گریزگاه‌های مالیاتی

شهاب‌الدین رحیمی : دولت لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ را دو هفته‌ پیش به مجلس ارائه کرد. طبق لایحه مذکور درآمدهای مالیاتی ۱۹۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که حدود ۲۷ درصد رشد را نسبت به سال ۱۳۹۸ تجربه می‌کند. از سوی دیگر درآمدهای دیگر دولت همچون فروش نفت که در لایحه بودجه جزئی از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای است با کاهش ۶۶ درصدی روبه‌رو بوده است. کاهش شدید درآمد‌های نفتی باعث شده است تا دولت پیش‌بینی‌ها از درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدها همچون واگذاری دارایی‌های مالی و سایر بخش‌های بودجه را با شیب تندی افزایش دهد. در برخی زیربخش‌ها همچون واگذاری اموال منقول و غیرمنقول شاهد افزایش هزار درصدی پیش‌بینی‌ها هستیم. بیشترین افزایش در زیر بخش‌های درآمدهای مالیاتی را مالیات بر ثروت به خود اختصاص داده است. اما بیشترین درآمد دولت از محل مالیات‌ها متعلق به مالیات ارزش افزوده است با درآمد ۷/ ۸۱ هزار میلیارد تومان.

لایحه بودجه سال آینده امسال نیز در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت و از زوایای گوناگون نقد شد. بسیاری از شهروندان نسبت به معافیت‌های مالیاتی برخی اقشار جامعه یا نهادهای عمومی معترض بوده و هستند. کارشناسان هم برای افزایش پایه‌های مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی راه‌حل‌هایی ارائه داده‌اند و برخی مواضع دولتمردان را برای اعطای معافیت‌های مالیاتی به برخی از اقشار جامعه نقد کردند. از جمله معافیت‌های مالیاتی هنرمندان، فرار مالیاتی پزشکان، معافیت‌های مالیاتی برخی نهاد‌های خاص که اتفاقا فعالیت اقتصادی وسیعی دارند و فرار مالیاتی فعالان اقتصادی صاحب نفوذ از مواردی بود که بسیاری از شهروندان و کارشناسان نسبت به آنها واکنش نشان دادند و از دولتمردان خواستند تا در قبال دریافت مالیات از آحاد مردم رویکرد عادلانه‌ای را اتخاذ کنند. اما فرار مالیاتی دقیقا چیست و شامل چه مواردی می‌شود. معافیت‌های مالیاتی ارائه شده به فعالان اقتصادی تحت شرایط مشخص آیا فرار مالیاتی را افزایش داده است؟ در کل پیش‌بینی‌ها از میزان فرار مالیاتی و معافیت‌های اعطایی چه میزان است و شامل چه مواردی می‌شود؟ کارشناسان مالیاتی در این پرونده باشگاه اقتصاددانان امروز به سوالات فوق پاسخ داده و راه‌حل‌های سیاستی را مورد بررسی قرار داده‌اند.