سورپرایز با یوآن دیجیتال
یوآن دیجیتالی شکلی از یوآن است که تراکنش‌های آن روی بلاک‌چین انجام می‌شود، اما برخلاف بلاک‌چین‌هایی که مورد استفاده بیت‌کوین و اتریوم هستند، بلاک‌چین یوآن دیجیتالی تحت نظارت بانک‌مرکزی چین است و این نهاد تصمیم می‌گیرد چه کسی از آن استفاده کند. تازه‌ترین دور آزمایش‌ها، ۱۰ برابر بزرگ‌تر از دوره قبلی است که پاییز سال قبل انجام شد. چین همچنین قصد دارد یوآن دیجیتال را به یک ارز قابل اتکای بین‌المللی تبدیل کند و از آن در آینده در کشورهای دیگر از جمله تایلند و امارات استفاده خواهد شد. هر قدم پکن به سمت جلو، احتمال تبدیل شدن چین به نخستین کشوری که ارز ملی خود را در یک سیستم بلاک‌چین تحت نظارت بانک‌مرکزی قرار می‌دهد افزایش می‌دهد. هنوز برای توزیع فراگیر یوآن دیجیتالی تاریخی تعیین نشده، اما به احتمال زیاد در ۱۲ ماه آینده یوآن دیجیتالی در سراسر چین در دسترس شهروندان قرار خواهد گرفت.
در مقابل، بانک‌های مرکزی غربی از جمله بانک‌مرکزی آمریکا، بانک‌مرکزی انگلستان و بانک‌مرکزی اروپا بسیار کند در مسیر راه‌اندازی ارز دیجیتالی خود حرکت کرده‌اند. آنها درباره اثرات راه‌اندازی این شکل از ارزها بر بانک‌ها و عملیات‌های خرد بانکداری و نیز رعایت نشدن حریم خصوصی نگران هستند.
ظهور یوآن دیجیتالی پرسش‌های مهمی درباره تبعات مالی جهانی این ارز مطرح می‌کند و سوالی که برای اقتصادهای بزرگ جهان مطرح است، این است که چطور باید به این ارز دیجیتالی واکنش نشان داد. یوآن دیجیتالی از پیش یک ابزار قانونی مبادله و پرداخت محسوب می‌شود. پرداخت‌هایی که با این ارز انجام می‌شود با پرداخت‌هایی که از طریق پلت‌فرم‌هایی نظیر علی‌پی و وی‌چت (و پی‌پال در غرب) انجام می‌شود به شکل بنیادی متفاوت است. این پلت‌فرم‌ها خیلی سریع مبادلات مالی را برای مشتری‌ها انجام می‌دهند. اما در پشت صحنه، دفاتر کل حاوی تعداد زیاد تراکنش‌ها بین بانک‌های مشتری و فروشنده قرار دارند. یوآن دیجیتالی به بانک‌های واسطه نیاز ندارد و برخلاف خدماتی که پلت‌فرم‌های یادشده ارائه می‌کنند برای تراکنش با یوآن دیجیتال کارمزد گرفته نمی‌شود. همچنین سرعت انجام تراکنش‌ها بسیار بالاتر خواهد بود.
نکته مهم دیگر این است که یوآن دیجیتالی برخلاف ارزهای دیجیتالی غیرمتمرکز نظیر بیت‌کوین از پشتیبانی دولت برخوردار است، به این معنا که انتشار آن درست شبیه انتشار پول متعارف است؛ در نتیجه امنیت بالایی دارد. به این ترتیب بانک‌مرکزی کنترل بهتری روی عرضه پول خواهد داشت زیرا برخلاف پول متعارف، بانک‌مرکزی می‌تواند تمامی تراکنش‌هایی که در هر زمان انجام می‌شود را زیر نظر داشته باشد. اما ظهور و گسترش استفاده از یوآن دیجیتالی سه خطر بزرگ به همراه دارد. تعداد زیادی از بانک‌های مرکزی مدت‌هاست به‌دنبال راه‌اندازی پول دیجیتالی خود هستند و در ژاپن و کره‌جنوبی پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شده است. همچنین اتحادیه اروپا اعلام کرده است که یوروی دیجیتالی چهار تا پنج سال دیگر رواج پیدا خواهد کرد. آن دسته از بانک‌های مرکزی که در این مسیر عقب می‌مانند با خطراتی مواجه خواهند بود.
