سورپرایز غولهای والاستریت
سال گذشته میلادی نرخهای پایین بهره، برنامههای حمایتی دولتها و رشد شدید بازدهی شرکتهای بورسی زمینه عملکرد مثبت بازار را فراهم کردند. سال جدید در حالی آغاز شده که بانک مرکزی آمریکا به سرعت در حال کاستن از خرید اوراق قرضه است و در آینده نه چندان دور، برای نخستین بار از سال ۲۰۱۸، نرخهای بهره را بالا خواهد برد تا تورم را مهار کند. همچنین در کنگره، احتمال تصویب یک برنامه عظیم دیگر برای سرمایهگذاری کم است و پیشبینی شده سود شرکتهای بورسی امسال هم رشد میکند اما بسیار کمتر از سال گذشته. سالجاری بازارهای مالی از عوامل حمایتکننده سال قبل محروم هستند و به محرکهای جدید نیاز دارند.
سال جدید شرکتهای بزرگ همچنان بر بورس سلطه خواهند داشت. هرچه زمان میگذرد نقش ۵ یا ۶ شرکت بزرگ در شاخص استاندارداند پورز بیشتر میشود. اپل، مایکروسافت، آلفابت، آمازون، متا و تسلا که بزرگترین شرکتها هستند ۲۵درصد شاخص یاد شده را تشکیل میدهند. در شاخص نزدک نیز ۶ شرکت بزرگ ۴۰درصد شاخص را تشکیل میدهند. در تحقیقی که از سوی بانک گلدمن ساکس انجام شده، مشخص شد از ماه آوریل، بخش اعظم رشد بورس حاصل رشد ۵ غول فناوری یعنی اپل، مایکروسافت، آلفابت، انویدیا و تسلا بوده است. تحلیلگران میگویند سرمایهگذاران برای تحمل ریسکهای متعدد و گاه غیرقابل پیشبینی که بازار را تهدید میکنند، به سمت سهام شرکتهای بسیار بزرگ و سودده که امنیت نسبی برای سرمایهها دارند حرکت کردهاند.
واقعیت این است که برای مدت طولانی، بیشترین بازده و سود به چند شرکت محدود بود و بازده شاخص استاندارداند پورز تقریبا به طور کامل حاصل ۵ یا ۱۰ نام است. اما سالجاری، شرایط تغییر خواهد کرد و شاهد رشد سودآوری شرکتهایی خواهیم بود که طی سال گذشته عقب ماندند و عملکردی بسیار پایینتر از ۱۰ شرکت بزرگ بورس داشتند. از مدتی پیش تحلیلگران تلاش کردهاند با بررسی روندهای کنونی، افق بازار را پیشبینی کنند. اگر شاخصهای اصلی بورس رشد کند و وضعیت بنیادی شرکتها بهتر شود، بدون شک علت این رشد، بهبود شرایط اقتصاد خواهد بود. اکثر اقتصاددانها معتقدند سالجاری نرخ رشد اقتصاد کمتر از سال گذشته خواهد بود.
موسسهای اچ اس مارکیت پیشبینی کرده که اقتصاد آمریکا امسال ۳/ ۴درصد رشد خواهد کرد. بانک ولزفارگو معتقد است امسال نرخ رشد اقتصاد آمریکا ۵/ ۴درصد است. اقتصاددانهای این موسسه میگویند سالجاری موجهای جدید شیوع کرونا روند بهبود شرایط اقتصادی را متوقف نخواهد کرد. شیوع اُمیکرون نشانهای از حرکت از همهگیری به سوی پاندمی است. اختلالها در عملیاتهای حمل دریایی کالا و زنجیرههای تامین و افزایش قیمت انرژی سبب رشد قیمت کالاها در نیمه نخست سالجاری میشود. نرخهای تورم در نیمه دوم سال کاهش خواهد یافت.
