در ستایش رابرت سولو

راضیه پاپی بالاگریوه/دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف رابرت سولو نامی است که در تاریخ اقتصاد و تئوری رشد اقتصادی به یادگار مانده است. سولو یکی از ‌‌اقتصاددانان برجسته قرن بیستم و برنده جایزه نوبل اقتصاد ۱۹۷۸ است که با تلاش‌‌‌ها و تحقیقات خود در زمینه رشد اقتصادی، مفاهیمی را برای درک و تبیین مکانیزم‌‌‌های رشد اقتصادی فراهم کرده است که تا امروز جزو مباحث اصلی اقتصاد محسوب می‌‌‌شوند. زندگی و کار رابرت سولو ترکیبی منحصربه‌فرد از تحقیقات علمی، تاثیرات سیاستگذاری و ترویج فرهنگ پژوهشی است که او را به یکی از اقتصاددانان مهم و تاثیرگذار تاریخ تبدیل کرده است.

سولو پس از بازگشت از جنگ جهانی دوم به ادامه مطالعات خود در دانشگاه هاروارد پرداخت. وی از طریق همسرش که اقتصاد می‌‌‌خواند به این حوزه علاقه‌مند شد و به این موضوع پرداخت که چرا برخی از اقتصادها سریع‌‌‌تر از اقتصادهای دیگر رشد می‌کنند. سولو در تلاش برای پاسخگویی به این سوال، تئوری ساده‌ای ایجاد کرد و با طراحی یک مدل ریاضی تلاش کرد به این سوال پاسخ دهد که چه عواملی موجب افزایش خروجی یک اقتصاد توسعه‌یافته می‌شود. از نظر سولو رشد پایدار مستلزم ایجاد و استفاده از فناوری جدید است. به عبارتی رشد اقتصادی بیشترین تاثیر را از تکنولوژی می‌‌‌پذیرد و تغییرات در نیروی کار و سرمایه می‌‌‌تواند به تغییرات موقتی در رشد منجر شود و نه تغییرات پایدار و بلندمدت. 

براساس نظریه سولو، هرگونه نوآوری و تکنولوژی جدید نه‌تنها می‌‌‌تواند موجب افزایش تولید و رشد اقتصادی شود، بلکه تاثیرات قابل‌توجهی بر افزایش بهره‌‌‌وری نیروی کار دارد.  از دیگر موضوعاتی که مورد توجه رابرت سولو بوده است، برقراری تعادل بین سرمایه، نیروی کار و تکنولوژی است. وی با مدل‌سازی‌‌‌های خود نشان داد که چگونه افزایش سرمایه‌گذاری می‌‌‌تواند رشد اقتصادی را تحت‌تاثیر قرار دهد. علاوه بر آن به تاکید بر اهمیت توسعه و بهینه‌سازی عوامل دیگر نظیر نیروی کار پرداخت. رابرت سولو علاوه بر تحقیقات نظری و انتشار مقالات و کتاب‌های علمی متعدد و تلاش برای معرفی دانش جدید و نوآوری‌‌‌های علمی در زمینه رشد اقتصادی، در ترویج فرهنگ پژوهشی نیز فعالیت‌‌‌های ارزشمندی داشته است.

وی با انجام تحقیقات دقیق نه‌تنها به توسعه تئوری‌‌‌های جدید کمک کرده، بلکه با ایجاد محیطی پویا، نسلی جدید از اقتصاددانان را تربیت کرده است. سولو در طول دوران علمی خود، توصیه‌‌‌ها و پیشنهادهای سیاستی تاثیرگذاری ارائه داده که به تدوین و اجرای سیاست‌‌‌های اقتصادی در کشورها کمک کرده است. وی با تاکید بر نوآوری به‌عنوان یکی از عوامل موثر بر رشد اقتصادی، دولت‌‌‌ها را به حمایت از پروژه‌‌‌های نوآورانه و سرمایه‌گذاری بلندمدت بر این پروژه‌‌‌ها تشویق کرده و بر توسعه نیروی کار و فراهم کردن منابع لازم برای توانمند‌سازی و افزایش مهارت نیروی کار تاکید داشته است.

از دیگر توصیه‌‌‌های سولو می‌‌‌توان به اصلاح ساختارهای اقتصادی و حذف موانع موجود در راه توسعه اشاره کرد. همچنین در دیدگاه سولو، آموزش راه‌حل هر مشکلی نیست، اما جامعه به افراد متخصص و آموزش‌دیده برای پیشرفت نیاز دارد.  مدل رشد سولو علاوه بر تاریخچه مهمی که در نظریه‌‌‌های رشد اقتصادی دارد، همچنان نقش مهمی در تحقیقات و بحران‌های اقتصادی ایفا می‌کند. با توجه به شرایط موجود در بسیاری از کشورها، به نظر می‌رسد توجه مجدد به توصیه‌‌‌های سیاستی سولو می‌‌‌تواند چراغ راهی برای دست‌یابی به رشد پایدار و بلندمدت باشد.