استفاده از فرصت آربیتراژ
معضل قیمت معاملاتی به خالص ارزش دارایی‌ها در شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران وجود داشته و دارد و قیمت معاملاتی بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری به کمتر از ۵۰درصد NAV رسیده است؛ اما این معضل در صندوق‌های ETF دولتی، یعنی دارایکم و پالایش‌یکم نیز رخ داده است. در حقیقت، این دو صندوق نام ETF را یدک می‌کشند؛ اما ماهیت ساختاری آنها تفاوت قابل‌توجهی با ETF دارد که باید حتما اصلاح شود. مهم‌ترین موضوع در خصوص این صندوق‌ها که هم با مدل جهانی و هم مدل ایرانی آن متفاوت است، نبود بازارگردانی است که در قبال صدور یا ابطال واحدها بتواند اقدام به دریافت یا پرداخت وجه به صندوق کند. در مدل بین‌المللی نیز باید مشارکت‌کننده‌های مجاز یا AP بتوانند نقش بازارگردان را ایفا کنند. نتیجه مدل فعلی، ارزش معاملاتی حدود ۳۰درصد کمتر از خالص ارزش روز دارایی‌ها در ETFهای دولتی است؛ موضوعی که در صورت تصفیه صندوق‌ها و فروش دارایی‌ها و پرداخت آن به دارندگان، می‌تواند ارزش‌افزوده بیش از ۴۰درصدی برای دارندگان آن داشته باشد.
بنابراین خواسته دارندگان واحدهای این صندوق، اصلاح ساختار بازارگردانی این صندوق‌هاست تا حداقل مانند ETFهای سهامی در نزدیکی خالص ارزش دارایی‌ها معامله شوند. این موضوع اواخر سال گذشته از سوی سازمان بورس بررسی و پیشنهاد آن به دولت ارائه شد. به این منظور اصلاح اساسنامه و امیدنامه و تطبیق آن با اساسنامه و امیدنامه سایرETFها از سوی سازمان بورس به دولت پیشنهاد شده و منتظر موافقت دولت است. اصلاح اساسنامه سبب می‌شود تا صندوق‌های دارایکم و پالایش‌یکم مانند سایر صندوق‌ها دارای بازارگردان شوند و بازارگردان بتواند با خرید واحدها نسبت به ابطال واحدهای صندوق اقدام و وجه آن را از دارایی‌های صندوق دریافت کند. بازارگردان به دلیل انگیزه‌های اقتصادی و استفاده از فرصت آربیتراژ با خرید واحدها به‌سرعت به سمت خالص ارزش دارایی‌ها یا همان NAV حرکت خواهد کرد. بنابراین تصویب اصلاح اساسنامه و امیدنامه این صندوق‌ها که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار در حال پیگیری است، در صورت نهایی‌شدن، می‌تواند برای دارندگان یا خریداران، بازده غیرعادی به همراه داشته باشد.
