طرح آمریکا در شورای امنیت

نخستین سوال این است که چرا تحریم تسلیحاتی ایران به زودی پایان خواهد یافت؟ شورای امنیت سازمان ملل سال ۲۰۰۷ علیه ایران تحریم‌های تسلیحاتی اعمال کرد. طبق محتوای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، این تحریم‌ها اواسط ماه اکتبر لغو خواهد شد. توافق هسته‌ای ایران به امضای این کشور، آلمان، انگلستان، فرانسه، روسیه، چین و آمریکا رسید. سال ۲۰۱۸ آمریکا از این توافق خارج شد و ترامپ آن را بدترین پیمان تاریخ آمریکا توصیف کرد. روز جمعه آمریکا نتوانست نظر مثبت اعضای شورای امنیت را درباره تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران جلب کند. بنابراین تحریم‌های یاد شده لغو خواهد شد.

سوال بعدی این است که تحولات اخیر چه اثری بر توافق هسته‌ای ایران خواهد داشت؟ با آنکه آمریکا از این توافق خارج شده، اما تهدید کرده اگر تحریم‌های تسلیحاتی تمدید نشود از ابزاری که در این توافق در نظر گرفته شده برای احیای تمام تحریم‌های پیشین علیه ایران استفاده خواهد کرد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند اقدام آمریکا در نهایت به از میان رفتن توافق هسته‌ای منجر خواهد شد زیرا اگر تحریم‌ها بار دیگر بر ایران اعمال شود این کشور انگیزه‌ای بزرگ برای رعایت محدودیت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را از دست خواهد داد. آمریکا پس از خروج از توافق هسته‌ای، تحریم‌های فراگیر یک‌جانبه را علیه ایران اعمال کرد و ایران به این تحریم‌ها واکنش‌هایی نشان داده یعنی برخی محدودیت‌های توافق هسته‌ای را زیر پا گذاشته است.

سوال بعدی این است که آمریکا چطور قصد دارد مکانیزم ماشه را فعال کند؟ ایالات‌متحده باید شکایتی را درباره نقض شدن توافق هسته‌ای از سوی ایران، به شورای امنیت سازمان ملل تسلیم کند. شورای امنیت ۳۰ روز وقت دارد، درباره یک قطعنامه برای تداوم لغو تحریم‌های ایران رای‌گیری کند. اگر در پایان ۳۰ روز چنین قطعنامه‌ای تصویب نشود تمامی تحریم‌هایی که قبل از انعقاد توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ وجود داشت به‌طور خودکار علیه ایران احیا خواهد شد.

پرسش بعدی این است که آیا می‌توان اقدامات آمریکا را متوقف کرد؟ مشخص نیست روسیه، چین یا دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل چگونه قصد دارند از فعال شدن مکانیزم ماشه از سوی آمریکا جلوگیری کنند. برخی دیپلمات‌ها می‌گویند این استدلال از سوی تعدادی از کشورها مطرح خواهد شد که آمریکا قانونا نمی‌تواند مکانیزم ماشه را فعال کند. زیرا عضوی از توافق هسته‌ای نیست در نتیجه تحریم‌ها علیه ایران اعمال نخواهد شد.

بحث‌های فراوان درباره اقداماتی که آمریکا انجام خواهد داد و واکنش‌های اعضای شورای امنیت سازمان ملل مطرح است و انتظار می‌رود در روزها و هفته‌های آینده تحولات بزرگی در زمینه برنامه هسته‌ای ایران رخ دهد.