افزایش ریسک تقابل هستهای
طبق همان تحقیق، تعداد سلاحهای هستهای در جهان در یکدهه آینده افزایش خواهد یافت و این در حالی است که تعداد سلاحهای یادشده موجود در جهان برای صد بار نابود کردن تمدن بشری کافی است. میتوان گفت، نگرانکنندهترین تحول اخیر در حوزه سلاحهای هستهای و تقابل هستهای از بزرگترین قدرت هستهای جهان، یعنی روسیه نشأت گرفته است. هفته گذشته، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، در سخنرانی خود گفت: «در صورتی که تمامیت ارضی کشور ما تهدید شود و برای دفاع از روسیه و مردم خود، بدون شک از تمامی سیستمهای تسلیحاتی که در اختیار داریم، استفاده خواهیم کرد. این بلوف نیست.»
این نوعی تهدید به استفاده از سلاح هستهای است. این سخنان بسیار نگرانکننده است؛ زیرا پوتین در نخستین سخنرانی ملی خود از زمان شروع جنگ اوکراین اعلام کرد که در چهار ناحیه تحت اشغال سربازان روسیه در جنوب و جنوب شرق اوکراین، همهپرسی بر سر الحاق آن مناطق به خاک روسیه برگزار خواهد شد. این اقدام با هدف الحاق این مناطق به خاک روسیه انجام میشود. تهدیدهای پوتین به معنای تغییر دکترین هستهای روسیه است؛ او با تهدید به استفاده از سلاح هستهای بر شدت تنشها میافزاید تا دیگران، یعنی دشمنان را وحشتزده کند، بهطوری که آنها عقبنشینی کنند و وی به اهداف خود برسد. البته این بار تهدیدهای پوتین تاثیری بر اوکراینیها نداشته است.
چین نیز در حال توسعه توان نظامی و هستهای خود است. بنا به گزارش منتشرشده از سوی ناتو، چین در حال توسعه زرادخانه هستهای خود است و تلاش میکند از سیستمهای پیشرفته آمادهسازی سلاحهای هستهای برای استفاده بهره ببرد. پکن درباره این فعالیتهای خود شفافسازی نمیکند و به مشارکت در برنامههای کاهش سلاحهای هستهای علاقه نشان نمیدهد. چین بهطور همزمان در حال پیشرفت در حوزه قابلیتهای سایبری، سیستمهای خودکار زیر آب، موشکهای مافوق صوت و دیگر فناوریهای نظامی پیشرفته است و تمامی این فناوریها بر توان هستهای این کشور میافزاید.
به نظر میرسد، بر شدت تنشها بین قدرتهای بزرگ افزوده شده و خواهد شد. هفته پیش زمانی که ولادیمیر پوتین تهدید استفاده از سلاحهای هستهای را مطرح کرد، بایدن آشکارا اعلام کرد که نیروهای آمریکایی از تایوان در برابر حمله احتمالی چین دفاع خواهند کرد. چین، تایوان را بخشی از سرزمین خود میداند و تلاش میکند بر فشارها بر دولت این جزیره بیفزاید. از سوی دیگر، کرهشمالی در حال آمادهشدن برای شروع مجدد آزمایشهای هستهای است و مذاکرات قدرتهای بزرگ بر سر احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ ایران عملا متوقف شده است و ممکن است با شکست کامل مواجه شود. اگر ایران بخواهد به سلاح هستهای دست پیدا کند، قطعا دیگر کشورهای خاورمیانه، بهویژه عربستان به دنبال دستیابی به سلاح هستهای خواهند بود و این به معنای گسترش تهدیدهای هستهای در جهان است. امروزه نسبت به چند دهه قبل، تعداد سلاحهای هستهای در جهان بسیار کمتر است؛ اما تعداد کشورهایی که چنین سلاحهایی را در اختیار دارند، پیوسته در حال افزایش است. سست شدن رابطه بین قدرتهای هستهای سبب میشود که ریسک تقابل هستهای افزایش یابد و قدرتهای هستهای تلاش کنند بر تواناییهای هستهای خود بیفزایند.