ماه سرنوشتساز
رئیس موسسه سلامت جهانی در دانشگاه ژنو معتقد است قبل از فصل مسافرتها در تابستان باید میزان همهگیری بهشدت کاهش یافته باشد. در واقع هدف باید به حداقل رساندن میزان همهگیری در تمامی مناطق باشد و تا قبل از تحقق این هدف، بازگشایی اقتصادها و شروع سفرها خطرناک خواهد بود. او میگوید: «اگر مایل نیستیم بار دیگر با مشکلات قبلی مواجه شویم، ضروری است ابتلاها و همهگیری به سطوح بسیار پایینتر کاهش یابد. اگر در بخشهایی از اتحادیه اروپا میزان همهگیری متوسط و بالا باشد، در تابستان و پاییز وضعیت پیچیده خواهد شد.» گزارش مرکز اروپایی کنترل و پیشگیری از بیماریها حاکی است، میزان ابتلاها نسبت به ابتدای ماه آوریل تقریبا به نصف کاهش یافته است. این کاهش حاصل افزایش سرعت واکسیناسیون است و سیاست اتحادیه اروپا در حوزه واکسیناسیون، یعنی در اولویت قرار دادن گروههای آسیبپذیر در جامعه به کاهش مرگ و میرها کمک کرده است. در واقع به این گروه نسبت به گروهی که در معرض ریسک بالاتر ابتلا به کرونا هستند اولویت داده شده است.
بنا به اعلام یک گروه تحقیقاتی، حدود ۳۰ درصد جمعیت اتحادیه اروپا تاکنون حداقل یک دز واکسن کرونا دریافت کردهاند و این دو برابر رقم مربوط به ماه گذشته است. اما میزان واکسیناسیون همچنان نسبت به کشورهایی نظیر آمریکا و بریتانیا پایینتر است. یک نکته مهم این است که میزان حفاظت در برابر ویروس پایینتر از آن است که از رشد مجدد موارد ابتلا همزمان با لغو محدودیتها جلوگیری شود. تغییر موارد ابتلا و بستری شدنها حداقل دو هفته پس از تغییر مقررات رخ میدهد. همچنین اثرگذاری تغییر مقررات بر میزان مرگومیرها زمانبرتر است بنابراین هنوز خیلی زود است که بخواهیم درباره روندهای آینده اظهارنظر کنیم. باید دید آیا واکسیناسیون سریعتر میتواند موارد ابتلا را به شکل پایدار کاهش دهد یا آنکه کاهش محدودیتها ممکن است بار دیگر سبب افزایش گسترده همهگیری شود.
ماه آینده یک ماه سرنوشتساز است. در فرانسه رئیس بخش مراقبتهای ویژه یک بیمارستان و مشاور دولت، درباره برنامه دولت برای بازگشایی اقتصاد در پایان ماه ژوئن ابراز نگرانی کرده است. او میگوید: «برنامه یاد شده بدون هرگونه معیار پزشکی، یک زمان مشخص را برای بازگشایی اقتصاد و عادی شدن فعالیتها اعلام کرده است و این بسیار نگرانکننده است. باید زمان بازگشایی به وضعیت مهار همهگیری وابسته باشد.» در فرانسه برخی فعالیتهای غیرحیاتی از جمله رستورانها بازگشایی شدهاند و این در حالی است که رقم موارد جدید ابتلا به کرونا پایین نیست. نخستوزیر در دفاع از این برنامه میگوید: «برنامه بازگشایی یک برنامه تدریجی است. ما بالاخره درحال خروج از بحران هستیم و این خروج قطعی است. برای موارد محدود رشد همهگیری در برخی مناطق تدابیری در نظر گرفته شده است.» اما او درباره جزئیات این تدابیر توضیحی نداده است.
این درحالی است که پنل مشاوره علمی فرانسه از دولت خواسته است رویکردی مشابه رویکرد آلمان اتخاذ کند. در آلمان قبل از اجرای هر مرحله از بازگشایی اقتصاد ضروری است میزان همهگیری تا حدی مشخص کاهش پیدا کند. ماه جاری میلادی پس از آنکه موارد همهگیری طی هفت روز به ۵/ ۹۶ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر کاهش یافت، مقامات آلمان قرنطینه شش ماهه را پایان دادند. این نخستین بار از بیستم ماه مارس است که موارد ابتلا به زیر ۱۰۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر کاهش یافته است. در باواریا از دهم ماه جاری به سینماها و تئاترها اجازه داده شده فعالیتشان را از سر بگیرند؛ اما اگر موارد ابتلا بار دیگر به بالاتر از ۱۰۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر افزایش یابد، بهطور خودکار محدودیتهای خاص نظیر منع آمد و شد در شب اعمال خواهد شد. با این حال رئیس موسسه رابرت کخ که نهاد اصلی سلامت عمومی در آلمان است، هشدار داده که هنوز هم موارد ابتلا در این کشور بالاست زیرا از ۴۱۲ منطقه آلمان در ۱۷۳ منطقه موارد ابتلا در هر ۱۰۰ هزار نفر بالاتر از ۱۰۰ نفر است. وزیر بهداشت آلمان میگوید: «با آنکه اعداد و ارقام اخیر رضایتبخش است، اما مردم باید کاملا مراقب باشند که اطمینان به بهبود اوضاع، به بیتوجهی به تدابیر محافظتی تبدیل نشود.»
در اسپانیا نگرانیهای مشابه وجود دارد. در این کشور تدابیر محدودکننده فعالیتهای اقتصادی نهم ماه جاری لغو شد. این امر به خوشحالی مردم و بحثهای تند سیاسی منجر شده است. در این کشور برخی مناطق به کسبوکارها اجازه فعالیت دادهاند، درحالیکه در برخی مناطق محدودیتها ادامه دارد. واکنش اولیه مردم به لغو برخی محدودیتها بسیار مثبت بود و در مادرید و چند شهر بزرگ دیگر جشنهایی برگزار شد، اما سیاستمداران چندان خوشبین نیستند. حزب مردم که حزب مخالف دولت چپ گرای اسپانیاست، از دولت بهدلیل لغو محدودیتها بهشدت انتقاد کرده است؛ اما نخستوزیر میگوید: «تا واکسیناسیون ۷۰ درصد جمعیت تنها کمتر از ۱۰۰ روز باقی مانده است. دوره اعمال وضعیت هشدار به سر آمده است. دوره آینده دوره واکسیناسیون، واکسیناسیون و واکسیناسیون است.»
وضعیت هشدار در اسپانیا پایان یافته و میزان ابتلاها در این کشور نسبت به دیگر کشورهای بزرگ اروپایی پایینتر بوده است. اما در اسپانیا مانند دیگر کشورها آنچه بیشترین اهمیت را دارد روند همهگیری در هفتههای آینده است. یکی از ویروسشناسها در شهر لیون فرانسه که مشاور دولت است، وضعیت کنونی را یک وضعیت حیاتی توصیف کرده است. او میگوید: «وضعیت در آینده میتواند بسیار بهتر شود و افزایش سرعت واکسیناسیون به کاهش موارد ابتلا منجر میشود، اما باید مردم را متقاعد کنیم که تدابیر محافظتی را همچنان رعایت کنند.» بهنظر میرسد رهبران اروپا برای بازگشایی اقتصاد کاملا مصمم هستند؛ اما اثرات اقدام زودهنگام ممکن است نامطلوب باشد.