پوتین در باتلاق اوکراین
در پی ناکامی نیروهای روسیه بود که مسکو هدف کوچک خود را تصرف دونباس، متشکل از استان‌‌‌های لوهانسک و دونتسک که بخشهایی از آن را نیروهای نیابتی روسیه و روسیه از سال ۲۰۱۴ اشغال کرده بودند، اعلام کرد. پس از سه‌ماه درگیری شدید، ارتش روسیه بیشتر استان لوهانسک را در اختیار داشت و در ماه ژوئن، روس‌ها تلاش‌های نظامی خود را به منطقه دونتسک معطوف کردند؛ اما پیشرفت اندکی داشتند. در حالی که ارتش روسیه به اشغال مناطق وسیعی از اوکراین ادامه می‌دهد، موج جنگ به نفع کی‌یف تغییر کرده است؛ زیرا رهبری ضعیف، تاکتیک‌‌‌ها و لجستیک نیروهای روسیه را با مشکل مواجه می‌کند. گرچه این جنگ برای اوکراین فاجعهای تمام‌عیار بود؛ اما هفت‌ماه بعد از آغاز، به فاجعهای برای روسیه نیز تبدیل شد. استیون پایفر، پژوهشگر حوزه امنیت بین‌الملل در یادداشتی برای مرکز امنیت و همکاری دانشگاه استنفورد، اوکراین را باتلاقی برای پوتین خواند. پایفر بر این باور است که پوتین با وجود موفقیت‌های اندک، همچنان بر طبل این جنگ می‌کوبد و در انتظار کاهش حمایت‌های غرب از اوکراین است؛ اما کشورهای غربی باید اطمینان حاصل کنند که محاسبات او اشتباه از آب درخواهد آمد.
تهاجم به اوکراین به معنای خسارت سنگین برای روسیه بوده است؛ البته قبل از هر چیز در رده‌‌‌های نظامی. در اواسط ماه اوت، مراکز و موسسات اطلاعاتی کشورهای غربی تخمین زدند که ۱۵ تا ۲۵هزار سرباز روسی در عملیات‌‌‌ها کشته و ۴۵ تا ۶۰هزار نفر دیگر زخمی شده‌اند. ارتش روسیه همچنین مقادیر قابل‌توجهی از تجهیزات سنگین و نظامی خود را از دست داده است. از جمله تلفات تاییدشده ۱۱۰۰تانک، ۱۲۰۰خودروی جنگی پیاده‌نظام و هزاران مورد دیگر بوده است. بودجه دفاعی روسیه برای جایگزینی این تجهیزات به سال‌ها زمان نیاز دارد و ارتش این کشور باید به‌طور فزایندهای به سلاح‌‌‌های قدیمی‌‌‌تر، مانند تانک‌‌‌های T-۶۲ که اولین بار پنج‌دهه پیش تولید شدند، اکتفا کند. صادرکنندگان تسلیحات روسی به‌زودی متوجه خواهند شد که برندهای روسی، جذابیت خود را برای مشتریان خارج از کشور از دست داده‌‌‌اند.
تحریمهای غرب نیز هزینههای گزافی به روس‌ها تحمیل کرده است. در حالی که بانک‌مرکزی روسیه بحران را به‌خوبی مدیریت کرده است، تورم این کشور در ماه سپتامبر ۱۴درصد بود. در ماه اوت، بانک‌مرکزی گزارش داد که اقتصاد روسیه نسبت به سال ۲۰۲۱ تا ۴درصد کاهش یافته است. این در حالی است که تحریمهای جدید اعمال‌شده اتحادیه اروپا بر بیشتر واردات نفت روسیه و سقف قیمتی برنامه‌ریزی‌شده از سوی G۷ میتواند به طور قابل‌توجهی درآمد مسکو از صادرات نفت را کاهش دهد.
ممنوعیت غرب بر صادرات نیمه‌هادی‌ها و سایر محصولات با فناوری پیشرفته، هم بر بخش دفاعی و هم بر بخش تولید غیرنظامی روسیه تاثیر گذاشته است که اثر آن با گذشت زمان بیشتر خواهد شد. از آغاز جنگ، بیش از هزار شرکت چندملیتی به طور کامل از روسیه خارج شده یا فعالیت خود را در این کشور به طور قابل‌توجهی محدود کرده‌اند. همچنین فرار مغزها از این کشور اوج گرفته و ده‌ها هزار متخصص فناوری اطلاعات این کشور را ترک کرده‌اند. روسیه متحمل هزینههای ژئوپلیتیکی سنگینی نیز شده است. ناتو دوباره انرژی گرفته است و تقریبا همه اعضا در حال افزایش هزینههای دفاعی خود هستند. پوتین و کرملین به گروه‌های نبرد کوچک چندملیتی که ناتو در سال ۲۰۱۵ در کشورهای بالتیک مستقر کرد، علاقه‌‌‌ای نداشتند. از سوی دیگر، ورود فنلاند و سوئد به اتحاد نظامی، دریای بالتیک را به دریاچه ناتو تبدیل خواهد کرد.
