کارنامه سیاه در کاخ سفید
تغییر گرایشهای حزبی در کنار تغییر شرایط اقتصادی میتواند جایگاه سیاسی رئیسجمهوری را تغییر دهد. میزان محبوبیت جورج بوش پدر در دوره پس از جنگ خلیجفارس به ۸۹ درصد افزایش یافت، زیرا او ادعا میکرد در این جنگ آمریکا پیروز شده است، اما پس از آنکه توجه مردم به وضعیت اقتصادی آن دوره معطوف شد، میزان محبوبیت او به زیر ۴۰ درصد رسید. حتی پس از آنکه رکود پایان یافت و رشد اقتصادی آغاز شد رایدهندگان آمریکایی قاطعانه با حضور مجدد جورج بوش در کاخ سفید مخالفت کردند. او در سال ۱۹۸۸ با کسب ۵۳ درصد آرا به ریاستجمهوری آمریکا رسید، اما در انتخابات بعد در سال ۱۹۹۲ تنها ۳۷ درصد آرا را به خود اختصاص داد. یکی از تحلیلگران دادهها که برای کمپین تبلیغاتی او فعالیت میکرد، میگوید: «سخنان بوش اهمیت نداشت، آنچه مهم بود وضعیت اقتصادی بود.»
به این ترتیب در سده پیش، جورج بوش پدر به سومین رئیسجمهوری آمریکا تبدیل شد که نتوانست برای دور دوم در انتخابات پیروز شود. هر سه نفر به علل اقتصادی در انتخابات شکست خوردند. در سال ۱۹۸۰ وضعیت نامطلوب اقتصادی به رونالد ریگان کمک کرد جیمی کارتر را شکست دهد و در سال ۱۹۳۲ بحران اقتصادی زمینه پیروزی فرانکلین روزولت بر هربرت هوور جمهوریخواه را فراهم کرد. اما جهان سیاسی پرتفرقهای که ترامپ در آن قرار دارد، اهمیت مسائل اقتصادی را کاهش میدهد. عملکرد بسیار خوب اقتصاد آمریکا در بیش از سه سال اخیر یعنی دوره ریاستجمهوری ترامپ نتوانست میزان محبوبیت او را به بالاتر از ۵۰ درصد برساند یا از پیروزی دموکراتها در انتخابات کنگره در سال ۲۰۱۸ در مجلس نمایندگان جلوگیری کند. ازسوی دیگر، مشکلات عمیق اقتصادی که در دوره بحرانکنونی تحتتاثیر همهگیری ویروس کرونا پدید آمده، از میزان اندک محبوبیت ترامپ خیلی نکاسته است.
چنددستگی سیاسی به نفع ترامپ است و یک نکته دیگر اینکه رایدهندگان مطمئن نیستند هر آنچه بر سر اقتصاد آمریکا آمده، حاصل اقدامات ترامپ بوده است. همهگیری ویروس کرونا اقتصاد کل جهان را در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار داده و تمامی کشورها حتی آنهایی که توانستهاند این ویروس را تا اندازهای مهار کنند دچار وضعیت بد اقتصادی هستند. ترامپ روز جمعه در واکنش به گزارش منفی وزارت کار به وضعیت خوب اقتصاد قبل از شروع بحرانکنونی اشاره کرد و گفت تعطیلی اقتصاد تصمیمی خودخواسته برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا بوده است. او در مصاحبه با شبکه خبری فاکسنیوز گفت: «حتی دموکراتها هم مرا بهدلیل این وضعیت بد اقتصادی سرزنش نمیکنند.»
به این ترتیب، کاخ سفید امیدوار است حفظ و تقویت حمایتها از ترامپ به او شانس پیروزی بر جو بایدن را در انتخابات ریاستجمهوری ماه نوامبر بدهد. بهطور معمول سهم آرای یک رئیسجمهوری در انتخابات دوره بعدی به نرخ محبوبیت او شبیه است. در نظرسنجی ماه گذشته خبرگزاری سیانان میزان محبوبیت ترامپ ۴۵ درصد بود و این رقم با رقم ۴۶ درصد یعنی رای کسب شده او در چهار سال قبل مشابه است. اما او برای تکرار نتیجه انتخابات سال ۲۰۱۶ با دو مانع بزرگ مواجه است. نخست اینکه سهم آرای او در نظرسنجیها در برابر بایدن بسیار کمتر از میزان محبوبیت او شده است. این نشان میدهد حتی رایدهندگان طرفدار ترامپ از رفتارهای او به ستوه آمدهاند. برای مثال در نظرسنجی ملی فاکس نیوز که ماه قبل انجام شد ۴۹ درصد از عملکرد ترامپ ابراز رضایت کردند، اما تنها ۴۱ درصد آنها گفتند قصد دارند در برابر جو بایدن به ترامپ رای دهند. این تفاوت در دو رقم در ایالتهای مهم یعنی فلوریدا، میشیگان و پنسیلوانیا به ترتیب ۸ درصد، ۶ درصد و ۵ درصد بود. بایدن در هر سه ایالت از ترامپ پیش بود. استاد دانشگاه تگزاس میگوید: «چنین شکافی بین میزان آرا و میزان محبوبیت بیسابقه است.»
دومین چالش این است که زیانهای همهگیری ویروس کرونا در حوزههای اقتصادی و سلامت عمومی از توانایی ترامپ برای جلب آرا کم میکند. از پیش نظرسنجیها نشان میدهد بایدن در بین افراد مسن، یعنی کسانی که در برابر ویروس کرونا بیشترین آسیبپذیری را دارند، محبوبیت بالاتری پیدا کرده است. ترامپ قصد دارد با معطوف کردن توجه رایدهندگان به بازگشایی اقتصاد، از نگرانیها درباره وضعیت کنونی اقتصاد بکاهد. کاخ سفید پیشبینی کرده در آستانه برگزاری انتخابات ریاستجمهوری در ماه نوامبر، شرایط اقتصادی بهتر خواهد شد، اما متخصصان از پیش هشدار دادهاند که در پاییز موج دوم همهگیری ویروس کرونا ممکن است بار دیگر به تعطیلی اقتصاد منجر شود. اگر پیشبینی یاد شده تحقق نیابد و وضعیت اقتصادی واقعا بهتر شود، بایدن باید مردم را متقاعد کند واکنشهای ترامپ به همهگیری ویروس کرونا سبب شد لطمات اقتصادی این همهگیری شدیدتر از حدی باشد که باید بود.
این استدلال میتواند برای رایدهندگانی که هنوز تصمیم نگرفتهاند به کدام نامزد رای دهند جذاب باشد. همچنین عدهای که به مسائل سیاسی توجهی ندارند تشویق خواهند شد این بار پای صندوقهای رای حاضر شوند. یکی از اعضای برجسته کمپین تبلیغاتی بیل کلینتون در سال ۱۹۹۲ میگوید: «دموکراتها باید استدلالهای قوی علیه ترامپ ارائه کنند. آنها باید رایدهندگان را متقاعد کنند که ترامپ از شایستگیهای لازم برای پست ریاستجمهوری برخوردار نیست و به مردم آمریکا لطمه وارد میکند.» درباره عملکرد ترامپ در مواجهه با بحرانکنونی دیدگاههای مختلفی وجود دارد. بسیاری معتقدند زیانهای شدید اقتصادی این بحران از جمله از میان رفتن میلیونها شغل لزوما نباید تا این اندازه عمیق باشد و ترامپ در این حوزه مقصر است. در ۶ ماه آینده یعنی تا زمان برگزاری انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا رویدادهای مختلف میتواند بر رای و دیدگاه مردم اثر بگذارد.