انقلاب در الگوریتم فیس‌بوک

به‌نظر می‌رسد تدابیری که فیس‌بوک برای مقابله با این تلاش‌ها اتخاذ کرده توانسته از نفوذ خارجی که سال ۲۰۱۶ وجود داشت جلوگیری کند اما برخی نشانه‌ها حاکی است این شبکه عظیم اجتماعی همچنان ابزاری برای گسترش و انتشار اخبار گمراه‌کننده و اثرگذاری بر افکار عمومی است. هفته گذشته یعنی یک هفته پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، فیس‌بوک پستی را منتشر و در آن تلاش کرد ادعاهای مطرح شده درباره الگوریتم این شبکه را رد کند. ادعا شده است این الگوریتم محتواهای راست‌گرایانه را تقویت می‌کند، طوری‌که میزان دسترسی مخاطبان به این پست‌ها به شکل غیر طبیعی افزایش می‌یابد و طبیعتا اثرگذاری این محتواها بر دیدگاه مخاطبان بیشتر می‌شود.

فیس‌بوک این پست را در واکنش به فهرستی که روزنامه نیویورک‌تایمز ارائه کرده بود منتشر کرد. در این فهرست مشخص است که محتوای مرتبط با دیدگاه‌های سیاسی راست‌گرا بیشتر از دیگر محتواها جلب‌توجه می‌کند و در معرض دید قرار می‌گیرد. شرکت فیس‌بوک اعلام کرد: «نباید زود قضاوت کرد. حتی در فصل انتخابات، اکثر پست‌هایی که مورد توجه کاربران قرار می‌گیرد سیاسی نیست و طبق تحلیل‌های ما، محتواهای سیاسی تنها ۶ درصد آنچه در فیس‌بوک مشاهده می‌شود را تشکیل می‌دهد.» به این ترتیب به‌نظر می‌رسد محتواهایی که در فهرست روزنامه نیویورک‌تایمز آمده تنها بخش کوچکی از محتواهای مشاهده شده در فیس‌بوک را تشکیل می‌دهد. شرکت فیس‌بوک همچنین فهرستی از محتواهایی که بیشترین بازدید را دارند منتشر کرد و در آن تقریبا تمامی موارد شامل مسائل غیرسیاسی است.

اما یک نکته مهم این است که در بین ۱۰ موضوع پربیننده در فیس‌بوک ترامپ و فاکس‌نیوز هم قرار دارند، بنابراین با آنکه مخاطبان فیس‌بوک محتواهای بسیار متنوع غیرسیاسی را مشاهده می‌کنند، اما در بین ۱۰ موضوع با بالاترین بازدیدها دو موضوع سیاسی نیز به گرایش‌های راست مرتبط هستند. نکته دیگری که سبب نگرانی شده این است که فیس‌بوک برای برخی پست‌های ترامپ برچسب هشدار قرار می‌دهد اما این برچسب‌ها اثر بزرگی در جلوگیری از انتشار گسترده پست‌های رئیس‌جمهور ندارد.

از آنجا که دیدگاه‌های ترامپ برای بسیاری از مخاطبان مهم است آنها به بازنشر پست‌ها اقدام می‌کنند و نظرات‌شان را می‌نویسند. موضوع مهم بعدی این است که الگوریتم فیس‌بوک به شکل خودکار پست‌هایی نظیر پست‌های ترامپ را بیشتر در معرض دید قرار می‌دهد. در این الگوریتم پست‌هایی که بازخورد بیشتری ایجاد می‌کنند برجسته می‌شوند تا میزان فعالیت کاربران افزایش یابد. در نتیجه پست‌های ترامپ که بسیار بازنشر می‌شوند و مخاطب‌ها دیدگاه‌های خود را به شکل کامنت برای آن ارائه می‌کنند جزو پست‌های خاص قرار می‌گیرد و دسترسی به آن آسان می‌شود. به این ترتیب فیس‌بوک به جای محدود کردن این محتواها عملا به گسترش آنها کمک می‌کند.

می‌توان نتیجه گرفت تدابیری که فیس‌بوک برای جلوگیری از انتشار گسترده پست‌های خاص در نظر گرفته نه‌تنها تاثیری در این زمینه نداشته بلکه ساختار این شبکه به گسترش پست‌های یاد شده کمک می‌کند. علت این وضعیت آن است که برای فیس‌بوک مهم‌ترین معیار، میزان بازخورد و واکنش به پست‌هاست. اگر الگوریتم فیس‌بوک تغییر نکند این نقص رفع نمی‌شود. پرسش‌های مختلف درباره این رویه و فعالیت‌های فیس‌بوک در آینده مطرح است. آیا باید فعالیت‌های این شبکه عظیم اجتماعی بیشتر زیرنظر گرفته شود؟ و آیا مدیران فیس‌بوک باید وادار شوند در الگوریتم این شبکه تغییر اساسی ایجاد کنند؟ تحلیلگران معتقدند اعمال فشار بر فیس‌بوک برای تغییر رویه در نهایت موثر خواهد بود.