تورم در کمین است!
شیوع اُمیکرون و رشد شدید قیمت کالاهای مصرفی سبب کاهش مصرف شده و از خوشبینی مصرفکنندگان درباره آینده کاسته است. مردم دیدگاه مثبتی درباره وضعیت مالی خود ندارند و درباره آینده دچار ابهام و سردرگمی هستند. اینها خبرهای بدی برای سیاستگذاران هستند. رشد نرخ تورم که مدتی است بانک مرکزی و دولت آمریکا به آن حساس شدهاند سبب تغییر رفتار مردم و شرکتها و تصمیمگیریهای جدید بانک مرکزی شده است. ماه گذشته میلادی نرخ تورم در آمریکا در مقیاس سالانه ۷درصد یعنی بالاترین میزان در چهار دهه اخیر بود. رشد سریع سطح دستمزدها برای نیروی کار یک تحول مثبت است اما ریسک بالا باقی ماندن نرخ تورم را افزایش میدهد. شرکتها برای پوشش دادن و جبران افزایش هزینه نیروی کار احتمالا قیمت کالاهای خود را بالا میبرند، افزایش قیمت کالاها نیروی کار را وادار میکند دستمزد بالاتر بخواهند و رشد دستمزدها به افزایش قیمت کالاها منجر میشود. این یک چرخه خطرناک برای اقتصاد است. بانک مرکزی برای مهار فشارهای تورمی برنامههایی را شروع کرده و انتظار میرود در سالجاری نه تنها بارها نرخهای بهره بالا برده شود بلکه ترازنامه بانک مرکزی نیزکاهش یابد.
موضوع مهم دیگر این است که افزایش قیمت کالاها به قدرت خرید خانوادهها لطمه میزند و سبب نارضایتی رایدهندگان میشود. بنابراین اکنون تورم به یک معضل سیاسی برای دولت آمریکا تبدیل شده است. ۱۰ ماه دیگر انتخابات میاندورهای کنگره برگزار میشود و بعید است تا آن زمان نرخ تورم به شدت کاهش یابد. بایدن و مشاوران اقتصادی او تلاش کردهاند بر جنبههای مثبت وضعیت اقتصادی تاکید کنند. آنها میگویند بهرغم آنکه نرخ تورم بسیار بالاست وضعیت کلی اقتصاد خوب است و بهتر خواهد شد.
اقتصاددانها انتظار دارند در چند ماه آینده مثل ماه گذشته، مصرف کاهش یابد یا رشدی نداشته باشد؛ زیرا هنوز اُمیکرون در حال شیوع است. نکته دیگر این است که با آنکه سطح دستمزد افزایش یافته و این افزایش برای کارگران ساده اتفاقی مثبت است اما تورم تمامی این افزایش درآمد را از میان میبرد. رشد نرخ تورم از سال گذشته شروع شد و عواملی که سبب آن شدهاند پایدار هستند. بانک مرکزی سال پیش امیدوار بود رشد قیمتها زودگذر باشد اما ثابت شد که چنین نیست و رشد سریع قیمتها در حال گسترش به تعداد بیشتری از بخشهای اقتصاد است. در نشست هفته پیش کمیته سیاستگذاری بانک مرکزی مشخص شد این نهاد احتمالا سالجاری سه بار نرخهای بهره را بالا میبرد. هنوز مشخص نیست بانک مرکزی برای مهار تورم دقیقا چه اقداماتی انجام خواهد داد و تاثیر این اقدامات چه خواهد بود. این ابهام به رشد اقتصاد لطمه میزند. طی هفتههای اخیر نگرانی درباره آینده، به بورس نیز زیان وارد کرده است. اقتصاددانها مطمئن هستند نرخ تورم سالجاری کاهش خواهد یافت و بانک مرکزی پیشبینی کرده پایان سال نرخ تورم ۳درصد خواهد بود؛ اما درباره تحقق این پیشبینی قطعیتی وجود ندارد. ممکن است بانک مرکزی مثل چند ماه پیش که تصور میکرد رشد نرخ تورم زودگذر است و مشخص شد اشتباه کرده این بار هم دوباره اشتباه کرده باشد. خانوادهها درباره آینده خوشبین نیستند و شاخص اعتماد آنها کاهش یافته است. در حال حاضر عدمقطعیت حاکم است و نگرانیها حداقل تا چند ماه آینده از میان نخواهد رفت.