اشتیاق تقاضا؛ محدودیت عرضه
همزمان با افزایش قیمت جهانی انرژی و نگرانی‌هایی که درباره تاثیر این تحول وجود دارد، فرانسیسکو بلانک، رئیس بخش تحقیقات مواد خام در بانک «مریل لینچ» چهار سناریو را برای افق بازار تا پایان سال آینده میلادی مطرح کرده است. در این سناریوها پیش‌بینی شده که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، اما زیان‌های تحقق برخی از این سناریوها بزرگ است. درباره آنچه در بازار نفت، گاز طبیعی و دیگر منابع انرژی رخ نخواهد داد، دیدگاه‌های گوناگونی مطرح و در هر یک از این دیدگاه‌ها فرض‌هایی در نظر گرفته شده است، اما با توجه به ابهام‌هایی که درباره برخی روندهای کنونی وجود دارد، نمی‌توان با دقت مسیر حرکت بازارها را پیش‌بینی کرد.
در سناریوی نخست که از سوی بلانک مطرح شده است، رشد قیمت انرژی به کاهش شدید نرخ رشد اقتصاد جهان منجر خواهد شد. بلانک رشد کنونی قیمت‌ها را به رشد قیمت‌ها بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ شبیه دانسته است. در ابتدای سال ۲۰۰۷ قیمت نفت برنت ۵۰دلار در هر بشکه بود که در پایان سال تقریبا دو برابر شد و به ۹۶دلار رسید. در ژوئیه سال بعد، یعنی سال ۲۰۰۸، قیمت‌ها به رقم بی‌سابقه ۱۵۰دلار افزایش یافت، اما با شروع بحران مالی، شاهد سقوط قیمت‌ها بودیم. بلانک معتقد است که اگر شاهد رشد مشابه آن دوره در قیمت نفت باشیم، فعالیت‌‌‌های اقتصادی به‌شدت کاهش می‌یابد و بسیاری از کارخانه‌ها مجبور می‌‌‌شوند، به طور کامل فعالیت خود را متوقف کنند و این روند در نهایت به رکود اقتصاد جهان منجر خواهد شد. در واقع، رشد قیمت انرژی در دوره حاضر، از پیش برخی کسب‌وکارها به‌ویژه در اروپا و آمریکا را مجبور کرده است که فعالیت‌شان را متوقف کنند.
در دومین سناریو، بر میزان تولید انرژی افزوده می‌شود و جایگزین‌هایی برای انرژی‌های فسیلی در نظر گرفته خواهد شد. افزایش قیمت هر کالا تولیدکننده را تشویق می‌کند که بر تولید بیفزاید یا جایگزین‌های ارزان‌تر برای آن بیابد. در ایالات‌متحده، تولیدکنندگان نفت شیل اعلام کرده‌اند که در سال آینده سرمایه‌گذاری بیشتری برای اکتشاف و استخراج نفت انجام خواهند داد. البته بعید است میزان سرمایه‌گذاری و افزایش تولید نفت چشمگیر باشد؛ زیرا شرکت‌های یادشده بیشتر ترجیح می‌دهند، به سهامدارانشان سود بدهند و میزان سرمایه‌گذاری زیاد نخواهد بود. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که همزمان با افزایش قیمت گاز طبیعی و زغال‌سنگ، برخی شرکت‌ها به سمت استفاده از نفت روی آورده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که این حرکت سبب رشد ۵۰۰هزار بشکه‌ای تقاضای روزانه برای نفت خواهد شد.
طبق سومین سناریو، زمستان امسال دمای هوا خیلی کاهش نخواهد یافت و اگر چنین شود، مشکل کمبود انرژی به‌طور موقت حل خواهد شد. در حال حاضر، یکی از دلایل رشد قیمت انرژی در جهان، نزدیک شدن به زمستان یا دوره‌ای است که بر تقاضا برای گاز طبیعی و زغال‌سنگ برای گرم کردن خانه‌ها افزوده می‌شود. در حالی که قیمت‌ها بالا باقی مانده، خریداران در سراسر جهان در حال رقابت برای خرید هستند. چند روز قبل، اداره اطلاعات انرژی آمریکا به آمریکایی‌ها هشدار داد که برای افزایش رقم صورتحساب‌های انرژی خود در زمستان آماده باشند. اما این احتمال وجود دارد که در زمستان امسال، دمای هوا خیلی کاهش نیابد. در این حالت چه خواهد شد؟ طبیعی است که اگر زمستان امسال گرم‌تر از انتظار باشد، تقاضا کاهش خواهد یافت و به باور بلانک، مشکل کنونی در بازار انرژی به طور موقت حل می‌شود.
در چهارمین سناریو، افزایش نرخ بهره سبب کاهش مصرف انرژی می‌شود. بلانک می‌گوید، ممکن است در ماههای آینده کاهش برنامههای حمایتی بانک مرکزی آمریکا، یعنی کم کردن خرید اوراق قرضه و افزایش نرخ‌های بهره، از نرخ رشد اقتصاد و مصرف انرژی بکاهد. بانک مرکزی آمریکا مدتی است موضوع شروع کاهش خرید اوراق قرضه را مطرح کرده و پیش‌بینی شده است که از ماه آینده، به‌تدریج از میزان خرید ماهانه اوراق یادشده کاسته خواهد شد. همچنین عده‌‌‌ای معتقدند که این نهاد، سال آینده نرخ‌های بهره را بالا می‌برد؛ زیرا از یکسو وضعیت بازار کار مطلوب است و از سوی دیگر، نرخ تورم بالاست و ممکن است بالاتر هم برود.
بانک مرکزی تلاش کرده بازارها را برای کاهش برنامههای حمایتی خود آماده کند و مبنای تصمیم‌گیری این نهاد در حوزه سیاست‌‌‌های پولی، وضعیت اقتصاد است. بنابراین طی ماههای آینده داده‌ها از اقتصاد اهمیت زیادی برخوردارند. بلانک می‌گوید، به یاد داشته باشید که می‌توانید دلار، یورو و پزوی فیلیپین را چاپ کنید، اما نمی‌توانید مواد خام را چاپ کنید. سرعت کاهش محدودیت‌های مربوط به مهار کرونا یک عامل دیگر است که بر قیمت انرژی تاثیر می‌‌‌گذارد. تحلیلگر بانک «ای‌ان‌زد» می‌گوید: «کاهش محدودیت‌ها به رشد مصرف منجر خواهد شد و حرکت از گاز به نفت سبب می‌شود، تقاضا در سه‌ماهه کنونی ۴۵۰هزار بشکه در روز بالا برود.»
