رهبری چین در بازار
تحلیلگران معتقدند در آینده نه‌چندان دور، بازار خودروی اروپا مملو از خودروهای برقی چین خواهد شد. پرسش بعدی این است که چگونه خودروسازان چینی توانسته‌اند، در بخش خودروهای برقی به چنین جایگاهی برسند و چرا قیمت محصولات آنها پایین‌‌‌تر است؟ بهتر است، ابتدا به واگرایی شدید قیمت خودروهای برقی در بازار اروپای غربی و بازار چین بپردازیم. بنا به اطلاعات منتشرشده از سوی شرکت داده‌پردازی «جیتو داینامیکس» که در حوزه بازار خودرو تحقیق می‌کند، میانگین قیمت یک خودروی برقی در چین، از سال ۲۰۱۱ تاکنون، از ۴۱هزار و ۸۰۰یورو به ۲۲هزار و ۱۰۰یورو کاهش یافته است که کاهش ۴۷درصدی آن را نشان می‌دهد. این در حالی است که میانگین قیمت یک خودروی برقی در اروپا، طی همین مدت، از ۳۳هزار و ۳۰۰یورو به ۴۲هزار و ۵۲۰یورو افزایش یافته است؛ یعنی رشد ۲۸درصدی قیمت‌ها. در بریتانیا متوسط قیمت یک خودروی برقی، ۵۲درصد بالاتر از خودروی مشابه با موتور درون‌سوز است. این میزان تفاوت قیمت، مانع بزرگی در برابر رشد استفاده از خودروهای برقی است.
شبکه کوچک و ناکافی ایستگاه‌های شارژ در بسیاری از کشورهای اروپایی و برخی کمبودها در خودروهای برقی نسبت به خودروهای بنزینی، عواملی هستند که در حرکت مصرف‌کنندگان به سوی خودروها مانع ایجاد می‌کنند. اگر دارندگان خودروهای متعارف تصمیم بگیرند خودروی برقی بخرند، مشوق‌های مالی برای آنها اندک است و درست همین‌جاست که خودروسازهای چینی وارد میدان می‌‌‌شوند. راس داگلاس، یکی از متخصصان بازار خودرو در فرانسه میگوید: «برای نخستین‌بار اروپاییها شاهد رقابت خودروسازهای چینی هستند. چینیها خودروهایی با کیفیت مناسب، قیمت‌های رقابتی و فناوری قابل‌قبول به بازارهای اروپایی عرضه می‌کنند.» از دید او سه عامل سبب می‌شود که چین به چنین تهدیدی برای هژمونی تولیدکنندگان سنتی خودرو در اروپا تبدیل شود.
مزیت‌های خودروهای چینی چیست؟ داگلاس میگوید: «نخست اینکه چینیها بهترین فناوری باتری را دارند و تعداد زیادی مولفه مهم، نظیر فرآیند کبالت و یون لیتیوم را در باتری‌ها گنجانده‌اند. دومین مزیت این است که چینیها میزان زیادی فناوری ارتباطی، نظیر اینترنت نسل‌پنجم و هوش مصنوعی دارند که خودروهای برقی به آنها نیاز دارند. سومین موضوع هم این است که خودروسازهای چینی از حمایت فراگیر دولت برخوردارند و دولت چین مایل است، این کشور به بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای برقی در جهان تبدیل شود.» با اینکه درباره توانمندی‌های عظیم خودروسازهای چینی هرگز تردیدی وجود نداشته، اما این سوال مطرح است که چین می‌تواند به اندازه غربی‌‌‌ها نوآور باشد یا خیر؟ پاسخ این سوال، به شکل فناوری‌هایی که چینیها می‌توانند در خودروهای برقی خود به کار بگیرند و باتری‌هایی که تولید می‌کنند، نهفته است.
واقعیت این است که بخشی از این صنعت در چین هنوز هم از یارانه دولتی استفاده می‌کند. موضوع دیگری که باید به آن دقت کرد، قیمت خودروهای برقی است. مصرف‌کنندگان با درآمد متوسط طی چند سال آینده، جذب محصولات خودروسازهای چینی نظیر «شپنگ»، «نیو» و «لی‌آوتو» خواهند شد. مقررات کنونی اتحادیه اروپا، عمدتا زمینه‌‌‌ساز سوددهی خودروهای برقی گران‌تر و بزرگ‌تر است و این به زیان خودروهای کوچک خواهد بود. یکی از تحلیلگران بازار خودرو در اروپا میگوید: «اگر اروپاییها تغییری در این وضعیت ایجاد نکنند، این بخش به کنترل چین در خواهد آمد.» خودروهای برقی کوچک تولید چین، نظیر «وولینگ هنگوانگ مینی» که در این کشور بسیار محبوب است، در آینده مورد توجه مصرف‌کنندگان اروپایی قرار خواهد گرفت؛ مگر آنکه در قیمت خودروهای برقی اروپایی تغییر عمده‌ای ایجاد شود. از خودروی یادشده، هر ماه به طور متوسط، ۳۰هزار دستگاه در چین فروخته می‌شود و طی یک‌سال اخیر، پرفروش‌ترین خودروی برقی در این کشور بوده است.
