پکن و واشنگتن در جنگ نیابتی
به عقیده آنها واکنش‌های منطقه‌ای به اقدام ارتش میانمار اهمیت بالایی دارد و برای آمریکا همراه کردن سرمایه‌گذاران بزرگ در میانمار از جمله ژاپن و سنگاپور دشوارتر خواهد بود. در مجموع، بیانیه‌هایی که همسایگان میانمار پس از کودتا منتشر کردند نسبت به موضع‌گیری‌های کشورهای غربی و سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل، لحن دیپلماتیک‌تری دارد. وزارت‌‌های خارجه ژاپن و سنگاپور در بیانیه‌هایی جداگانه درباره وضعیت میانمار ابراز نگرانی کردند. ژاپن یک قدم فراتر رفت و اعلام کرد این کشور با هر اقدام که با روند دموکراتیک در میانمار در تضاد قرار گیرد، مخالف است. اما تایلند و کامبوج اعلام کرده‌اند کودتا در میانمار یک مساله داخلی این کشور است. رئیس موسسه امور بین‌المللی سنگاپور می‌گوید برخی همسایگان میانمار ارتش‌های قدرتمند دارند و این عامل سبب می‌شود آنها از موضع‌گیری علیه کودتا اجتناب کنند. برای مثال دولت تایلند یک دولت تحت پشتیبانی ارتش است و ترجیح می‌دهد در این موضوع دخالت نکند. چین که با میانمار مرز مشترک دارد اظهارنظر زیادی درباره تحولات اخیر در این کشور نکرده است. سخنگوی وزارت‌خارجه چین دوشنبه گذشته اعلام کرد: «چین درحال جمع‌آوری اطلاعات درباره تحولات اخیر در میانمار است. چین یک همسایه دوست برای میانمار است. ما امیدواریم تمام طرف‌ها اختلافاتشان را در چارچوب قانون‌اساسی حل کنند و ثبات سیاسی و اجتماعی را حفظ کنند.» چین سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در میانمار کرده و بزرگ‌ترین شریک تجاری این کشور است. برخی تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند پکن خیلی زود با دولت نظامی میانمار وارد تعامل خواهد شد. در بیانیه مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی آمده بود: «چین که بزرگ‌ترین بازیگر اقتصادی در میانمار است، شکل تعاملات خود را با این کشور تغییر می‌دهد تا با شرایط و واقعیت‌های جدید آن سازگار شود. این امر سبب خواهد شد، ضربه حاصل از تحریم‌های احتمالی آمریکا علیه میانمار اثر کمتری داشته باشد.»
البته عده‌ای نیز معتقدند به‌دلیل واکنش تند بین‌المللی به کودتا در میانمار، رئیس‌جمهوری چین در نزدیک شدن به ارتش این کشور احتیاط خواهد کرد. تحلیلگر موسسه مشاوره‌ای کنترل ریسک می‌گوید: «به عقیده من، شی جین پینگ رئیس‌جمهوری چین و دولت این کشور، این روزها درباره نحوه اعمال قدرت بسیار بااحتیاط‌تر رفتار می‌کنند. چین در نحوه تعامل با هر رژیم جدیدی که در آینده در میانمار شکل خواهد گرفت محتاطانه رفتار خواهد کرد.» تحلیلگران می‌گویند گزینه‌های جو بایدن برای اثرگذاری بر تحولات میانمار محدود است. تحلیلگران مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی می‌گویند: «تعدادی از ژنرال‌های ارتش میانمار به‌دلیل نقشی که در نقض حقوق بشر علیه اقلیت روهینگیا داشته‌اند، تحریم شده‌اند. ایالات‌متحده می‌تواند فهرست افراد تحریم شده را طولانی‌تر کند تا شامل کسانی که در کودتای اخیر شرکت داشتند نیز بشود؛ اما این اقدام تاثیر فوری بر رفتار ژنرال‌ها نخواهد داشت؛ زیرا تعداد کمی از آنها قصد سفر به آمریکا یا همکاری تجاری با این کشور دارند. از سوی دیگر شرکت‌های آمریکایی فعالیت گسترده در میانمار ندارند و اکثر آنها در بازار داخلی این کشور خدمات ارائه می‌کنند. این به آن معناست که خروج آنها از میانمار به شهروندان این کشور لطمه وارد می‌کند، نه ارتش.»
