سناریوهای قیمتی طلای سیاه
یکی از تحلیلگران میگوید: «جو بازار نفت در حال حاضر منفی است و هیچ‌کس برای خرید عجله ندارد.» نگرانی‌ها درباره اختلال در عرضه تحت‌تاثیر جنگ روسیه علیه اوکراین کاهش یافته و همزمان، به دلیل کاهش فعالیتهای اقتصادی در جهان، این باور وجود دارد که رشد مصرف شدید نخواهد بود. تقاضای کمتر از معمول برای بنزین در آمریکا در دوره اوج مسافت‌ها و کاهش فعالیتهای کارخانه‌ای در چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان است، نشان می‌دهد که قیمت‌های بالا از مصرف کاسته است. ماه قبل، وضعیت دقیقا برعکس بود؛ یعنی خریداران تلاش می‌کردند محموله‌های موردنیاز خود را خریداری کنند. در دو ماه اخیر، قیمت‌ها در مجموع کاهش یافته؛ زیرا نگرانی‌ها درباره حذف میلیون‌‌‌ها بشکه نفت روسیه از بازار از میان رفته است. هنگامی که روسیه به اوکراین حمله کرد و غرب علیه مسکو تحریم‌‌‌های فراگیری در نظر گرفت، این باور وجود داشت که عرضه نفت روسیه به‌شدت دچار اختلال خواهد شد؛ اما چنین نشده است. البته، بدون شک، جنگ بر بازار انرژی تاثیرات زیادی داشته و خواهد داشت؛ اما پیش‌بینی‌هایی که درباره تقاضا و عرضه نفت مطرح بود، تحقق نیافته، در نتیجه قیمت‌ها کاهش یافته است.
معامله‌گران می‌گویند، در مناطق مختلف جهان، قیمت‌ها کاهش یافته است. برای مثال در غرب آفریقا قیمت‌ها نسبت به اوج خود که ماه ژوئیه مشاهده شد، کمتر است. افت قیمت‌ها می‌تواند چین و کره‌جنوبی را به خرید تشویق کند؛ اما فشارها برای افزایش قیمت‌ها شدید نیست. نکته دیگر این است که تقاضا برای نفت روسیه که با تخفیف چشمگیری عرضه می‌شود، بالاست. هفته پیش، میزان صادرات نفت روسیه ۴۰۰هزار بشکه بیشتر از قبل از حمله این کشور به اوکراین بود. یکی از تحلیلگران میگوید: «عرضه نفت روسیه، حداقل در کوتاه‌مدت، بالا باقی خواهد ماند و احتمال آنکه شاهد قیمت بالای نفت در دوره طولانی باشیم، بسیار کم است.» قیمت نفت برنت، طی ماه مارس به ارقام بسیار بالایی افزایش یافته بود؛ اما طی هفته‌های گذشته، قیمت‌ها در سطوح بسیار پایین‌تری نوسان کرده؛ یعنی قیمت نفت برنت به زیر ۱۰۰دلار رسیده و قیمت نفت آمریکا کمی بالاتر از ۹۰دلار قرار داشته است.
تقاضا برای بنزین در آمریکا اکنون ۵درصد کمتر از معمول است. یکی از تحلیلگران میگوید: «بازار نفت اکنون از دو عامل بسیار مهم تاثیر می‌پذیرد. اول اینکه نگرانی‌ها از حذف‌شدن نفت روسیه از بازار کاهش یافته و خریداران معتقدند، نفت این کشور همچنان به بازار عرضه خواهد شد. دومین عامل این است که درباره رونق اقتصاد جهان در ماههای آینده تردیدهایی پدید آمده است. بدون شک، ضعف‌هایی در اقتصادهای بزرگ وجود خواهد داشت و حتی اگر رکود رخ ندهد، شرایط اقتصاد جهان عادی نخواهد بود؛ زیرا بانک‌های مرکزی در حال محدود کردن برنامه‌‌‌های حمایتی خود هستند تا تورم را مهار کنند.» نکته دیگر این است که در ۶هفته اخیر، ذخیره نفت آمریکا پیوسته افزایش یافته است.
