«نهنگ سفید»؛ هدیه دولت بایدن به شاهزاده
تحلیلگران به اینسایدر گفتند که به نظر میرسد این اقدام بخشی از «بازی قدرت» بنسلمان باشد؛ آن هم در بحبوحه تصورات مبنی بر کاهش نفوذ ایالاتمتحده در منطقه. براساس گزارش والاستریتژورنال، بنسلمان ممکن است از روابط خود با چین و روسیه برای ایجاد روابط امنیتی نزدیکتر با ایالاتمتحده استفاده کند. سینزیا بیانکو، پژوهشگر خلیجفارس در شورای اروپا، به والاستریتژورنال گفت سعودیها «با همه -اسرائیل و ایران، چین و ایالاتمتحده، روسیه و اروپاییها- معامله میکنند و در مورد آنچه میخواهند انجام دهند و اینکه هدف نهایی آنها چیست، کاملا مبهم هستند.» به گفته او استدلال سعودیها این است: «در جایی که همه به این فکر میکنند که واقعا مشغول چهکاری هستند، سردرگمی زیادی ایجاد کنید، دقیقا نکته همین است.»
اکتبر گذشته، دولت بایدن عربستان را متهم کرد که در کاهش تولید نفت از روسیه حمایت کرده و با این کشور همراهی میکند. این اقدام به ضرر آمریکا و به نفع روسیه بوده است. این اختلافنظر باعث ایجاد تنشهای دیپلماتیک میان دو کشور شد. در ماه دسامبر، بنسلمان از شیجین پینگ، رئیسجمهور چین در عربستانسعودی استقبال مجللی به عمل آورد. بااینحال، عربستانسعودی اقداماتی را برای راضی کردن ایالاتمتحده انجام داده است. در همین راستا، بستههای کمک بزرگی را به اوکراین، متحد ایالاتمتحده، ارسال کرد. چنین به نظر میرسد که دو کشور عربستان و آمریکا به راهحل «بینابین» رسیدهاند؛ به این معنی که عربستان از فناوری هستهای صرفنظر کند و در عوض، قراردادی با بوئینگ برای ساخت و بهروز کردن ناوگان هوایی عربستان صورت گیرد که با استقبال کاخسفید مواجه شد.
به نظر میرسد این اقدام توازنبخش مبتنی بر محاسبه عربستان باشد مبنی بر اینکه ایالاتمتحده مجبور به دادن امتیازاتی به عربستان است تا هم اتحاد دو کشور برقرار بماند و هم نفوذ فزاینده چین تا حدودی خنثی شود. برنامه هستهای غیرنظامی و دسترسی بهتر به تسلیحات جدیدتر ایالاتمتحده از دیرباز اهداف اصلی عربستان بوده است و ریاض هفته گذشته گفت که اینها بهای عادیسازی روابطش با اسرائیل خواهد بود. بااینحال، به نظر میرسد آمریکا به دنبال مهار برنامه هستهای عربستان باشد و در همین راستا، به توافقاتی با این کشور دست یافت. بهاینترتیب، کاخ سفید از توافق «پایه» بین عربستان سعودی و شرکت بوئینگ استقبال کرد و گفت که این قرارداد از مشاغل ایالاتمتحده حمایت میکند و نقطه عطفی در همکاری بین عربستان سعودی و صنایع آمریکایی به شمار میرود.
دو شرکت هواپیمایی سعودی با خرید ۷۸فروند بوئینگ ۷۸۷ «دریم لاینرز» موافقت کردند و گزینههایی را برای خرید ۴۳فروند دیگر مطرح کردند. کاخ سفید گفت «خوشحال است که بوئینگ پس از سالها بحث و گفتوگو و مذاکرات فشرده در ماههای اخیر سرانجام توانست این قراردادها را با عربستان سعودی منعقد کند.» جینا رایموندو، وزیر بازرگانی آمریکا گفت این قرارداد «یک پیروزی آشکار برای تولیدکنندگان و کارگران آمریکایی است و از بیش از ۱۴۰هزار شغل در بیش از ۳۰۰تامینکننده بوئینگ در ۳۸ایالت ایجاد میکند» و «همکاری مناسبی برای مشارکت اقتصادی بین دو کشور ماست که اکنون در هشتمین دوره خود قرار دارد.» این قرارداد در آمریکا و عربستان مورد استقبال قرار گرفت. سناتور لیندسی گراهام، جمهوریخواه از کارولینای جنوبی که بوئینگ در آن مونتاژ میشود، گفت که قانونگذاران این ایالت از نزدیک با بوئینگ، عربستانسعودی و دولت «برای غلبه بر موانع بهمنظور امکانپذیر شدن این توافق همکاری کردند.
دولت بایدن کار فوقالعادهای در این زمینه انجام داده است.» جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، هم از «سفارش بزرگ» و «بزرگترین معاملات تاریخ بوئینگ» استفاده کرد. یک مقام دیگر آمریکایی هم بوئینگ را «نهنگ سفید» نامید. بااینحال، به نظر میرسد توافق با بوئینگ بخشی از توافق آمریکا- عربستان برای تشویق این پادشاهی باشد تا دست از برنامه هستهای خود بکشد.