لشکر ۸۰۰ میلیونی گرسنگان

نیکولتا باتینی صندوق بین المللی پول سیستم‌های غذایی برای فعالیت اقتصادی جهان ضروری هستند زیرا این سیستم‌ها انرژی لازم را برای ادامه حیات انسان فراهم می‌کنند اما اقتصاددان‌ها از گذشته‌های دور این سیستم‌ها را نادیده گرفته‌اند، زیرا معتقد بوده‌اند صنعت غذایی و بخش کشاورزی که اکنون تا اندازه زیادی مکانیزه و تحت حمایت دولت‌هاست و شکل متمرکز به خود گرفته است، تمام آنچه بشر به آن نیاز دارد را در اختیار قرار می‌دهد، اما امسال سال آزمون برای سیستم‌های غذایی جهان بوده است. تنها در عرض چند ماه، همه‌گیری ویروس کرونا سبب شد فعالیت‌های اقتصادی در اکثر کشورهای جهان تعطیل شود.

تصاویر مربوط به خرید مبتنی بر وحشت، قفسه‌های خالی فروشگاه‌ها و صف‌های طولانی مردم برای دریافت غذا از بانک‌های غذا به ناگهان همه را به یاد اهمیت سیستم‌های غذایی برای زندگی بشر و نقاط ضعف آنها انداخت. کاهش موادغذایی تحت‌تاثیر همه‌گیری ویروس کرونا صرفا حاصل رفتار بشر در دوران‌های بحرانی نیست. این کاهش‌ها نشان می‌دهد زنجیره بین‌المللی عرضه که به شدت متمرکز است در صورت بروز شوک‌های گوناگون کاملا در معرض ناکارآمدی قرار دارد.

برای مثال در بسیاری از کشورها امکان برداشت محصولات کشاورزی یا بسته‌بندی مواد غذایی نبود، زیرا کارگران یا بیمار شده بودند یا نمی‌توانستند از شهر خود به محل کار سفر کنند. در بسیاری از کشورها نیز به دلیل تعطیل شدن رستوران‌ها مصرف موادغذایی کاهش یافت و مواد غذایی مشتری نداشت، در نتیجه از میان رفت. در اقتصادهای در حال توسعه، فائو و برنامه جهانی غذا انتظار دارند «همه‌گیری گرسنگی» رخ دهد و این عامل سبب افزایش شیوع کرونا شود مگر آنکه اقدامات لازم از سوی دولت‌ها و نهادهای مرتبط انجام گیرد.

نقاط ضعف در سیستم جهانی غذا از مدت‌ها پیش آشکار بوده است. طبق تازه‌ترین گزارش وضعیت امنیت غذایی و تغذیه در جهان در سال ۲۰۱۸ بیش از ۸۲۰ میلیون نفر با شکم گرسنه به رختخواب رفتند و یک‌سوم تمام جمعیت جهان به مواد غذایی ضروری برای بدن خود دسترسی نداشتند. از سوی دیگر ۶۰۰ میلیون نفر در جهان چاق و ۲ میلیارد نفر دارای اضافه وزن بودند، زیرا رژیم غذایی‌شان متوازن نبود و این وضعیت نامطلوب زمینه بروز بیماری‌های دیگر از جمله سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی را فراهم کرده است.

امروزه افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند در معرض شکل حاد بیماری کرونا قرار دارند و نرخ مرگ‌ومیر آنها بالاتر از دیگر گروه‌های جمعیتی است و یک نکته مهم دیگر این است که در تمامی‌این موارد، مرگ و میر انسان‌ها زیان‌های عظیم اقتصادی در بر دارد. مشکل در سیستم‌های غذایی صرفا به ناکافی بودن موادغذایی در دسترسی بشر محدود نیست. غذای تولید شده با استفاده از میزان بالای مواد شیمیایی، استفاده بیش از حد از زمین و ... همگی زیان‌های جانی و اقتصادی بلندمدت در بر خواهند داشت.

پس از مهار شدن کامل بحران کرونا فرصتی استثنایی پدید می‌آید تا بتوان از آن برای دگرگون کردن سیستم جهانی غذا استفاده کرد و ترتیبی داد تا این سیستم در برابر شوک‌های آینده مقاوم شود. همچنین تحول در این سیستم باید به‌گونه‌ای باشد که در آینده فعالیت‌های کشاورزی و تولید موادغذایی با محیط‌زیست سازگار باشد و تغذیه سالم برای همه انسان‌های جهان امکان‌پذیر شود.