روستایی و کمتر توسعهیافته به ایجاد شغل کمک شایانی کردهاند. اما براساس گزارشهای رسمی، تعاونیها نهتنها میتوانند به ایجاد هزاران شغل جدید در هر سال کمک کنند، بلکه در تامین نیازهای محلی در زمینههای مختلف اعم از تامین کالا، خدمات و مسکن کمک کردهاند. این امر به بهبود کیفیت زندگی در جوامع محلی منجر شده است.
البته تصور اینکه تعاونیها واحدهایی صرفا متعلق به محیط محلی و روستایی هستند، خام و دور از واقعیت است. امروز صنایع بسیاری با مدل تعاونی در کشور شکل گرفته و حتی موفقیت در صادرات را رقم زدهاند. در ایران نمونههای موفق تعاونیهای فعال در زمینه صادرات محصولات کشاورزی و صنایع دستی کم نیست. این تعاونیها نهتنها تابآوری اقتصاد و رفاه ملی را رونق دادهاند، بلکه به افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور کمک کرده و سبب رشد اقتصادی شدهاند.
حتی امروز این بخش توانسته و میتواند با کمک به صنایع سنگین و مهمی نظیر خودروسازی، مسیر را برای تغییر روندها در این بخش، مهیا کرده و حتی گذار کشور به تولید خودروهای پایدار، هوشمند و سبز را تسریع کند؛ موضوعی که البته منوط به شروط خاصی است. در پایان، تصور میکنم توجه به نقش پررنگ این بخش وقتی میتواند سببساز تحول اقتصادی کشور شود که مدیران، سیاستگذاران و جامعه با درک درست از ظرفیتهای این بخش، زمینه را برای خلق موقعیتهای اقتصادی از این مسیر مهیا سازند.