سازگاری برای ماندگاری
روند تعدیل نیروی کار همزمان با اقدام جدید بانک‌مرکزی آمریکا یعنی بالابردن نرخ‌های بهره شروع شده‌است. این نهاد در نشست‌های اخیر خود هربار به میزان چشمگیری نرخ‌های بهره را بالا برده تا فشارهای تورمی را مهار کند. هفته پیش نیز این اقدام انجام شد و حالا ریسک رکود در اقتصاد افزایش یافته‌است. از مدت‌ها قبل مدیران بسیاری از شرکت‌ها نسبت به دوران سخت در آینده هشدار داده بودند و مدتی است مدیران شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری چنین هشدارهایی را مطرح می‌کنند. معاون رئیس شرکت آمازون در حوزه فناوری و تجربه مشتری می‌گوید: «ما با یک محیط غیرمعمول اقتصاد کلان مواجه هستیم و با توجه به ویژگی‌هایی که این محیط دارد قصد داریم سیاست‌های خود در حوزه سرمایه‌گذاری و استخدام نیروی کار را تدوین کنیم.»
این سخنان نشان می‌دهد شرکت آمازون در حال تغییر مسیر برای سازگار شدن با شرایط جدید است. یک نکته مهم این است که احتمالا شرایط جدید مدتی طولانی ادامه پیدا خواهد کرد. شرکت‌های بزرگ فناوری پس از سال‌ها رشد و کسب سودهای بزرگ و بی‌سابقه در حال تغییر برنامه‌ها و الگوهای کاری خود هستند. الگوهای مصرف شهروندان و نحوه تبلیغات شرکت‌ها طی دوره همه‌گیری کرونا تغییر کرده و شرکت‌ها مجبور هستند همه‌چیز؛ از جمله نحوه فعالیت در دوران جدید را به دقت بررسی کنند؛ در واقع دو تحول رخ‌داده که شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان از آن تاثیر پذیرفته‌‌‌‌‌اند. اولین تحول، همه‌گیری کروناست که بر رفتار مصرف‌کنندگان و شرایط کلی اقتصادها تاثیر گذاشته است. تحول دوم اقداماتی است که بانک‌مرکزی برای مهار تورم انجام داده و خواهد داد.
بسیاری از روندهایی که در دوره همه‌گیری کرونا شکل‌گرفتند ماندگار خواهند بود. از سوی دیگر تورم به‌سرعت رشد کرده و پایین‌آوردن آن بسیار دشوار است؛ در نتیجه بانک‌مرکزی مجبور بوده با قدم‌های بزرگ نرخ‌های بهره را بالا ببرد و نتیجه طبیعی این اقدام بالا رفتن ریسک رکود است. در این میان بخش فناوری اثرات بزرگ‌تری از آن دو عامل یعنی همه‌گیری و افزایش نرخ‌های بهره پذیرفته است. در دوره همه‌گیری، شرکت‌های بزرگ فناوری شاهد رونق فعالیت‌های خود بودند و ارزش آنها در بورس به‌سرعت بالا رفت. در ماه‌های اخیر همزمان با اقدامات بانک‌مرکزی برای مهار تورم جذابیت شرکت‌های یادشده کمتر شده‌است.
نکته مهم دیگر این است که شرکت‌های بزرگ فناوری رشد سریعی داشتند و حالا کاستن از نیروی کار لطماتی به شرکت وارد خواهد کرد و کار آسانی نیست، اما آنها برای سازگار شدن با شرایط جدید چاره‌‌‌‌‌ای جز کاستن از هزینهها ندارند. آمازون استخدام نیروی کار جدید را متوقف کرده اما شرکت لیفت اعلام کرده ۷۰۰نفر را اخراج می‌کند؛ یعنی ۱۳درصد نیروی کار خود را. مدیران شرکت در بیان علت این اقدام به احتمال رخ‌دادن رکود در اقتصاد و رشد هزینهها در آینده اشاره کرده‌اند. شرکت‌های دیگر از جمله استریپ، نرخ بالای تورم، قیمت بالای انرژی، نرخ بالای بهره و کاهش بودجه سرمایه‌گذاری را علت اقدام به اخراج نیروی کار عنوان کرده‌اند. شرکت‌های فناوری با مجموعه‌ای از چالش‌های جدی مواجه هستند.
