بهره‌برداری از طلای کثیف
یافتن روش‌های پایدار جدید برای تولید و استفاده مجدد از محصولات برای ما حیاتی است. این فقط یک موضوع زیست‌محیطی نیست، بلکه موضوع پایداری اقتصادی از نظر کارآیی منابع و کاهش هزینه است.
اگر بخواهیم از سیاره خود محافظت کنیم، مدل اقتصادی قدیمی خطی (استخراج، تولید، مصرف و دفع) دیگر قابل استفاده نیست. برای کاهش موثر عواقب زیست‌محیطی فاجعه‌بار آن، نیاز به تغییر در بسیاری از فرآیندهای اقتصاد است.
به‌عنوان یک راه‌حل باید از اقتصاد خطی به سمت اقتصاد چرخشی حرکت کنیم. قیمت منابع طبیعی و مواد درحال افزایش است و در پاسخ به بازارهای بی‌ثبات و افزایش رقابت،کشورهای پیشرفته درحال بررسی این نوع مدل اقتصادی جایگزین هستند. اقتصاد چرخشی درحال بازنگری در الگوهای تولید و مصرف است تا ضایعات را محدود کند و همچنین استفاده از منابع ما را بهینه سازد. ایجاد اقتصاد چرخشی به معنی استخراج، تولید، مصرف، ترمیم، استفاده مجدد و بازیافت به‌جای دور ریختن در کنار درک محدودیت‌های منابع طبیعی است.
افزایش عمر محصولات و مواد از تولید بیش از حد زباله جلوگیری کرده و ارزش کامل محصولات را بازیابی می‌کند. این امر ضمن به حداقل رساندن تاثیرات زیست‌محیطی استخراج معادن و منابع، پالایش و ساخت، فرصت‌های شغلی جدید را به‌وجود آورده و ایجاد درآمد می‌کند. رویکرد اقتصاد چرخشی به‌گونه‌ای است که تلاش می‌کند با نگه داشتن محصولات، اجزا و مواد در بالاترین میزان سود و ارزش خود در همه زمان‌ها، یک راه‌حل ایده‌آل ارائه دهد و همچنین سعی دارد نشت و هدررفت را به حداقل برساند و توسعه مدل‌های نوآورانه تجاری را ارتقا بخشد.
برای محقق شدن این امر نه تنها به محصولاتی نیاز داریم که با سهولت و به‌گونه‌ای اقتصادی‌تر، بازیافت شوند، بلکه به محصولات با دوام بیشتر و بهتر برای محیط‌زیست نیازمندیم. همچنین باید به زیرساخت‌های تولید و مصرف توجه کرد تا استفاده از منابع در آن بهینه شده و ارزش و سودمندی آنها در طول عمر تعدادی از محصولات حفظ شود و در پایان هر یک از آنها در یک محصول دیگر بازیافت شوند.
اغلب، اقتصاد چرخشی را با اقتصاد بازیافتی اشتباه می‌گیرند. اقتصاد چرخشی چیزی فراتر از مدیریت پسماند و استفاده از مواد بازیافتی در محصولات است. با وجود اینکه بازیافت از مولفه‌های ضروری اقتصاد چرخشی است، باید فقط در مواردی مورد بررسی قرار گیرد که هیچ گزینه دیگری برای استفاده مجدد یا تعمیر وجود نداشته باشد، زیرا ایجاد ضایعات، باعث ناکارآمدی عملیاتی می‌شود و غالبا منجربه کامل نشدن حلقه خواهد شد.
در حقیقت توسعه پایدار در گرو تحقق اقتصاد چرخشی است و این نوع از اقتصاد، مبتنی بر بازیافت است. مطابق تعریف آژانس انرژی اروپا، بازیافت، استخراج منابع طبیعی است که منافع چندگانه برای بهبود محیط‌زیست و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به همراه دارد.
در حقیقت بازیافت را می‌توان به فرآیند جمع‌آوری، اصلاح و به جریان در‌آوردن مجدد تولیدات مصرف شده به‌گونه‌ای که از آن مواد استفاده مجدد شود، اطلاق کرد. این تعریف نشان می‌دهد که بخشی از پسماندها را می‌توان جزو ماده زائد تلقی نکرد.
پسماندهای شهری از اجزای متفاوتی تشکیل شده‌اند. از طرف دیگر کمیت و کیفیت پسماند در مناطق مختلف و در فصول سال یکسان نیست و بسته به موقعیت جغرافیایی، فصل سال، فرهنگ و آداب و رسوم مردم، عادات غذایی، شرایط اقتصادی خانواده، تعداد دفعات جمع‌آوری پسماند، استفاده از آسیاب در آشپزخانه، ویژگی‌های جمعیت، وسعت اشیای اوراق شده و میزان بازیابی آن، وضعیت قانون‌گذاری و دیگر موارد، تغییر پیدا خواهد کرد.
پسماندهای شهری شامل مواد آلی، مواد قابل بازیافت، ضایعات ویژه، ضایعات ساختمانی و زباله است که مواد آلی و مواد قابل بازیافت بخش وسیعی از پسماند شهری را تشکیل می‌دهند. یکی از بارزترین معضلات بهداشتی و زیست‌محیطی را می‌توان روند صعودی تولید پسماندهای جامد عنوان کرد که عموم مردم به آن به‌عنوان یک ماده دورریز می‌نگرند که باید از محیط زندگی آنها دور و دفن شود. اما در برخورد با این معضل که اصطلاح طلای کثیف را به خود اختصاص داده، باید آن را مدیریت کرده و حداکثر استفاده را از مواد زائد جامد شهری برده و تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد.
مواد قابل بازیافت یا پسماندهای خشک، شامل انواع پلاستیک، کاغذ، شیشه، وسایل فلزی، قوطی‌های کنسرو، بطری‌های آب معدنی و نوشابه و ... هستند. این مواد فاسدشدنی نیستند و می‌توان با بازیافت آنها، محصولات جدیدی تولید کرد.
امروزه مدیریت پسماندها یکی از ضروری‌ترین محورهای توسعه پایدار محسوب می‌شوند. در مبحث مدیریت پسماند، تولید به معنای هماهنگی تولیدکننده با مدیریت در جهت تولید کمتر و ساخت کالاهایی است که قابل بازیافت هستند. مدیریت پسماند در زمینه مشخص شدن جریان تولید مواد در جامعه و کاهش تولید، ساخت کالاهای قابل بازیافت، ایجاد تسهیلات لازم برای تولید و مصرف کالاهایی است که بازیافت آنها سهل‌تر است. چراکه یکی از بهترین راه‌های کاهش میزان مواد زائد جامد دفع شده، کاهش مصرف مواد خام و افزایش سرعت بازیافت و مصرف دوباره مواد زائد است. از این‌رو برنامه‌ریزی در جهت آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم باعث حصول موارد فوق‌الذکر شده و عامل موثری در تولید پسماند کمتر است.
در پایان باید متذکر شد هر فرد در سطح خودش می‌تواند در این اقتصاد فعالیت داشته و مشارکت کند. همه ما می‌توانیم با درک و ادغام اقتصاد چرخشی در سیستم‌های فکری خود شروع کنیم. ما باید در آینده سیاره خود نقش داشته باشیم. بازیافت یکی از عناصر اساسی این اقتصاد است و در دسترس همه است! با مصرف مسوولانه، می‌توانیم کالاها و محصولات قابل بازیافت خود را (شیشه، پلاستیک و ...) تفکیک و سپس جمع‌آوری کنیم و به مراکز جمع‌آوری بازیافت تحویل دهیم.
