همه علیه «مودی»
موارد جدید روزانه ابتلا به کرونا در هند بالاتر از رکوردی است که دوم ژانویه در آمریکا به ثبت رسید. اما جمعیت هند تقریبا ۴ برابر جمعیت آمریکاست و از لحاظ نسبت موارد جدید ابتلا به کل جمعیت، آمریکا همچنان رکورددار است. البته این به آن معنا نیست که وضعیت همهگیری در هند نگرانکننده نیست. طبق آمار رسمی حدود ۱۷ میلیون نفر در این کشور به کرونا مبتلا شدهاند و تقریبا ۲۰۰ هزار نفر جان خود را از دست دادهاند. در واقع هند درحال عبور از بدترین فاز ممکن همهگیری است و کسی نمیداند وضعیت بهتر خواهد شد یا همچنان آمارها بالا خواهد رفت. عده زیادی از کارشناسان معتقدند برای مدتی اوضاع بدتر میشود و حالا این پرسش برای همه مطرح است که رهبران هند کجا هستند؟
وزرای ایالتی و مقامات محلی از ماه فوریه نسبت به شروع موج دوم هشدار داده بودند و اقداماتی برای آمادگی انجام شده بود. اما نکته نگرانکننده این است که بهنظر میرسد در دولت مرکزی خلأ مدیریت بحران وجود دارد. مودی، نخستوزیر هند، تا همین اواخر از اظهارنظر درباره وضعیت وخیم کشور اجتناب میکرد. او در ماه جاری به تلاشهایی که در سطح ملی برای ساخت واکسن و واکسیناسیون انجام شده اشاره کرد و گفت: «وضعیت همهگیری نگرانکننده است.» اما او خیلی دیر اقدامات لازم برای مهار موج کنونی را انجام داد. از سوی دیگر، با آنکه همه میدانند شرایط تا چه حد وخیم است و مقامات ایالتها فعالیتهای اقتصادی را محدود کردهاند، نخستوزیر همچنان از موفقیتهایی که در مهار کرونا حاصل شده ستایش میکند. اوایل ماه جاری دفتر نخستوزیری در یک بیانیه اعلام کرد: «بهرغم چالشهایی که وجود دارد ما اکنون از تجربه و منابع بیشتری برخوردار هستیم و واکسیناسیون درحال انجام است.»
سهشنبه هفته قبل مودی در نهایت مجبور شد بر اضطراری بودن شرایط تاکید کند. او در یک نطق آخر شب خطاب به مردم از تدابیر جدید برای مهار همهگیری سخن گفت. اما این اعتراف بسیار دیرهنگام انجام شد. هفته گذشته ۲۸ درصد کل موارد جدید ابتلا به کرونا در جهان در هند به ثبت رسید. یکی از فعالان حقوق بشر میگوید فرو رفتن هند در بحران و واکنش دیرهنگام دولت، نشاندهنده بحران تصمیمگیری در سیستم حاکمیتی کشور و بیلیاقتی دولت است.
مودی که به همراه حزب بهاراتیا جاناتا سال ۲۰۱۹ در انتخابات هند به پیروزی رسید از محبوبیت بالا در این کشور برخوردار است. حتی سال پیش که همهگیری سبب کاهش شدید تولید ناخالص داخلی کشور و بحران در وضعیت زندگی مردم شد، حمله رسانهها به مودی بسیار کمتر از حملاتی بود که در دیگر کشورها به دولتها شد. اما موج کنونی همهگیری بسیار شدیدتر از موج اول است و مردم پس از یکسال تحمل همهگیری و تبعات آن، دچار خستگی شده و به ستوه آمدهاند. مردمی که به خدمات درمانی دسترسی ندارند در شبکههای اجتماعی بهدنبال دارو و تخت خالی بیمارستان هستند و متخصصانی که چند ماه است نسبت به شروع موج دوم همهگیری هشدار دادهاند از اینکه در دولت کسی به این هشدار توجه نکرده خشمگین هستند.
خشم عمومی سبب شد هفته قبل در شبکه توییتر هشتگ استعفای مدیر به ترند تبدیل شود. شخصیتهای سیاسی از جمله مقامات ایالتی و مقامات پیشین دولت در انتقاد از دولت در حوزه مدیریت بحران پیشگام هستند. برخی از مقامات ایالتی خواستار استعفای مودی شدهاند. زیرا او را بیمسوولیت میدانند. این باور وجود دارد که مودی برای پیروزی سیاسی، کشور را به این وضعیت وخیم دچار کرده است. اخیرا حزب بهاراتیا جاناتا اعلام کرده گردهماییهای حزبی را محدود خواهد کرد اما این اقدام خیلی دیر انجام شده است. از سوی دیگر اقدامات دولت برای مقابله با موج جدید همهگیری دیر آغاز شده و وضعیت کنونی سبب شده کمکاری دولت در ارتقای وضعیت بخش درمان آشکار شود.
برخی تحلیلگران میگویند موج دوم همهگیری که اکنون در هند رخ داده دیدگاه عمومی درباره حزب مودی را برای سالهای متمادی تغییر خواهد داد. در واقع یکی از مهمترین چیزهایی که طی هفتههای اخیر از میان رفته، اعتماد به حکومت است. قبلا فقرا و اقشار آسیبپذیر جامعه هند تصور میکردند هرگاه شرایط بد شود، دولت از آنها حمایت خواهد کرد. اما این باور متزلزل شده است. باید دید همهگیری کرونا چه اثری بر شانس مودی و حزب او در انتخابات سراسری سال ۲۰۲۴ خواهد داشت.