اما آنچه اوکراین را به باتلاقی برای پوتین بدل کرد، اشتباهات محاسباتی او بود. به نظر می‌رسد کرملین باور نداشت که اوکراینی‌ها این‌چنین از سرزمینشان دفاع کنند و انتظار پیروزی سریع نیروهای خود را داشت. برخی از واحدهای نظامی روسیه، تنها با دو تا سه‌روز جیره غذایی از مرز عبور کردند. کرملین قدرت ارتش خود را بیش از حد ارزیابی کرده بود. اتاق فکر روس‌ها همچنین انتظار واکنش تند ناتو، تصمیمات فنلاند و سوئد برای پیوستن به این ائتلاف نظامی، جریان تسلیحات غرب به کی‌یف یا مقیاس تحریمهای اقتصادی را نداشت.
با همه این احوال، هنوز شرایط برای روسیه بحرانی نیست. اقتصاد، در حالی که با مشکلات فزایندهای دست و پنجه نرم می‌کند، شکسته نشده و ارتش روسیه قابلیت‌های خوب خود را حفظ کرده است. اما کرملین با وضعیتی بسیار دشوارتر از آنچه تصور می‌‌‌کرد، مواجه است و اوضاع بدتر هم خواهد شد. اینکه پوتین به طور کامل این شرایط را درک می‌کند یا نه، یک سوال باز است. در ۷ سپتامبر، او گفت که «ما [روسیه] چیزی را از دست نداده‌‌‌ایم و چیزی را از دست نخواهیم داد»، این در حالی است که هزاران خانواده روسی که عزیزان خود را در اوکراین از دست داده‌‌‌اند، بی‌‌‌شک با آن موافق نیستند. مقامات روسی اشاره کرده‌اند که شرایط کرملین برای پایان‌دادن به جنگ نسبت به تسلیم کاملی که در ابتدا خواسته بودند، بدون تغییر باقی می‌ماند. پس از تماس تلفنی ۱۳سپتامبر با پوتین، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان خاطرنشان کرد: «نشانه‌ای مبنی بر ظهور نگرش‌های جدید وجود ندارد.»
پوتین برای ادامه جنگ با محدودیت‌های جدی مواجه است که برخی از آنها خودتحمیلی است. او این تهاجم را «عملیات نظامی ویژه» نامیده و تلاش کرده است مقیاس درگیری را در نظر افکار عمومی روسیه به حداقل برساند. با وجود تلفات سنگین، مقامات کرملین می‌گویند که در مورد بسیج نیروها «بحث نمی‌‌‌کنند» و در تصمیم خود راسخ هستند. روسیه، محدودیت سنی را لغو کرده و فراخوان‌‌‌های خارج از کرملین برای بسیج بزرگ نیروها افزایش یافته است. با این حال، این کار میتواند افکار عمومی روسیه را نگران کند؛ زیرا آنها می‌‌‌ترسند پسرانشان به خدمت سربازی بروند و به جبهه جنگ فرستاده شوند. در هر صورت، آموزش واحدهای جدید و تجهیز آنها به تسلیحات مدرن زمان قابل‌توجهی را می‌طلبد. از سوی دیگر ممکن است ارتش اوکراین پیش از زمستان، زمانی که سرعت نبردها کاهش می‌یابد، دستاوردهای بیشتری کسب کند؛ اما جنگ برای مدتی ادامه خواهد داشت.
سوال این است که آیا درد اقتصادی فزاینده و جریان دردناک سربازان کشته و مجروح در خانه، اراده روسیه برای جنگ را از بین می‌‌‌برد یا اقتصاد ضعیف و کمبود سلاح و مهمات، توانایی اوکراین برای دفاع از خود را از بین خواهد برد؟ پاسخ ساده است؛ اگر غرب به ارائه تسلیحات و حمایت‌های مالی موردنیاز اوکراینی‌ها ادامه دهد، ارتش این کشور عزم لازم برای پیروزی و شکست تهاجم روسیه را دارد. پوتین شرط‌بندی کرده است که حمایت غرب به پایان خواهد رسید. او امیدوار است که افزایش قیمت انرژی و هزینههای کمک به اوکراین، حمایت اروپا و ایالات‌متحده از کی‌یف را تضعیف کند. اکنون باید منتظر ماند و دید که محاسبات جدید پوتین به خطا خواهد رفت یا نه.
