سرنوشت مذاکرات با تغییر آرایش کنگره

با این حال، این وضعیت بر نوع رویکرد آمریکا در قبال مسائل و موضوعات سیاست خارجی تاثیرگذار است. در واقع، تسلط جمهوری‌خواهان بر مجلس نمایندگان با استفاده از قدرت جدید کسب‌‌‌شده می‌‌‌تواند مروج سیاست‌‌‌های تهاجمی در حوزه سیاست خارجی آمریکا باشد؛ اگر این تغییر موجب روی کارآمدن رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه، به‌خصوص از نوع ترامپ باشد. اگرچه این انتخابات انتظار جمهوری‌خواهان و ایجاد موج قرمز را برآورده نکرد و هم‌‌‌زمان نیز به ترسی که بایدن و دموکرات‌‌‌ها پیش از شمارش آرا داشتند منجر نشد و وضعیتی شکننده را بر کنگره حکمفرما کرد؛ اما تاثیرات تغییر آرایش کنگره بر نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همواره عنصری کلیدی و مهم بوده است.

فضای کنونی انتخابات و تغییر آرایش کنگره می‌‌‌‌‌‌تواند ارزیابی جدیدی را از نوع مواجهه با دستورکارهای سیاست خارجی، به‌‌‌ویژه در قبال ایران و موضوع برجام به دنبال داشته باشد و آن را در دوگانه احیا یا شکست قرار دهد. ضمن تایید تاثیرگذاری انتخابات کنگره بر روند مذاکرات احیای برجام، باید گفت که نقش متغیرهای دیگر در شرایطی کنونی تعیین‌کننده‌تر است. با توجه به تغییر خط‌‌‌مشی بایدن و اروپایی‌‌‌ها در طول چند ماه گذشته، یعنی پس از پاسخ مبهم ایران به بسته پیشنهادی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای احیای برجام که با دو رخداد دیگر، یعنی مساله ارسال پهپادهای ایران به روسیه و استفاده از آنها در جنگ اوکراین و ناآرامی‌‌‌های هفته‌‌‌های گذشته در ایران همراه شد، مطلوبیت‌‌‌های توافق هسته‌‌‌ای برای غرب در قالب مذاکرات برجامی دوسال گذشته تا حد قابل‌‌‌توجهی کمتر شده است.

هرچند و با وجود ظهور متغیرهای جدید، امکان احیای توافق هسته‌ای در قالب بسته مذاکراتی جدید به نسبت بسته پیشنهادی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا وجود دارد؛ اما با توجه به اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا در پیش است، شکل‌یابی توافق برای دوره زمانی دوساله مطلوبیت لازم را برای طرفین، به‌خصوص ایران ندارد؛ به این معنی که با فرض توافق در هفته‌های آینده، اجرایی شدن این توافق خود چندماه زمان‌بر است و پس از آن نیز روند بازگشت شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران فرآیندی طولانی و از همه مهم‌تر با نگاه به انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا خواهد بود.  در چنین وضعیتی که امکان رسیدن ایران و ۱+۴ و آمریکا به توافق بسیار کمرنگ است، یا باید شاهد اعلان شکست مذاکرات برجام و بازگشت به فضای تنش‌های تصاعدیابنده باشیم یا اینکه طرفین به سمت توافق محدود برای کنترل و مدیریت تنش‌ها حرکت کنند؛ چرا که ادامه وضعیت گرگ و میش کنونی، یعنی نه توافق نه تقابل که نزدیک به دوسال است بر روابط ایران و غرب حکمفرما شده، دشوار است که بتواند دوام لازم را تا موعد ۲۰۲۴ داشته باشد.