الیگارشها در جستوجوی سود در دبی
او که خواست نام واقعیاش فاش نشود به میدلایستای گفت: «اگر آنها از من بپرسند که پول هنوز در روسیه است، میگویم خیلی دیر شده است. اکنون عملا غیرممکن است که پولی در روسیه به دست بیاورید.» آمریکا و متحدان اروپاییاش تحریمهای بیسابقهای را علیه روسیه در واکنش به حمله به اوکراین وضع کردهاند. بانکمرکزی روسیه از دسترسی به ذخایر ۶۳۰میلیارد دلاریاش ممنوع شده و برخی از بانکهای این کشور نیز از سیستم پیامرسانی مالی سوئیفت حذف شدهاند. این اقدامات عملا ارتباط مسکو را با اقتصاد جهانی قطع کرده و روسهای معمولی را به تکاپو انداخته تا پسانداز خود را از بانکها بیرون بکشند و روبل را به ارز خارجی تبدیل کنند. روسیه برای حفاظت از ذخایر خود، کنترل سرمایه را وضع کرده و شهروندانی را که بیش از ۱۰هزار دلار ارز خارجی دارند، از خروج از کشور منع کرده است.
فرودگاههایی که پذیرای روسها هستند
«النا تسلیچوا» که ۱۷سال پیش از روسیه به دبی مهاجرت کرد و اکنون در آنجا یک شرکت مشاورهای را اداره میکند، میگوید تلفن او از هفته گذشته بدون وقفه زنگ میخورد. او میگوید هم روسها و هم اوکراینیها خواستار کمک برای انتقال مشاغل و خانوادههای خود به امارات شدهاند. تسلیچوا از رستورانداران تا صاحبان کارخانهها پرسشهایی را مطرح کرده است. آنها نمیدانند با داراییها و کسبوکارهایی که در کشورهای در حال جنگ یا آشفتگی اقتصادی دارند چه کنند. برخی از نگرانیهای اصلی آنها نحوه ادغام در امارات، اخذ مجوزهای تجاری و افتتاح حسابهای بانکی است. بسیاری نیز در تلاش هستند تا فرزندان خود را به مدرسه برسانند و مکانی برای زندگی پیدا کنند. او گفت: «این افراد به دنبال فرار هستند.
برای نجات سرمایههای خود. اینها افراد عادی و موفقی هستند که شرکتی ایجاد کردهاند و نمیدانند اکنون چه کار کنند.» الماس گفت که بسیاری از جوانان در مورد اجاره آپارتمان کوتاهمدت با او تماس میگیرند. به گفته او «تقاضای اجاره عمدتا برای یک تا سهماه است. آنها امیدوارند که منتظر بمانند و ببینند چه اتفاقی میافتد.» شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است مسکو در برخی مناطق حکومت نظامی اعمال کند. همین امر بسیاری از روسها را به فکر فرار به کشورهای همسایه مانند فنلاند، گرجستان و ارمنستان انداخته است. مدتهاست که دبی خود را بهعنوان پناهگاه در مواقع بیثباتی معرفی کرده است و ۹۰درصد جمعیت آن را اتباع خارجی تشکیل میدهند. در گذشته خانوادههای ثروتمند و صاحبان مشاغل را که از درگیریهای منطقهای در سوریه، عراق و لبنان فرار میکردند، جذب کرده است.
روسزبانان همیشه جزء کوچک اما قابلتوجه امارات بودهاند. امروزه تعداد آنها تقریبا ۱۰۰هزار نفر است که از این تعداد ۴۰هزار نفر اتباع روسیه و ۱۵هزار نفر اوکراینی هستند. نیروهای بخش خدمات و متخصصان فناوری اطلاعات در میان آنها هستند، اما در عین حال افرادی نیز که شخصیت مشکوکتری دارند در میانشان به چشم میخورند. قبلا قایقهای سهمیلیاردر روسی در امارات لنگر انداخته و روسپیهای شوروی سابق نیز در انجام کسبوکار خود در کلوپهای شبانه دبی بدنام هستند. یکی از مهاجران روسی ساکن خلیجفارس که خواست نامش فاش نشود، گفت: «فرودگاههای اینجا به معنای واقعی کلمه مملو از روسها هستند. آنها از روسها پذیرایی میکنند.» به نظر میرسد رویدادهایی در جریان است که حاکی از تعمیق روابط کرملین با امارات به عنوان بخشی از نفوذ فزاینده آن کشور در خاورمیانه است.
