سیگنال منفی برای بازار نفت

الیوت اسمیت/ سی‌ان‌بی‌سی هفته گذشته چند بانک‌مرکزی بزرگ یعنی بانک‌مرکزی آمریکا، بانک‌مرکزی اروپا، بانک‌مرکزی انگلستان و بانک‌مرکزی سوئیس نشست سیاستگذاری داشتند و نرخ‌های بهره را ۵/ ۰‌درصد افزایش دادند. این نهادها در ماه‌‌‌های گذشته نیز نرخ‌های بهره را بالا بردند که هدف اصلی آنها از این اقدام مهار فشارهای تورمی است. از ابتدای سال بانک‌مرکزی آمریکا به این نتیجه رسید که نرخ تورم به‌سرعت در حال افزایش است و بالا باقی ماندن آن زودگذر نیست؛ در نتیجه باید برای مهار آن اقدامات گسترده‌ای انجام شود.

دیگر بانک‌های مرکزی در اقتصادهای توسعه‌یافته نیز به همین نتیجه رسیده‌اند. بنابراین روند افزایش نرخ‌های بهره آغاز شده است. در ماه‌های اخیر نرخ‌های بهره در اقتصادهای مختلف ده‌ها بار بالا برده شده است که این یعنی اقتصادها در حال سرد شدن هستند. در آمریکا نرخ‌های بهره به بالاتر از ۴‌درصد رسیده است. دوهفته قبل جروم پاول، رئیس بانک‌مرکزی آمریکا در سخنان خود به کند شدن افزایش نرخ‌ها اشاره کرد و این عامل سبب رونق بورس و افت شاخص دلار شد؛ اما هفته پیش سخنان پاول پس از نشست سیاستگذاری سبب شد تا امیدها درباره متوقف‌شدن افزایش نرخ‌های بهره در آینده نزدیک از میان برود.

واکنش بازارها به این سخنان منفی بود. پاول این سیگنال را به بازارها ارسال کرد که اگرچه افزایش نرخ‌های بهره از این پس با قدم‌های کوچک‌تر صورت خواهد گرفت و احتمالا نرخ تورم باز هم کاهش پیدا خواهد کرد؛ اما بالا بردن نرخ‌ها ادامه می‌یابد؛ زیرا تورم همچنان خیلی بالاست و به‌راحتی پایین نخواهد آمد. در حال حاضر باور بانک مرکزی آمریکا و دیگر بانک‌های مرکزی این است که عوامل حمایت‌کننده از تورم قدرتمند هستند و ضروری است اقتصاد سردتر شود تا تورم به میزان چشمگیری کاهش یابد.

نکته دیگر این است که نرخ نهایی بهره احتمالا بالاتر از حدی است که در حال حاضر سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند؛ یعنی به احتمال زیاد نرخ‌های بهره بیش از ۵‌درصد افزایش خواهد یافت، سپس بانک مرکزی برای مدتی اقدامی انجام نخواهد داد تا نتیجه افزایش نرخ‌های بهره نمایان شود. بانک‌‌های مرکزی اروپا و انگلستان نیز همین مسیر را طی خواهند کرد. از پیش درباره ریسک رکود نگرانی‌های عمیقی وجود داشته و اگر نرخ‌های بهره به سطوح بالاتر برسد، این ریسک بیشتر خواهد شد.

یکی از تحلیلگران می‌گوید: «روسای بانک‌های مرکزی سیگنالی روشن به بازارها ارسال کرده‌‌‌اند مبنی بر اینکه سیاست‌های انقباضی باید ادامه پیدا کند. سال‌جاری سال افزایش نرخ‌های بهره بود و سال آینده شرایط به شکل انقباضی حفظ خواهد شد تا فشارهای تورمی کاهش یابد. بدون شک سرد شدن اقتصادها بر رونق بازار مواد خام از جمله نفت تاثیر منفی خواهد گذاشت. قیمت نفت در ماه‌های اخیر به‌سرعت کاهش یافته و اگر بانک‌‌های مرکزی همچنان نرخ‌های بهره را بالا ببرند بعید است شاهد رشد چشمگیر و پایدار قیمت نفت باشیم.» سرعت کاهش نرخ‌های تورم در اقتصادهای بزرگ بسیار مهم است. اگر نرخ‌ها به‌سرعت کاهش یابند و عوامل حمایت‌کننده از فشارهای تورمی ضعیف شوند، می‌توان به رونق بازار مواد خام امیدوار بود.