سایه وحشت بر آمازون
پس از انتشار خبر ساخته شدن واکسن برای کرونا قیمت سهام شرکت‌های فعال در حوزه انرژی و بانک‌ها به سرعت بالا رفت و این رشد ادامه پیدا کرده است زیرا این باور وجود دارد که مصرف نفت با عادی شدن شرایط افزایش خواهد یافت. بهبود اوضاع به بانک‌ها نیز کمک می‌کند در محیطی مساعدتر به فعالیت ادامه دهند. قیمت سهام شرکت‌های هواپیمایی نیز رشد چشمگیر داشته و این یک تحول منطقی است زیرا در آینده کسب‌وکار این شرکت‌ها نیز رونق پیدا خواهد کرد. خطوط هواپیمایی جزو بخش‌هایی از اقتصاد هستند که بیشترین لطمه را از همه‌گیری کرونا تحمل کرده‌اند. نکته بسیار مهم این است که ساخته شدن واکسن موثر برای کرونا سبب شده احتمال تداوم ضعف در اقتصادها برای مدتی طولانی از میان برود و حالا امیدواری به رشد سریع‌تر اقتصاد بیشتر شده است. این تحول به آن معناست که مسیر حرکت سرمایه‌گذاران در بازار یک تغییر بزرگ خواهد داشت.
در ماه‌های گذشته قیمت سهام شرکت‌هایی که از در خانه ماندن مردم و تعطیلی اقتصاد بیشترین سود را می‌برند رشد چشمگیری داشته، اما حالا سهام شرکت‌هایی که از بهبود اوضاع اقتصاد سود می‌برند در مرکز توجه قرار گرفته است. البته بدون شک عادی شدن شرایط به نفع تمامی شرکت‌هاست اما وقتی وضعیت اقتصاد خوب شود سرمایه‌گذاران به سختی می‌توانند توجیهی برای خرید سهام شرکت‌هایی نظیر آمازون با قیمت‌های بالای کنونی پیدا کنند. قبل از ساخته شدن واکسن برای کرونا این احتمال مطرح بود که دوره بحران خیلی طولانی خواهد بود در نتیجه شرکت‌هایی نظیر زوم، آمازون و... برای مدتی طولانی رشد وسیع خواهند داشت و خرید سهام آنها حتی در قیمت‌های بالا منطقی است زیرا احتمال رشد قیمت‌ها وجود دارد اما حالا شرایط تغییر کرده است. روزی که اعلام شد واکسن برای کرونا ساخته شده قیمت سهام شرکت آمازون ۸ درصد سقوط کرد البته بخشی از این کاهش در روزهای بعد جبران شد. اما دیدگاه کلی سرمایه‌گذاران تغییر کرده است.
یکی از تحلیلگران می‌گوید واکسن موثر برای کرونا نوری در انتهای تونل است و حالا همه معتقدند شرایط به حالت عادی بازخواهد گشت اما نه به سرعت. از سوی دیگر هنوز پرسش‌های مختلفی مطرح است که پاسخ آنها مشخص نیست. برای مثال میزان اثرگذاری واکسن بر گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله افراد در سنین بالا یا دارای بیماری زمینه‌ای چقدر است؟ دوره واکسیناسیون چه مدت طول خواهد کشید؟ و رفتار مردم چه وقت مثل قبل از بحران خواهد شد؟ از دید برخی تحلیلگران، درباره تحول حاصل از ساخته شدن واکسن برای کرونا نباید اغراق شود. اوضاع اقتصادی طی یک دوره ۱۸ ماهه یا طولانی‌تر بهتر خواهد شد نه ۶ ماه. در نتیجه رونقی که در هفته‌های اخیر در بازارهای مالی مشاهده شده چندان منطقی نیست. تنها با گذشت زمان پاسخ پرسش‌های کنونی مشخص خواهد شد و سرمایه‌گذاران در عمل خواهند دید عملکرد شرکت‌هایی نظیر خطوط هواپیمایی چه تغییری خواهد کرد. اخبار منتشر شده نشان می‌دهد بریتانیا، آمریکا و اتحادیه اروپا به ترتیب ۴۰ میلیون، ۱۰۰ میلیون و ۳۰۰ میلیون دز از واکسن شرکت فایزر سفارش داده‌اند و به هر فرد باید دو دز از واکسن تزریق شود. البته تا پایان سال آینده میزان تولید و توزیع واکسن به ارقام بسیار بالا افزایش خواهد یافت اما طی ماه‌های آینده میزان واکسیناسیون به اندازه‌ای نخواهد بود که تغییری بزرگ در شرایط زندگی مردم و فعالیت‌های اقتصادی پدید آورد در نتیجه برای مدتی نسبتا طولانی ویروس همچنان بر شرایط کشورها اثر خواهد گذاشت.