البته تولید زیاد خودروهای برقی در چین بدون مانع نبوده است. بنا به اعلام وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین، در حال حاضر، گزینه‌های بسیار زیادی وجود دارد و بازار خودروهای برقی چین با خطر مواجه است. در سال‌های اخیر، تعداد سازندگان خودروی برقی در این کشور به ۳۰۰کارخانه رسیده است. یکی از تحلیلگران میگوید: «در آینده، این سازندگان باید بزرگ‌تر و قدرتمندتر شوند. در حال حاضر، تعداد آنها بیش از حد زیاد است و باید از ظرفیت‌ها به طور کامل استفاده شود. تلاش کرده‌‌‌ایم خودروسازهای یادشده را به ادغام و تغییر ساختار تشویق کنیم تا تمرکز در بازار افزایش یابد.»
داگلاس میگوید: «چینیها میخواهند بازار خودروهای خود را در اروپا تثبیت کنند و در نهایت، یارانه‌‌‌ها را حذف خواهند کرد. اینها بزرگ‌ترین گام‌هایی است که چین برای رسوخ به بازار اروپا برمی‌دارد. آنها میخواهند در حوزه تولید خودروهای برقی، به جایگاه شرکت اپل در بازار تلفن همراه برسند؛ یعنی به یک برند جهانی با کیفیت بالا تبدیل شوند. برای چینیها بسیار مهم است که بتوانند، خودروهای برقی خود را در اروپا بفروشند؛ زیرا اروپا استاندارد کیفیت است. اگر اروپاییها حاضر باشند، خودروهای برقی چینی بخرند؛ این یعنی این خودروها به کیفیتی که سعی دارند برسند، رسیده‌‌‌اند. اگر تولیدکنندگان و قانون‌گذاران اروپایی، بر جذابیت خودروهای برقی تولید اروپا از هر جهت نیفزایند، شرکت‌های خودروساز چین، سهم بزرگی از بازار خودروهای برقی اروپا را تصاحب خواهند کرد و روزی فرا خواهد رسید که محصولات آنها به اندازه محصولات پژو و رنو در خیابان‌‌‌های اروپا مشاهده خواهد شد.»
خودروسازهای بزرگ اروپایی با سرعت‌های مختلف، در جهت تولید خودروهای برقی در حرکت هستند؛ اما از آنجا که ۱۰کشور اروپایی و تعداد زیادی از شهرهای این قاره قصد دارند، فروش خودروها با موتور درون‌سوز را از سال ۲۰۳۵ ممنوع کنند، شرکت‌های خودروساز به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که نباید از این تحول عقب بمانند. موضوع مهم دیگر، زیرساخت‌‌‌های استفاده از خودروهای برقی است. داده‌‌‌های یک گروه تحقیقاتی نشان می‌دهد، ۷۰درصد ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در اتحادیه اروپا در سه‌کشور این اتحادیه، یعنی هلند، فرانسه و آلمان، تمرکز پیدا کرده است. اما به‌رغم موانع مختلفی که وجود دارد، حرکت به سوی استفاده گسترده از خودروهای برقی ادامه پیدا خواهد کرد.
هر یک از خودروسازهای بزرگ اروپایی، تاریخی را برای متوقف‌کردن تولید خودروهای متعارف و صرفا تولید خودروهای برقی اعلام کرده‌اند. شرکت «ولوو» سوئد قصد دارد تا سال ۲۰۳۰، تولید خودروهای یادشده را متوقف کند و مدیر فناوری این شرکت میگوید، هیچ آینده بلندمدتی برای خودروهایی با موتور درون‌سوز وجود ندارد. از سوی دیگر، شرکت «فولکس‌واگن» اعلام کرده است که از سال ۲۰۳۵، تمام خودروهایی که در اروپا به فروش می‌‌‌رسند، برقی خواهند بود. شرکت «رنو» که پرفروش‌ترین خودروساز اروپاست، اعلام کرده است که قصد دارد ترتیبی دهد تا سال ۲۰۳۰، ۹۰درصد خودروهایی که می‌فروشد، برقی باشند. طی سال‌های آینده، تمامی خودروسازهای بزرگ اروپایی و غیر‌اروپایی‌‌‌ها، ده‌ها مدل جدید خودروی برقی معرفی خواهند کرد. شرکت «هوندا» سال ۲۰۴۰ را برای متوقف کردن تولید خودروهای با موتور درون‌سوز تعیین کرده است. شرکت «فورد» هم اعلام کرده است که تا سال ۲۰۳۰ تمام خودروهای شخصی را که در اروپا به فروش می‌‌‌رساند، برقی خواهد کرد.
