تایوان در کانون نزاع

ین نی لی سی‌ان‌بی‌سی دیپلمات پیشین سنگاپور می‌گوید: «تایوان خطرناک‌ترین مولفه در روابط بین چین و آمریکاست. اما بروز یک جنگ بین دو کشور غیرمحتمل است. طی دوره جنگ سرد بین شوروی سابق و آمریکا که چهار دهه طول کشید،‌ بازدارندگی هسته‌ای سبب شد صلح بین دو طرف حفظ شود. احتمالا در موضوع تایوان نیز همین عامل از بروز جنگ جلوگیری خواهد کرد.» طبق نظریه بازدارندگی هسته‌ای، وحشت از آنکه یک کشور برای تلافی حمله کشوری دیگر از سلاح هسته‌ای استفاده کند، از حمله کشور خارجی جلوگیری می‌کند. پکن ادعا می‌کند تایوان- که یک جزیره خودمختار و دموکراتیک است- باید به چین بپیوندد و اگر لازم باشد از زور استفاده خواهد کرد. حزب حاکم کمونیست چین که چندی پیش صدمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت، هرگز بر تایوان حاکمیت نداشته است. در چند سال اخیر آمریکا به تایوان نزدیک‌تر شده و این اقدام زمینه خشم چین را فراهم کرده است.

چین معتقد است تایوان هیچ حقی برای داشتن دیپلماسی مستقل از چین ندارد. نخست‌وزیر پیشین استرالیا می‌گوید: «متحد کردن تایوان با چین یک پروژه ناتمام حزب کمونیست چین است. ارتش چین سال‌ها است برای بازگرداندن تایوان به حاکمیت چین برنامه‌ریزی کرده است و اگر شی‌جین‌پینگ اواخر سال آینده بار دیگر به رهبری حزب کمونیست چین انتخاب شود، ممکن است ارتش چین برای اجرای این برنامه خود اقدام کند.» شی‌جین‌پینگ که از سال ۲۰۱۳ رئیس‌جمهوری چین بوده به احتمال بسیار زیاد بار دیگر به این سمت انتخاب خواهد شد، زیرا محدودیت دوره‌های ریاست‌جمهوری در این کشور حذف شده است. نخست‌وزیر پیشین استرالیا در مصاحبه با خبرگزاری سی‌ان‌بی‌سی گفت: «به اعتقاد من در آینده شاهد دورانی خواهیم بود که در آن پکن مسوول بررسی گزینه‌ها برای متحد کردن تایوان با چین خواهد بود. در واقع اواخر دهه حاضر و اوایل دهه بعد نوعی اتحادیه سیاسی به‌وجود خواهد آمد. این رویداد یک رویداد خطرناک خواهد بود.» تحلیلگران معتقدند ریسک رویارویی نظامی بین چین و آمریکا بر سر تایوان درحال افزایش است. رئیس موسسه خاورمیانه در دانشگاه ملی سنگاپور می‌گوید: «هر زمان ممکن است اتفاقی رخ دهد اما هر دو طرف یعنی چین و آمریکا حداکثر تلاش خود را خواهند کرد تا اگر رویارویی رخ داد، محدود باقی بماند.»  دو هفته پیش آمریکا و تایوان مذاکرات تجاری خود را که برای مدت‌های طولانی متوقف شده بود، از سر گرفتند. این گفت‌وگوها که طبق توافق‌نامه چارچوب تجارت و سرمایه‌گذاری انجام می‌شود، آخرین بار در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما انجام شده بود. تایوان اعلام کرده امیدوار است دو طرف به تدریج به سمت توافق تجاری حرکت کنند البته مشخص نیست آیا بایدن با حصول چنین توافقی موافق است یا نه. تایوان به عنوان عضو سازمان تجارت جهانی حق دارد با دیگر اعضای این سازمان مذاکرات تجاری انجام دهد. در گذشته چین از مذاکرات تجاری تایوان با سنگاپور و نیوزیلند حمایت کرده است. اما از دید چین، مذاکره بین آمریکا و تایوان قابل قبول نیست. البته پکن معتقد نیست این مذاکرات به معنای حمایت آمریکا از استقلال تایوان است.