وداع بایدن با افغانستان
تصمیم بایدن برای خارج کردن سربازان آمریکایی از افغانستان در یازدهم سپتامبر، یکی از پر پیامدترین تصمیم‌هایی است که او تاکنون اتخاذ کرده است. به‌رغم وخیم‌تر شدن اوضاع امنیتی افغانستان، گزارش‌های منفی اطلاعاتی و این احتمال که در هفته‌ها و ماه‌های آینده کاخ‌سفید با تصاویر وحشتناک از رنج انسان‌ها و کشتارها مواجه شود، بایدن قول داده صرف‌نظر از شرایط حاکم بر افغانستان، نیروهای آمریکایی را از این کشور خارج خواهد کرد. واقعیت این است که شرایط به شکل فزاینده درحال بدتر شدن است. با آنکه برنامه‌ریزان نظامی و تحلیلگران امنیتی از گذشته‌های دور ارزیابی‌های متفاوت از اوضاع افغانستان داشته‌اند، اما اکنون آنها بر سر یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن این است که دولت افغانستان ممکن است طی ۶ ماه آینده سقوط کند.
با این حال، سفر رئیس‌جمهوری افغانستان به آمریکا فرصتی بود تا نشان دهد که او همچنان از پشتیبانی مالی غرب حتی بدون حضور نظامی آمریکا در افغانستان برخوردار است. او به خبرنگاران گفت: «ما کاملا از اینکه این تصمیم به این شکل اتخاذ شده، یعنی افغانستان به فراموشی سپرده نمی‌شود، راضی هستیم. این یک فصل جدید در روابط دو کشور است.» از ابتدای ماه می یعنی زمانی که خروج نیروهای آمریکایی آغاز شد، نیروهای طالبان بسیاری از مناطق شمال افغانستان از جمله مناطقی که قدرتمند و نفوذناپذیر تصور می‌شد را به تصرف درآورده است. همزمان با تداوم درگیری‌ها، آقای غنی تلاش می‌کند روحیه نیروهای دولتی را تقویت کند اما طالبان مصمم است اکنون که مذاکرات صلح قطر متوقف شده، در جبهه نظامی به پیروزی‌هایی دست پیدا کند. همزمان با کاهش حمایت‌های هوایی آمریکا، نیروهای امنیتی افغانستان عموما روحیه خود را از دست داده‌اند و منتظر هستند تا نیروهای ویژه، مناطق به تصرف درآمده از سوی طالبان را آزاد کنند. نیروی هوایی افغانستان نیز با مشکلات گوناگون مواجه است. اما بایدن قصد ندارد تغییری در برنامه خود بدهد. بنا به نظرسنجی آسوشیتدپرس در سال گذشته، تنها ۱۲ درصد آمریکایی‌ها اخبار مربوط به حضور نظامی آمریکا در افغانستان را از نزدیک دنبال می‌کردند. مقامات دولت آمریکا می‌گویند حداقل سه عامل مهم در شکل‌دهی به تصمیم بایدن موثر بوده‌اند. نخستین عامل، احتمال قوی شکست مذاکرات صلح قطر بین طالبان و دولت افغانستان است. آنها می‌گویند شکست ترامپ در پایبند کردن طالبان به رعایت شروط توافق امضا شده در فوریه سال گذشته در این زمینه موثر بوده است. زمانی که بایدن در کاخ‌سفید مستقر شد تعداد سربازان آمریکایی مستقر در افغانستان به ۳۵۰۰ نفر کاهش یافته بود و طالبان در جنگ به پیروزی‌هایی رسیده بود در نتیجه انگیزه‌ای برای مذاکره و چانه‌زنی نداشت. با توجه به این وضعیت، دومین عامل مهم تصمیم بایدن این بود که اگر آمریکا به توافق صلح احترام نگذارد و نیروهای آمریکایی افغانستان را ترک نکنند، نیروهای باقیمانده مورد حمله طالبان قرار خواهند گرفت. طالبان پس از امضای توافق‌نامه به شکل‌گیری چنین وضعیتی تمایل نداشت. در سناریوی جدید، نیروی هوایی آمریکا می‌تواند طالبان، القاعده و نیروهای دولت اسلامی را تحت کنترل داشته باشد اما هیچ موفقیت سیاسی روشنی برای جنگی که مدتی طولانی ادامه داشته وجود ندارد. سخنگوی کاخ‌سفید گفته است: «رئیس‌جمهوری تصمیمی را گرفته که با دیدگاه او سازگار است. او معتقد است پیروزی در این جنگ ممکن نیست و باید سربازان آمریکایی پس از ۲۰ سال به کشور بازگردند. یک علت دیگر تصمیم ما این است که اگر ما سربازان‌مان را در افغانستان ترک می‌کردیم، این ریسک وجود داشت که طالبان از اول ماه می به آنها شلیک کند. در نهایت سومین دلیل تصمیم بایدن این است که مقامات اطلاعاتی آمریکا به رئیس‌جمهوری گفته‌اند تهدید القاعده و دولت اسلامی برای آمریکا به‌شدت کاهش یافته است و افزایش این تهدید حداقل دو سال زمان نیاز دارد. پنتاگون برای مقابله با این تهدید از پیش پهپادهای نظامی را در پایگاه‌های آمریکا در خلیج فارس مستقر کرده است، اما بدون کمک سربازان دولت افغانستان و جاسوس‌ها، شناسایی اهداف خطرناک در خاک افغانستان بسیار دشوارتر است و ریسک هدف قرار گرفتن غیرنظامیان در حملات هوایی آمریکا افزایش خواهد یافت. دولت آمریکا رئیس‌جمهوری افغانستان را از تداوم ارائه کمک‌های مالی از جمله ۲۶۶ میلیون دلار کمک انسان‌دوستانه، ۳/ ۳میلیارد دلار کمک امنیتی و ۳ میلیون دز واکسن شرکت جانسون‌اند‌جانسون و همچنین دستگاه ونتیلاتور مطمئن کرده است. در افغانستان تلاش‌ها برای مقابله با موج سوم ویروس کرونا به دلیل درگیری‌های نظامی گسترده در سرتاسر کشور با مانع مواجه شده است.
پس از خروج نظامیان آمریکا از افغانستان یک گروه امنیتی کوچک برای حفاظت از سفارت آمریکا باقی خواهند ماند. واشنگتن همچنین به‌زودی جابه‌جایی گروهی از مترجمان و دیگر کسانی که به آمریکایی‌ها کمک کرده‌اند و در خطر قرار دارند را آغاز خواهد کرد. سخنگوی کاخ‌سفید گفته است: «کسانی که در مسیر گرفتن ویزا هستند و از پیش به‌دلیل ترس از اقدامات تلافی‌جویانه طالبان از افغانستان گریخته‌اند، مشمول برنامه جابه‌جایی هستند.» اما کاخ‌سفید با یک تابستان طولانی و دشوار مواجه است. لیزا کورتیس از مقامات ارشد شورای امنیت ملی آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ می‌گوید: «نمی‌شود به مدت ۲۰ سال سربازان ما در کنار نیروهای دولتی افغانستان با طالبان بجنگند و سپس به ناگهان آمریکا دست از حمایت از آنها بکشد. همه می‌دانند که نیروهای ما باید از افغانستان خارج شوند اما این کار باید با مسوولیت‌پذیری انجام شود و نیز نیروهای افغان آمادگی خروج آمریکایی‌ها را داشته باشند.»