با این حال بحران در میانمار می‌تواند برای آمریکا، یک فرصت برای همراه کردن جامعه بین‌المللی در محکومیت کودتا و حمایت از هرگونه جنبش مقاومت در داخل این کشور ایجاد کند. تحلیلگران می‌گویند شرکای منطقه‌ای آمریکا نظیر ژاپن، بر ارزش‌های دموکراتیک به‌عنوان استراتژی خود در واکنش به گسترش نفوذ چین تاکید کرده‌اند. دولت آمریکا باید تاکید کند که اکنون زمان آن نیست که به ارزش‌های دموکراتیک بی‌توجهی شود. کشورهایی که اثرگذاری اقتصادی بالاتری در میانمار دارند باید به روشنی نشان دهند که خشونت علیه شهروندان قابل قبول نیست و سبب می‌شود میانمار بار دیگر در صحنه بین‌المللی به انزوا سوق داده شود. در این حالت اثرات پیشرفت‌های اقتصادی یک دهه گذشته از میان خواهد رفت.
یک موضوع مهم این است که به گفته تحلیلگر موسسه مشاوره‌ای استراتفور، اعمال تحریم از سوی آمریکا، راه را برای چین جهت گسترش نفوذ خود در این کشور جنوب شرق آسیا هموار خواهد کرد. جو بایدن تهدید کرده که علیه نظامیان میانمار تحریم اعمال می‌کند؛ اما طی کردن این مسیر آسان نیست. با آنکه ایالت متحده منافع اقتصادی بزرگ در این کشور ندارد، اما شرکای آسیایی آمریکا از جمله ژاپن، کره جنوبی و هند بر حضور اقتصادی خود در میانمار افزوده‌اند. این حضور سبب شده گسترش نفوذ اقتصادی چین در این کشور مهار شود. اگر آمریکا از ابزار تحریم استفاده کند، این اقدام بر ساختار شراکت آمریکا با همپیمانهای این کشور در مقابله با رفتار چین در منطقه اثر خواهد گذاشت. هفته پیش وزیر دفاع ژاپن در مصاحبه با خبرگزاری رویترز هشدار‌های مشابهی را مطرح کرد. او گفت: «کشورهای دموکراتیک از جمله آمریکا، بریتانیا و ژاپن اگر واکنشی نسنجیده به کودتا در میانمار نشان دهند و کانال‌های ارتباطی با ارتش این کشور را مسدود کنند، زمینه برای نزدیک‌تر شدن میانمار به چین فراهم خواهد شد.»
این درحالی است که فشارها بر دولت بایدن برای اقدام علیه ارتش میانمار افزایش یافته است. میچ مک‌کانل، رهبر جمهوری‌خواهان سنا هفته قبل گفت ایالات‌متحده باید به دنبال اعمال سخت‌ترین تحریم‌های ممکن از جمله اقدام از طریق سازمان ملل باشد. باید دید آیا روسیه و چین این اقدامات را وتو خواهند کرد یا نه؟» وزارت‌خارجه چین اعلام کرد: «هرگونه اقدام جامعه جهانی باید سبب ارتقای ثبات سیاسی و اجتماعی میانمار و تقویت صلح و آشتی شود و از تشدید تنش‌ها و پیچیده‌تر کردن شرایط اجتناب شود.» واقعیت این است که چین سابقه‌ای طولانی در تغییر موضع در قبال مسائل داخلی کشورها دارد و گاه همزمان با چند طرف متخاصم در یک کشور در ارتباط بوده است. در میانمار، برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد چین از گروه‌های شورشی علیه ارتش حمایت کرده و همزمان، از ارتش نیز علیه شورشیان پشتیبانی کرده است. برای چین صرفا منافع مهم است.
تحولات در میانمار می‌تواند بر پیچیدگی رقابت بین آمریکا و چین بیفزاید. تنش‌ها بین دو کشور در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ شدت پیدا کرد و درحال‌حاضر این تنش‌ها یکی از چالش‌های بزرگ سیاست خارجی دولت بایدن است. به نظر می‌رسد رقابت بین دو کشور، به واکنش واشنگتن در قبال کودتای میانمار شکل خواهد داد و این به آن معناست که هر اقدام آمریکا علیه میانمار، گزینشی و با دقت انجام خواهد شد؛ به‌طوری که به منافع هند، ژاپن و کره جنوبی لطمه وارد نشود.