وضعیت کلی اقتصاد جهان و عرضه نفت از کاهش قیمت‌ها حکایت دارد. چند روز پیش، خبرگزاری رویترز از ۳۵اقتصاددان و تحلیلگر درباره افق بازار نفت نظرسنجی کرد. آنها پیش‌بینی کردند که متوسط قیمت هر بشکه نفت برنت در سال‌جاری میلادی ۷۵/ ۱۰۵دلار خواهد بود. این رقم از پیش‌بینی قبلی یک‌دلار کمتر است. در سال‌جاری میلادی تاکنون متوسط قیمت نفت برنت ۱۰۵دلار بوده است. یکی از تحلیلگران ارشد میگوید: «تمرکز از اختلال‌های احتمالی در عرضه به سوی ضعف تقاضا معطوف شده است. وقتی معامله‌گران معتقدند رشد تقاضا در آینده کند می‌شود، طبیعی است که قیمت‌ها کاهش یابد.»
کارشناسانی که در نظرسنجی رویترز شرکت کردند، پیش‌بینی خود از رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال‌جاری را پایین آورده‌اند. به باور آنها افزایش سریع نرخ‌های بهره در آمریکا و محدودیت‌های حمل‌ونقل در چین که دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان است، افق تقاضا را منفی کرده است. اما یکی از تحلیلگران واحد اطلاعات اکونومیست میگوید: «جنگ اوکراین و محدودیت مازاد ظرفیت تولید از قیمت نفت حمایت می‌کند. اگر در عرضه نفت روسیه اختلال بزرگی ایجاد شود و ضعف در تقاضای جهانی مشاهده نشود، قیمت نفت می‌تواند به بالاتر از ۱۲۰دلار بازگردد.»
عامل دیگری که بر قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد، تغییرات شاخص دلار است. بانک‌مرکزی آمریکا در نشست‌های اخیر خود نرخ‌های بهره را بالا برده است تا تورم را مهار کند. این اقدام برای مدتی به رشد شاخص دلار منجر شد و این رشد بر قیمت مواد خام فشار وارد کرد. مدتی است که شاخص دلار به‌آهستگی در حال کاهش است؛ زیرا تصور می‌شود بانک مرکزی از این پس، نرخ‌های بهره را با سرعت بالا نخواهد برد. همچنین دیگر بانک‌های مرکزی در حال بالا بردن نرخ‌های بهره هستند و این اقدام به رشد ارزش ارزهای ملی در برابر دلار منجر می‌شود.
افت شاخص دلار به رشد قیمت مواد خام کمک می‌کند. نرخ تورم در آمریکا ماه پیش کاهش یافت؛ در نتیجه، این باور به وجود آمده است که بانک مرکزی در نشست ماه آینده خود نرخ‌های بهره را به جای ۷۵/ ۰درصد، ۵/ ۰درصد بالا خواهد برد. این باور سبب کاهش شاخص دلار شده است. هفته پیش، شاخص دلار کاهش یافت و عملکرد بازار نفت کمی مثبت بود. در پایان هفته گذشته، اخباری درباره اعمال محدودیت‌های جدید کرونایی در تعدادی از شهرهای چین منتشر شد.
این نوع اخبار از قیمت نفت و دیگر مواد خام می‌کاهد. مشخص نیست چنین محدودیت‌هایی که از چند ماه پیش شروع شده است، تا چه وقت و با چه شدت حفظ خواهد شد؛ اما تردیدی وجود ندارد که این اقدامات از فعالیتهای اقتصادی چین و تقاضا برای نفت می‌کاهد. عوامل گوناگونی بر بازار نفت تاثیر می‌گذارند و پیش‌بینی آینده بسیار دشوار است. سرمایه‌گذاران باید برای تغییر پیش‌بینی‌های اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی آماده باشند.
