سفر گروسی؛ شاید آخرین فرصت
به حاشیه رفتن موضوع مذاکرات احیای برجام و باز شدن پروندههای جدید علیه ایران، دولتهای اروپایی را با آمریکا در یک جبهه قرار داد و حتی برخی دولتهای اروپایی همچون آلمان مواضع بسیار تندتری در قبال ایران اتخاذ کردند.
هم اکنون این سوال مطرح است که با توجه به تحولات چهارماه گذشته، چشمانداز مذاکرات احیای برجام به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ چرا که متغیرهای جدیدی از سوی غرب در قبال ایران شکل گرفته است؛ متغیرهایی که در جریان گفتوگوهای منتهی به توافقنامه برجام تلاش شده بود در حاشیه نگه داشته شود و مذاکرات ایران با غرب در گام اول محدود به مهار هستهای ایران باشد. جمهوری اسلامی ایران نیز برای راستیآزمایی برنامههای صلحآمیز هستهای خود و رفع تحریمها وارد گفتوگو با گروه ۱+۵ شد.
اکنون تمام مولفههایی که در جریان مذاکرات توافقنامه برجام به دست آمده بود تغییر بسیاری کرده و نگاه غرب به ایران از تغییر رفتار ایران به تغییر رژیم رسیده است. اختلافی که دولتهای اروپایی با آمریکا داشتند در موضوع چگونگی مواجهه با ایران بود و اینکه آنها همواره معتقد بودند به جای تغییر رژیم باید به دنبال اعمال تغییر رفتار ایران بود و تغییر رژیم را امری غیرممکن میدانستند. دیدگاهی که در آمریکا بهخصوص طیفهای تندرو و محافظهکار به شدت با آن مخالف بودند و تحتتاثیر لابی صهیونیستها همواره معتقد به مهار ایران بودند. مطرح شدن موضوع قرارگرفتن سپاه در فهرست گروههای تروریستی از سوی پارلمان اروپا بیانگر آن است که جریانی در اروپا نیز به دنبال اعمال حداکثر فشار بر ایران است. هرچند شورای اروپا با مصوبه پارلمان اروپا در این مرحله همراهی نکرده است ولی با حمایت فرانسه و آلمان از این مصوبه، دور از انتظار نیست که طی چند هفته آینده، دادگاهی در یکی از کشورهای اروپایی، سپاه را متهم به اقدامات تروریستی کند و مجوز لازم را به شورای اروپا برای قرار دادن سپاه در فهرست گروههای تروریستی بدهد.
همه اقدامات سیاسی و رسانهای که در سطح اروپا و آمریکا در حال انجام است، نشان میدهد که آنها در حال فراهم کردن زمینههای اقدامات سیاسی، اقتصادی و جنگ روانی گستردهتری علیه ایران هستند.
رایزنیهای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در تلآویو با مقامات رژیم صهیونیستی، سفر معاون وزیر خزانهداری آمریکا به عمان، امارات و ترکیه برای فشار به این کشورها در جهت خودداری از مبادلات اقتصادی و تجاری با ایران و تحرکاتی که در سطح اروپا شاهد آن هستیم، چشمانداز امیدوارکنندهای از تداوم مذاکرات احیای برجام نشان نمیدهد. تحت چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران راهی غیر از تلاش برای تنشزدایی با کشورهای منطقهای و فرامنطقهای ندارد و باید کوشید با انجام اقداماتی در جهت انسجام ملی و تنشزدایی در خارج از مرزهای کشور از این جنگ اقتصادی، سیاسی و روانی غرب رها شد. البته همچنان روزنههایی در جهت اینکه ایران بتواند مسیر تنشزدایی را پیش ببرد، وجود دارد؛ مسیری که با تلاش برای احیای توافقنامه برجام امکانپذیر است.
سفر آتی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران فرصتی است تا تهران بتواند با یک برنامه زمانبندیشده مشکلات خود را با آژانس حل و فصل کند. اگر چنین تفاهمی با آژانس به دست بیاید در اجلاس آتی شورای حکام در ماه مارس بهانه از دست دولتهای غربی برای امنیتی کردن پرونده هستهای ایران و فراهم کردن زمینه با هدف ارسال آن به شورای امنیت از بین میرود. امروز جمهوری اسلامی ایران فرصتهای بسیار محدودی دارد و تصمیمات سختی باید گرفته شود که با هزینه فایده کردن چنین تصمیماتی قطعا سود آن بیشتر از تبعات منفی آن خواهد بود.