موضوع بعدی این است که غیر از کارآیی، ایمنی واکسن‌های معرفی شده اهمیت بالایی دارد. با توجه به اینکه در برخی افراد علائم ابتلا بسیار اندک است و صدها میلیون و احتمالا میلیاردها نفر باید واکسینه شوند، هرگونه نشانه از ایمن نبودن واکسن، از تایید شدن آن جلوگیری خواهد کرد. درباره دوره ایجاد ایمنی، نحوه توزیع واکسن و مسائل دیگر هم پرسش‌هایی مطرح است. در واقع تاکنون هیچ‌گاه واکسن‌هایی از نوعی که شرکت‌های فایزر و بایون‌تک ساخته‌اند در مقیاس تجاری و تعداد بالا تولید نشده است و این یعنی تجربه کافی درباره تولید و توزیع این واکسن وجود ندارد. احتمالا در مراحل مختلف تولید، توزیع و واکسیناسیون مسائلی پیش خواهد آمد. آنچه بیان شد برخی مشکلات پیش‌روی عادی شدن شرایط زندگی و بهبود وضعیت اقتصاد است.
دو تن از تحلیلگران می‌گویند اگر بخواهیم خیلی ساده افق پیش‌روی بازارهای مالی را ترسیم کنیم باید بگوییم بسیاری از سهم‌هایی که طی دوره همه‌گیری سقوط کردند برندگان ساخته شدن واکسن کرونا هستند و برخی شرکت‌هایی که از بسته شدن اقتصاد و تسریع روند دیجیتالی شدن کارها سود بردند اکنون تحت‌تاثیر منفی قرار گرفته‌اند. البته نمی‌توان گفت تمامی شرکت‌های گروه اول سود قابل ملاحظه‌ای کسب خواهند کرد و تمامی شرکت‌های گروه دوم دچار زیان می‌شوند. احتمال آنکه سهم گروه دوم از بازار همچنان بالا باقی بماند وجود دارد.
پرسش اصلی این است که آیا واکسن کرونا برای کوچ سرمایه‌گذاران از سهام شرکت‌های مستعد رشد به سوی شرکت‌های لطمه‌دیده از بحران کرونا کافی است یا نه. پاسخ این است که تایید واکسن‌های معرفی شده یک شرط لازم است اما کافی نیست. برای شرکت‌های هواپیمایی خبر ساخته شدن واکسن کرونا یک خبر خوب بوده که به رشد قیمت سهام آنها منجر شده اما بعید است فعالیت این شرکت‌ها به سطوحی که قبل از بحران کرونا وجود داشت برسد. صنایع وابسته به این شرکت‌ها نیز چنین سرنوشتی خواهند داشت بنابراین سهام شرکت‌های یاد شده صرفا باید با دید بلندمدت خریده شود. موضوع دیگر این است که واکسن موثر برای کرونا برخی روندها در رفتار مصرف‌کنندگان را که در ماه‌های اخیر مشاهده شده کند می‌کند، اما متوقف نمی‌کند. برای مثال خرید آنلاین و بازی‌های آنلاین در دوره همه‌گیری رونق قابل ملاحظه‌ای داشته است. این روند از میان نخواهد رفت اما کمتر خواهد شد. به‌ویژه کسب‌وکارهایی که توانسته‌اند برای مصرف‌کنندگان ارزش‌آفرینی فوق‌العاده داشته باشند محبوب باقی خواهند ماند.
بهبود شرایط و بازگشت مصرف‌کنندگان به فعالیت‌های معمول برای بخش ساخت‌وساز افقی امیدبخش پدید آورده است. شرکت‌هایی که برای دانشجویان مسکن می‌سازند از عادی شدن فعالیت‌های دانشگاه‌ها تاثیر مثبت می‌پذیرند البته از پیش رشد قیمت سهام این شرکت‌ها آغاز شده است. شرکت‌های توریستی و شرکت‌های فعال در حوزه معادن برندگان دیگر ساخته شدن واکسن هستند زیرا بر مسافرت‌ها و نیز مصرف موادخام افزوده خواهد شد. شرکت‌های فعال در حوزه طلا از ساخته شدن واکسن لطمه می‌بینند. در سال‌جاری میلادی، یک‌دلیل رشد قیمت طلا ابهام‌هایی بود که درباره آینده وجود داشت.
