عدو شود سبب خیر

این باور وجود دارد که حتی پس از مهار کامل ویروس کرونا، بسیاری از کارمندان به محل کار خود باز نخواهند گشت در نتیجه نیاز به محل کار فیزیکی و فایل‌های کاغذی بیش از پیش کاهش خواهد یافت. همزمان، تعداد بیشتری از نیروی کار با اتکا به فناوری‌های ارتباطی به کار از خانه ادامه خواهند داد. تغییر دیگری که در نحوه کار نیروی انسانی به وجود آمده این است که همواره آنلاین بودن، ساعات معمول کاری و در واقع تعریف روز کاری را که شامل ۸ ساعت حضور در محل کار است تغییر داده است. به این ترتیب نیروی کار باید ترتیبی دهد تا شرایط کار از خانه فراهم شود. از جمله باید مرزهای مشخص ترسیم شود: زمان با خانواده بودن، زمان شخصی، زمان تفریح و استراحت و ساعات خواب شبانه. اگر چنین تعریفی صورت نگیرد ریسک افزایش فشار کاری و کاهش کیفیت کار و زندگی افراد را تهدید می‌کند.

کار از خانه شیوه‌های خلاقانه برای ایجاد جمع‌های کاری و ارتباط‌های دوستان با همکاران در اختیار نیروی کار قرار می‌دهد. ساعات خوش مجازی و نشست‌های دو نفره ویدئویی زمینه را برای بهبود تجربه کاری فراهم می‌کند. اما همزمان با تغییر زندگی کاری کارمندان، شرکت‌ها نیز تغییر می‌کنند و یکی از این تغییرات، افزایش اثربخشی است. همه‌گیری کرونا و وادار شدن به کار از خانه به شرکت‌ها آموخته است چطور باید رویه‌ها را تغییر دهند. یکی از تغییراتی که در دوران کار از خانه رخ داده مشخص شدن اهمیت نیروی کار خط مقدم است یعنی کسانی که با مشتری یا مخاطب در ارتباط مستقیم هستند از جمله پرسنل درمانی، نیروی پلیس، صندوقدارها در فروشگاه‌ها و... . به این ترتیب روندی که چند دهه ادامه داشته معکوس شده است. در گذشته شرکت‌ها بر کاهش هزینه‌های نیروی کار خط مقدم تمرکز می‌کردند. با آغاز همه‌گیری ویروس کرونا شرکت‌هایی نظیر والمارت و تارگت بر حقوق و پاداش این گروه از نیروی کار خود افزوده‌اند و در شرکت‌هایی نظیر آمازون و اینستاکارت، کارکنان برای افزایش حقوق و ارتقای شرایط ایمنی شغلی اعتصاب کردند. به این ترتیب این شرکت‌ها نیز در مسیر تحقق خواسته نیروی کار خود قدم گذاشته‌اند. برای مثال شرکت آمازون حداقل دستمزد ساعتی را به ۱۵ دلار افزایش داده است و این یک موج به وجود خواهد آورد طوری که کسب و کارهای کوچک نیز به تدریج بر پرداخت‌های خود به کارکنان خواهند افزود.

تحول دیگری که در اثر بحران کرونا رخ داده تغییر ترکیب نیروی کار است. در حالی که ده‌ها میلیون نفر از نیروی کار طی ماه‌های اخیر شغل خود را از دست داده‌اند برخی شرکت‌ها نظیر آمازون، والمارت، تارگت و فدکس به استخدام ده‌ها هزار نیروی کار جدید اقدام کرده‌اند البته این نیروی کار، پاره‌وقت یا موقت است. علت استخدام، افزایش تقاضا برای خدمات این شرکت‌هاست، زیرا میزان خریدهای آنلاین به شدت افزایش یافته است. با آنکه این شغل‌ها ثابت نیستند و مزایا ندارند می‌توان انتظار داشت این نوع شغل حتی پس از مهار شدن بحران کرونا گسترش یابند. شرکت‌هایی که از بحران کنونی لطمات مالی فراوانی دیده‌اند تمایلی ندارند وقتی می‌توانند از نیروی کار موقت استفاده کنند نیروی کار تمام وقت استخدام کنند.

تحول دیگر در ساختار بازار کار تحت تاثیر بحران کرونا، وادار شدن شرکت‌ها به حرکت سریع‌تر به سمت دیجیتالی شدن کامل است. از پیش این حرکت آغاز شده بود اما حالا سرعت آن افزایش یافته زیرا این یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و زمینه افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و تحقق آسان‌تر اهداف شرکت را فراهم می‌کند.

تحول بعدی کاهش مدیران میانی و مشاوران است. طی دو دهه اخیر تمرکز بر سیستم‌ها و روندها برای کاستن از هزینه کارکنان خط مقدم سبب شده لایه‌های بیشتری از مدیران میانی، تحلیلگران و مشاوران در سازمان‌ها پدید آید. حالا با تحولاتی که در حوزه دیجیتالی شدن روندها صورت می‌گیرد نیاز کمتری به مدیران میانی، مدیران پروژه و دستیارها وجود خواهد داشت. شغل‌های مدیران باید به رهبری تیم‌ها تبدیل شود و نیز مدیران فروش باید نقش رهبر فروش را که حساب‌های اصلی را مدیریت می‌کند برعهده گیرند. همچنین بخشی از وظایف مشاوران به کارکنان محول خواهد شد. زیرا آنها بهتر از مشاوران از محتوای کار آگاه هستند. کاهش شدید مسافرت‌های کاری تغییر بعدی است که تحت تاثیر بحران کنونی پدید آمده است و ادامه پیدا خواهد کرد. این بحران به همه نشان داد برای بسیاری از فعالیت‌های شغلی و تجاری نیازی نیست به شانگهای یا زوریخ سفر شود. برنامه‌های ویدئو کنفرانس به همان اندازه مفید و موثر هستند و نیز از هزینه‌های شرکت می‌کاهند.

به رغم لطمات بزرگی که همه‌گیری ویروس کرونا به اقتصاد جهان وارد کرده اما این بحران همچنین زمینه نوآوری را در حوزه‌های مختلف فراهم آورده است. شرکت‌هایی که در این دوران، راه‌های کاهش هزینه و افزایش کارآیی را آموخته‌اند در این مسیر به حرکت خود ادامه خواهند داد و به تدریج ساختارهای بازار کار و روندهای کاری در طیفی گسترده از مشاغل تغییر خواهد کرد.