شرکت متا یعنی شرکت مادر فیس‌بوک قصد دارد هزینه‌های خود را حداقل ۱۰درصد کم کند و یکی از اقداماتی که برای این منظور انجام خواهد شد کاستن از نیروی کار است. شرکت متا با مشکل کاهش درآمد مواجه است و نیز مدیران شرکت نتوانسته‌اند پروژههای جدید از جمله متاورس و واقعیت‌مجازی را با سرعت لازم پیش‌ببرند. دو شرکت گوگل و اپل نیز تغییراتی در بخش نیروی کار خود به‌وجود خواهند آورد. شرکت توییتر اعلام کرده برنامه کاستن از نیروی کار با هدف قراردادن شرکت در مسیر درست انجام خواهد شد. در پیامی که به نیروی کار شرکت توییتر ارسال شده، آمده است: «ما می‌دانیم که این برنامه بر تعدادی از نیروی کار با‌ارزش شرکت اثر خواهد گذاشت اما متاسفانه این کار برای تضمین موفقیت شرکت ضروری است.»
به تملک درآمدن توییتر از سوی ایلان ماسک سبب تغییرات بزرگ در بخش نیروی انسانی شرکت شده‌است، اگرچه در پیام ارسال شده به‌کارکنان به‌عددی اشاره نشده اما تحلیلگران معتقدند نیمی از ۷۵۰۰ نیروی کار شرکت اخراج خواهند شد و اخراج‌ها از تمام بخش‌ها انجام می‌شود. اقدامات شرکت‌های فناوری یعنی کاستن از نیروی کار پس از به نتیجه نرسیدن روش‌های دیگر انجام می‌شود. شرکت آمازون برای کاستن از هزینهها و سازگارشدن با شرایط جدید اقتصاد، برخی پروژههای خود را متوقف کرد. شرکت لیفت نیز قبلا در ابعاد کوچک‌تر به تعدیل نیرو اقدام کرده بود اما به‌نظر می‌رسد این روش‌ها به اندازه کافی موثر نبوده‌اند.
شرکت‌های یادشده در گزارش‌های عملکرد سه‌ماهه خود چشم‌انداز امیدبخشی درباره آینده ترسیم نکرده‌اند و به‌نظر می‌رسد در آینده آنها در حوزه هزینه‌کردن بسیار با احتیاط رفتار خواهند کرد. مدیر مالی شرکت آمازون می‌گوید: «نشانه‌هایی از تغییر رفتار مصرف‌کنندگان یعنی کاهش مصرف مشاهده شده‌است. افزایش نرخ‌های بهره و بالا باقی‌ماندن نرخ تورم بر مصرف‌کنندگان و دیگر بازیگران اقتصاد فشار وارد می‌کند و طبیعی است که اقتصاد سرد خواهد شد. این ضعف در فعالیت‌های اقتصادی، به سوددهی شرکت‌ها لطمه وارد می‌کند.» شرکت متا از هفته‌جاری اخراج تعداد زیادی از نیروی کار خود را شروع خواهد کرد و پیش‌بینی شده در این دوره هزاران نفر از نیروی کار شغل خود را از دست خواهند داد. در پایان ماه سپتامبر شرکت متا ۸۷هزار نیروی کار داشت.
اقدامات برای کاستن از هزینهها نخستین اخراج فراگیر نیروی کار در تاریخ ۱۸ساله فعالیت شرکت است. یکی از تغییراتی که در دوران کنونی یعنی دوره ضعف اقتصاد و رکود احتمالی رخ‌داده، این است که شرکت‌ها بر تعداد کمتری پروژه که اولویت بالاتری دارند تمرکز می‌کنند و این یعنی برخی تیم‌ها رشد می‌کنند اما بسیاری از تیم‌ها متوقف می‌شوند. شرکت متا طی دو سال۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در مجموع ۲۷هزار نیروی کار جذب کرد. همچنین در ۹ماه نخست سال‌جاری میلادی بیش از ۱۵هزار نفر به تعداد کارکنان این شرکت افزوده شد اما حالا شرایط تغییر کرده و شاهد واکنش شرکت به این تغییر هستیم.
مشخص نیست این دوره نگران‌کننده برای شرکت‌های بزرگ فناوری تا چه وقت ادامه پیدا خواهد کرد اما تحلیلگران می‌گویند شرکت‌های یادشده باید با شرایط جدید محیط اقتصاد جهان سازگار شوند و نیز نقاط ضعف داخلی خود را رفع کنند. نرخ رشد اقتصاد جهان در چند سال‌آینده پایین خواهد بود، تورم بالا باقی می‌‌‌‌‌ماند، مصرف‌کنندگان کمتر هزینه خواهند کرد و میزان نقدینگی در اقتصاد کاهش خواهد یافت. اینها برخی از تحولات بزرگ در میان‌مدت هستند که بر عملکرد شرکت‌ها تاثیر خواهند گذاشت.