قوت این روابط در تعداد بازدیدکنندگان روسی که در دبی حضور پیدا کردند نمایان است؛ جایی که در سال ۲۰۲۱ آنها دومین بازار بزرگ گردشگران را تشکیل میدادند. تحلیلگران میگویند حتی پیوندها در حوزه سیاسی قویتر شده است. «آنا بورشچفسکایا»، کارشناس ارشد موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک به میدلایستای گفت: «کشورهای خلیجفارس برای یکدهه تلاش کردهاند تا شرکای ژئوپلیتیک خود را متنوع کنند. روسیه نیز در حال خزیدن و بسط نفوذ خود است. از بین همه کشورهای خلیجفارس، امارات متحده نزدیکترین شریک روسیه در منطقه است.» در سال ۲۰۱۸، دو کشور توافقنامه همکاری استراتژیک امضا کردند و در حالی که ایالاتمتحده همچنان بزرگترین تامینکننده تسلیحات امارات است، روسیه بهتدریج به جایگاه سوم و درست پس از فرانسه راه یافت. امارات حتی ایده خرید جنگنده رادارگریز «Su-۷۵ Checkmate» روسیه را که در حال حاضر رقیب بالقوه «اف ۳۵» است، داشت.
مقامهای اماراتی در کلیدواژههای خود از اشاره به «تهاجم» یا «جنگ» خودداری کردهاند و در عوض میگویند امارات «معتقد است که جانبگیری از یکی از طرفهای جنگ تنها به خشونت بیشتر منجر میشود» و تاکید کرد که اولویت ابوظبی تشویق هر دو طرف به «مذاکره برای یافتن راهحل سیاسی» بود. امارات در داشتن موضع بیطرفانه در جنگ روسیه با اوکراین تنها نیست؛ آن هم در زمانی که واشنگتن تلاش میکند جبههای متحد علیه روسیه ایجاد کند. با وجود درخواستهای دولت بایدن، عربستانسعودی از تولید نفت بیشتر خودداری کرده و در عوض میگوید به پیمان «اوپکپلاس» که در سال گذشته با مسکو منعقد شد متعهد است و امکان افزایش اندک عرضه را فراهم میکند که به گفته تحلیلگران و رهبران صنعت، کمک چندانی به جلوگیری از افزایش قیمت نفتخام نخواهد کرد.
در زمانی که شرکتهای غربی، از بریتیشپترولیوم گرفته تا ایکیا روسیه را ترک میکنند، کشورهای حوزه خلیجفارس تاکنون روابط اقتصادی خود را با مسکو حفظ کردهاند. با وجود اینکه قطر اخیرا بهعنوان متحد اصلی غیرناتو معرفی شده است، ۱۹درصد سهام خود را در شرکت بزرگ انرژی روسیه، روسنفت حفظ کرده است. در همین حال، میان صندوق سرمایهگذاری «مبادله» ابوظبی با صندوق سرمایهگذاری مستقیم روسیه تعاملاتی وجود دارد. امارات، بزرگترین شریک اقتصادی روسیه در شورای همکاری خلیجفارس است. سال گذشته مجموع تجارت بین دو کشور به ۴میلیارد دلار رسید. با این حال، تحلیلگران میگویند احتمالا روابط اقتصادی دلیل اصلی موضع ابوظبی در قبال جنگ در اوکراین نیست.
روابط اقتصادی امارات با روسیه در مقایسه با روابط اقتصادی این کشور با اتحادیه اروپا بهعنوان یک بلوک کمرنگ است و تجارت دوجانبه بین ایالاتمتحده و امارات در سال ۲۰۱۹ به ۲۴میلیارد دلار رسید. الماس که مشتریان زیادی از اتحاد جماهیر شوروی سابق دارد، تاثیرات منافع خریداران روسی بر بازار دبی را کماهمیت جلوه داد و گفت آنها تنها ۵درصد از تجارت او را تشکیل میدهند. وی افزود که کاهش روبل به این معنی است که بسیاری از مردم عادی روسیه در حال حاضر از کشور خارج شدهاند و در صورت تصمیم به نقل مکان، به احتمال زیاد به ترکیه میروند. «مارک کاتز»، استاد دانشگاه جورج میسون و کارشناس روابط روسیه در خاورمیانه گفت: «روابط اقتصادی امارات با روسیه تقریبا در سطح روابط با غرب نیست. آنچه امارات میخواهد همانا تصویری از خود بهعنوان یک بازیگر بزرگ در صحنه بینالمللی است که میتواند با همه طرفها کار کند.»