نخستین خطر به پرداخت‌های بین‌المللی مربوط است. درحال‌حاضر اکثر تراکنش‌ها بین ارزها با استفاده از دلار به‌عنوان واسطه تراکنش و از طریق سیستم سوئیفت انجام می‌شود. این به معنای تقاضای بسیار بالا برای دلار است و این تقاضا مزایایی برای دلار دارد؛ برای مثال دولت آمریکا قادر می‌شود با هزینه پایین‌تر استقراض کند. یوآن دیجیتالی به سیستم سوئیچ یا دلار نیاز ندارد و گسترش استفاده از این ارز دیجیتالی بر استفاده از دلار در تجارت جهانی اثراتی خواهد داشت. چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ۱۲۰ کشور جهان است و هنگامی که یوآن دیجیتالی در معادلات جهانی مورد استفاده قرار گیرد بدون شک بر استفاده از دلار اثراتی مشاهده خواهد شد. چین اعلام کرده است که قصد ندارد یوآن دیجیتالی را جایگزین دلار کند و هدف از به‌کارگیری آن در معاملات بین‌المللی این است که به کشورها امکان داده شود بین روش‌های مختلف گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنند.
دومین خطر این است که اگر بانک‌های مرکزی تقاضا برای پول دیجیتالی را تامین نکنند این نیاز به شیوه‌ای دیگر تامین خواهد شد. چین در سده یازدهم در دوران سلسله سانگ، پول کاغذی را اختراع کرد اما استفاده از این شکل پول به‌سرعت درحال کاهش است. استفاده از کارت‌های اعتباری بدون تماس طی دوره همه‌گیری کرونا به‌سرعت افزایش یافته اما پول دیجیتالی گزینه بهتری است زیرا استفاده از آن هزینه پایین‌تری دارد.
سومین خطر این است که کشورهایی که ارز دیجیتالی راه‌اندازی نکنند، شاهد آن خواهند بود که بانک‌مرکزی کنترل خود بر سیاست‌های پولی را از دست خواهد داد و ارزهای دیجیتالی غیرمتمرکز نظیر بیت‌کوین یا ارزهای متمرکز نظیر دیم (Diem) که فیس‌بوک راه‌اندازی می‌کند، بر سیاست‌های پولی اثر خواهند گذاشت. به عبارت دیگر اگر این ارزهای غیر دولتی رواج پیدا کنند و از آنها برای پرداخت استفاده شود، مدیریت اقتصاد از طریق تعیین نرخ‌های بهره یا تغییر در عرضه پول توسط بانک‌مرکزی دشوارتر خواهد شد. بدون شک می‌توان استفاده از ارزهای دیجیتالی را ممنوع کرد. اما این کار، ایستادن در مقابل پیشرفت است و سبب می‌شود کشورها از مزایایی که این ارزها دارند محروم شوند. یوآن دیجیتالی زمانی در مسیر راه‌اندازی و توسعه قرار گرفته که تنش‌های جدی و نگران‌کننده‌ای بین چین، آمریکا و اروپا وجود دارد، به همین دلیل موفقیت چین در راه‌اندازی یوآن دیجیتالی، این کشور را به کشور پیشرو در این زمینه تبدیل می‌کند و مزایای اولین بودن چین، یک عامل نگرانی برای غرب است. نکته دیگر این است که وقتی یوآن دیجیتالی گسترش پیدا کند، دور زدن تحریم‌هایی که علیه مقامات چین به‌دلیل نقض حقوق‌بشر اعمال شده، بسیار آسان‌تر خواهد بود. با آنکه می‌توان علیه کسانی که از یوآن دیجیتالی استفاده می‌کنند، تحریم اعمال کرد اما این کار آسانی نیست و تبعاتی در پی دارد. با توجه به اثرات فراگیر شدن یوآن دیجیتالی و پیشرو بودن چین در حوزه ارز دیجیتال بانک‌مرکزی، بانک‌های مرکزی در غرب به‌ویژه بانک‌مرکزی آمریکا، اروپا و انگلستان باید فورا برنامه راه‌اندازی ارز دیجیتالی خود را آغاز کنند. بلاک‌چین شیوه پرداخت‌ها را دگرگون کرده و ریسک عقب‌ماندن از به‌کارگیری این فناوری، بزرگ‌تر از آن است که بتوان آن را نادیده گرفت.
