روزهای سرنوشت‌ساز دموکراسی

از سوی دیگر، نتیجه مجموعه‌ای از انتخابات‌های مقدماتی در سراسر کشور نشان داده که طرفدارای ترامپ از نامزدهای جمهوری‌خواه به نفع آنهاست و مخالفت با ترامپ از سوی جمهورخواهان، نوعی خودکشی سیاسی برای آنها محسوب می‌شود. از ۱۰قانون‌گذاری جمهوری‌خواه در مجلس نمایندگان که به استیضاح ترامپ به خاطر نقش داشتن او در حادثه ششم ژانویه سال ۲۰۲۰ یعنی حمله به ساختمان کنگره رأی داده بودند، تنها دو نفر شانس نامزد شدن مجدد برای ماندن در مجلس نمایندگان را دارند. نفوذ و سلطه ترامپ بر حزب جمهوری‌خواه سبب شده است تا گروهی جدید از قانون‌گذاران جمهوری‌خواه ظهور کند که از دروغ‌های ترامپ درباره تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ حمایت و آن دروغ‌ها را تکرار می‌کند. این عامل تاثیری بزرگ بر روندهای انتخاباتی کشور خواهد داشت و افق سیاسی آمریکا را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.

بنا به تحقیقی که هفته پیش منتشر شد، تقریبا دو سوم نامزدهای حزب جمهوری‌خواه برای تصدی مناصب دولتی و ایالتی، شامل کسانی هستند که طرفدار نظریه‌های توطئه و دروغ‌های مطرح‌شده درباره انتخابات سال ۲۰۲۰ هستند و مشروعیت آن انتخابات را انکار می‌کنند. نفوذ ترامپ بر حزب جمهوری‌خواه از زمان خروج او از کاخ‌سفید تاکنون افزایش یافته است. در نظرسنجی‌های داخل حزب جمهوری‌خواه مشخص شده که محبوبیت او در اوج قرار دارد و اگر تصمیم بگیرد مبارزه انتخاباتی برای انتخابات سال ۲۰۲۴ را شروع کند، تعداد زیادی از اعضای حزب جمهوری‌خواه پشت سر او قرار خواهند گرفت؛ یعنی از وی کاملا حمایت خواهند کرد. سناتور لیندسی گراهام، چندی پیش گفته بود: «بدون حضور ترامپ و طرفداران او، حزب جمهوری‌خواه دچار تفرقه شدید خواهد شد. بدون او این حزب در هیچ حوزه‌ای موفق نخواهد بود.»

نکته مهم این است که وضعیت کنونی حزب جمهوری‌خواه، یعنی سلطه و نفوذ عمیق ترامپ بر این حزب، در تاریخ سیاسی آمریکا بی‌سابقه است؛ یعنی در گذشته هرگز یک جناح سیاسی در این کشور تا این اندازه تحت‌تاثیر و نفوذ یک فرد نبوده است. البته در دیگر کشورها چنین وضعیتی به میزان متفاوت مشاهده می‌شود. برای مثال در مجارستان، ترکیه و هند، شاهد وضعیتی مشابه هستیم. در این سه کشور، به ترتیب ویکتور اوربان در سمت نخست‌وزیر ملی‌گرا و غیرلیبرال، اردوغان در سمت رئیس‌جمهور و مودی در نقش نخست‌وزیر ملی‌گرای هندو، قدرت را در اختیار دارند. در هر سه کشور یادشده، پارلمان به ابزاری برای تحکیم قدرت شخصی که در رأس حکومت قرار دارد تبدیل شده است. البته سه شخصیت یادشده در مراحل مختلف قرار دارند؛ به این معنا که در ترکیه کنترل اردوغان بر ساختار سیاسی احتمالا کاهش خواهد یافت؛ زیرا هم‌پیمان‌های پیشینش از وی جدا شده‌اند و به سمت تشکیل حزب در حرکت هستند در هند و مجارستان میزان سلطه مودی و اوربان بر ساختار سیاسی بیشتر است.

در هر سه کشور، سلطه شخصیت پرنفوذ بر ساختار سیاسی سبب تضعیف دموکراسی شده است و شاهد سرکوب رسانه‌‌‌ها، محدود کردن اقلیت‌های قومی و نژادی و به حاشیه رانده شدن مخالفان حکومت هستیم. در آمریکا این خطر وجود دارد که حزب جمهوری‌خواه زمینه را برای تضعیف دموکراسی فراهم کند؛ یعنی طرفداری از ترامپ و دیدگاه‌های او به معیاری برای پذیرش افراد در ساختار سیاسی تبدیل شود. به باور تحلیلگران، در ماه‌های آینده تحولات بزرگ سیاسی در آمریکا رخ خواهد داد و ممکن است، زمینه برای شکل‌گیری مسیرهای جدید در ساختار سیاسی این کشور فراهم شود. نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره که ماه نوامبر برگزار می‌شود بر انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ بسیار زیاد است. اگر دموکرات‌ها اکثریت خود را در کنگره از دست دهند، راه پیش‌روی بایدن تا دو سال آینده بسیار ناهموار خواهد بود و مشخص نیست، مشکلات کنونی اقتصاد چگونه حل خواهد شد.