از موتزارت تا بازارهای مالی
«کرادفاندینگ» چیست؟
«کرادفاندینگ» روشی برای جمع‌‌‌آوری سرمایه از عموم افراد برای انجام یک فعالیت مشخص است. در این روش، یک کسب‌وکار برای پیشبرد بخشی از اهداف خود نیازمند جذب سرمایه است، به همین دلیل، از طریق سکوی تامین مالی جمعی اقدام به جذب سرمایه می‌کند. سکوی تامین مالی جمعی با ایجاد یک کمپین برای این فرآیند، نظر سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند تا آنها در پروژه سرمایه‌گذاری کنند و سوددهی داشته باشند. از مهم‌ترین پلتفرم‌‌‌های «کرادفاندینگ» در دنیا می‌‌‌توان به «کیک‌استارتر» (Kickstarter) اشاره کرد که هرسال، کمپین‌‌‌های موفق بسیاری اجرا می‌کند.
«کرادفاندینگ» در گذر تاریخ
شاید به‌سختی بتوان نقطه آغازی برای تامین مالی جمعی در تاریخ بشر یافت. اما با قطعیت می‌‌‌توان گفت، مدل‌‌‌های ساده تامین مالی جمعی نظیر «تامین مالی بر پایه اهدا» و «تامین مالی بر پایه پاداش» بسیار مورد استفاده قرار می‌‌‌گرفت؛ از جمع‌‌‌آوری سرمایه برای جنگ‌‌‌ها توسط حکومت‌‌‌ها گرفته تا کمک‌‌‌های خیریه که در ایران قدیم نیز بسیار انجام می‌‌‌شد. اگر کمی دقیق‌‌‌تر شویم و به دنبال نمونه مناسبی از «کرادفاندینگ» بگردیم، به قرن هجدهم می‌‌‌رسیم؛ جایی که الکساندر پوپ -شاعر و طنزپرداز انگلیسی- برای اولین بار یک‌کمپین تامین مالی جمعی بر پایه پاداش ایجاد کرد. او برای تامین هزینه‌‌‌های چاپ ترجمه کتاب «ایلیاد» اثر معروف هومر، نیازمند سرمایه بود، به همین خاطر در ازای اهدای یک‌نسخه از کتاب ترجمه‌‌‌شده «ایلیاد» جذب سرمایه کرد.
بسیاری از مردم با اهدای مبالغی به او کمک کردند تا پوپ بتواند هزینه‌‌‌های چاپ کتابش را تامین کند و در ازای آن هم نسخه ارزشمندی از کتاب دریافت کردند. او کار مهم و اساسی دیگری هم انجام داد؛ نام تمام کسانی را که سرمایه‌گذاری کردند، در صفحه اول کتاب نوشت تا برای همیشه در تاریخ ماندگار شوند.کمی جلوتر که بیاییم، به نام‌‌‌های بزرگ دیگری می‌‌‌رسیم که از تامین مالی جمعی برای جذب سرمایه استفاده کردند. در اواخر قرن هجدهم، موتزارت، موسیقی‌دان مشهور برای اجرای کنسرت‌‌‌های خود به سرمایه نیاز داشت. او اگرچه در مرحله اول شکست خورد، اما تسلیم نشد و در مرحله دوم توانست ۱۷۶سرمایه‌گذار پیدا کند و اجراهایش را با موفقیت پشت سر بگذارد. پروژه ساخت مجسمه آزادی در نیویورک نیز به کمک سرمایه‌‌‌های مردمی جمع‌‌‌آوری‌شده در فرانسه و آمریکا ساخته شد. شاید بتوان گفت، نخستین کمپین بین‌المللی تامین مالی جمعی و اولین کمپین تامین مالی جمعی که در رسانه‌‌‌ها شکل گرفت، همین مورد بوده است.
«کرادفاندینگ» توسط چه کسی عنوان شد؟
در سال ۱۹۷۶ یک فیلمساز مشهور هندی تصمیم به ساخت فیلمی درباره جامعه دامداران گرفت. او برای نخستین‌بار عبارت «تامین مالی جمعی» یا همان «کرادفاندینگ» را استفاده کرد و سرمایه لازم برای ساخت فیلم خود را طی یک‌کمپین سراسری از خود دامداران هندی تامین کرد. «همه دامداران، فقط ۲روپیه از فروش یک‌روز صبح؛ چرا که نه؟» در تیتراژ پایانی فیلم، نام دامداران به‌عنوان تهیه‌‌‌کننده فیلم ذکر شد.
اینترنت و تحول «کرادفاندینگ»
چرا اینترنت نقطه عطف و سکوی پرتاب «کرادفاندینگ» است؟ می‌‌‌توان گفت، ماهیت «کرادفاندینگ» با اطلاع‌‌‌رسانی گره خورده است. هرچقدر شکل و شیوه اطلاع‌‌‌رسانی بهتر باشد، جمع‌‌‌آوری سرمایه هم بهتر صورت می‌گیرد. اینترنت با ایجاد فضایی بدون مرز و اطلاع‌‌‌رسانی در سریع‌‌‌ترین زمان ممکن، این امکان را فراهم می‌‌‌سازد تا به شکل گسترده‌‌‌ای بتوان جمع‌‌‌آوری سرمایه کرد. در سال ۱۹۹۶ اولین کمپین تامین مالی جمعی آنلاین توسط یک گروه موسیقی انگلیسی شکل گرفت. آنها از طریق طرفداران خود در سراسر دنیا موفق شدند تا هزینه‌‌‌های تور کنسرت آمریکای خود را تامین کنند و بعدتر در تصویر آلبوم خود از هواداران تشکر کردند. پنج‌سال بعد، نخستین سکوی تامین مالی جمعی با نام ArtistShare توسط برایان کملیو، هنرمند مشهور ایجاد شد. او دغدغه جمع‌‌‌آوری سرمایه برای پروژه‌‌‌های هنری مستقل را داشت و البته موفق شد پلتفرمی عالی برای این کار طراحی کند. ArtistShare بعدها به‌عنوان الگویی برای سایر پلتفرم‌‌‌های تامین مالی جمعی شناخته شد و تا امروز همچنان از همان قالب استفاده می‌کنند. از کمیلو به‌عنوان پدر تامین مالی جمعی نوین یاد می‌شود.
پلتفرم Indiegogo در سال ۲۰۰۹ تشکیل شد و در حال حاضر، به‌عنوان یکی از سکوهای اصلی تامین مالی جمعی برای هنرمندان شناخته می‌شود. البته در کنار پروژه‌‌‌های هنری، حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارها نیز توسط این پلتفرم پشتیبانی می‌شود. علاوه بر Indiegogo، «کیک‌استارتر» نیز در همان سال شروع به فعالیت کرد. امروزه کیک‌استارتر مهم‌ترین سکوی تامین مالی جمعی در جهان است و طی این سال‌ها هزاران پروژه موفق را ثبت کرده است.