موسسه «فکت ست» پیشبینی کرده شاخص استاندارداند پورز سالجاری رشد ۹ درصدی خواهد داشت. این رقم نسبت به متوسط ۱۰ ساله رشد این شاخص که ۵درصد است، بالاتر، اما نسبت به رقم سال گذشته بسیار پایینتر است. از سوی دیگر پیشبینی شده، بازده تمام شرکتهای شاخص استاندارداند پورز رشد میکند. البته بخش مالی یک استثناست. امسال بخش تولید صنعتی وضعیت بسیار خوبی خواهد داشت و پیشبینی شده سود آن رشد ۴۵درصدی دارد. شرکتهای فعال در حوزه انرژی و کالاهای مصرفی نیز امسال رشد حدود ۳۰درصدی دارند. محاسبات موسسه فکت ست حاکی است در حوزه درآمد، وضعیت شرکتهای شاخص استاندارد اندپورز سالجاری میلادی خوب خواهد بود. رشد درآمدها۳/ ۷درصد پیشبینی شده که دو برابر متوسط ۱۰ سال است. درآمد شرکتهای صنعتی، فعالان بخش انرژی و کالاهای مصرفی بالاترین میزان خواهد بود.
همزمان با بهبود شرایط اقتصادی و عادی شدن شرایط، تمرکز سرمایهگذاران در بورس تغییر میکند. موضوع جالبتر، حاشیه سود شرکتهای شاخص استاندارداند پورز است. پیشبینی شده این رقم ۸/ ۱۲ درصد خواهد بود. بهرغم نگرانیهایی که درباره کمبود نیروی کار، نرخ بالاتر تورم و اختلالها در زنجیره تامین وجود دارد، این رقم بالاترین میزان از سال ۲۰۰۸ است. سال گذشته این رقم ۶/ ۱۲ درصد بود. البته حاشیه سود هر بخش با بخش دیگر بسیار متفاوت است. بخش فناوری، ساختوساز و مالی حاشیه سود ۱۵ درصدی و بخش صنعت، انرژی و کالاهای مصرفی حاشیه سود ۱۰ درصدی خواهند داشت.
موضوع دیگری که اهمیت دارد، تغییرات نرخ تورم است که درباره آن هیچ قطعیتی وجود ندارد و به همین دلیل پیشبینی عملکرد بازارهای مختلف آسان نیست. سال گذشته میلادی شرکتها بهرغم رشد هزینهها توانستند حاشیه سود خود را به خوبی مدیریت کنند. در واقع آنها هزینهها را به مشتریها منتقل کردند و همزمانبرکارآیی عملیاتهای خود افزودند. با این حال، افزایش نرخهای بهره همواره تاثیرات منفی بر بورس دارد. معاون رئیس موسسه مدیریت سرمایه آر بیسی میگوید: «هر بار بانک مرکزی آمریکا عملیات افزایش نرخهای بهره را شروع میکند، بورس تحتتاثیر قرار میگیرد. این درحالی است که به لحاظ تاریخی در دورههایی که بانک مرکزی نخستین افزایش را در نرخهای بهره ایجاد میکند، شاخص استاندارداند پورز عملکرد مثبت دارد. این سوال مطرح است که آیا سالجاری بانک مرکزی با اقدامات خود زمینه عملکرد منفی بورس را فراهم خواهد کرد یا نه؟ در پاسخ باید گفت بله در نهایت چنین خواهد شد اما قبل از آن که این اتفاق رخ دهد، باید سیاستهای پولی از حالت انبساطی کنونی به حالت انقباضی تغییر کند و این فرآیند تغییر بسیار تدریجی خواهد بود. »
پیشبینی میشود بانک مرکزی آمریکا در نشست ماه مارس نرخهای بهره را بالا ببرد و احتمالا در ماه آوریل نیز بار دیگر این اقدام را انجام خواهد داد. اکثر مقامات بانک مرکزی پیشبینی کردهاند در سالجاری این نهاد سه بار نرخها را بالا میبرد. حوزه جذاب سرمایهگذاری در سالجاری مثل سال قبل، سهام است. دلیل جذابیت سهام صرفا این نیست که کاهش برنامههای حمایتی بانکهای مرکزی تدریجی است بلکه همچنین علت این است که نقدینگی عظیمی که برای جبران خسارتهای همهگیری به اقتصاد تزریق شده، همچنان سبب رونق اقتصاد است و حداقل تا دو سال آینده به رونق بورس کمک میکند. نکته دیگر این است که تقاضای انباشته سبب میشود میزان مصرف خانوارها بالا باقی بماند و شرکتها در آینده به پر کردن انبارها و سرمایهگذاری اقدام خواهند کرد. به این ترتیب هیچ نشانهای از رکود وجود ندارد. نرخ بالای تورم به بانکها لطمه میزند، زیرا ارزش کنونی وامهای جاری را که در آینده بازپرداخت میشوند، از میان میبرد.